Literatura portugalska I wykład

obowiązkowe

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim, w porozumieniu z uczestnikami zajęć.

zdalnie

Bieżąca jednostka zajęciowa (wykład) ma na celu zaznajomienie studentów, w perspektywie diachronicznej, z literaturą portugalską XIX, XX i początków XXI (dwu pierwszych dziesięcioleci) wieku, wybraną prezentując poezję i prozę wieku XIX i XX, a zwłaszcza uwzględniając różnorodne przemiany fikcji powieściowej w Portugalii u progu trzeciego tysiąclecia.

Bieżąca jednostka zajęciowa ma na celu zaznajomienie studentów, w perspektywie diachronicznej, z literaturą portugalską XIX, XX i początków XXI wieku. Studenci powinni zrozumieć następstwo epok literackich Romantyzmu, Realizmu, Modernizmu, Egzystencjalizmu, Surrealizmu, (Neo)Realizmu, Realizmu krytycznego, feminizmu i post-modernizmu, jak również poznać dzieła, autorów i teksty, które tworzą kulturę wspomnianych epok, prądy estetyczne i literackie, biorąc pod uwagę różnorodne konteksty: historyczny, polityczny i kulturowy, w których następują właściwe kontekstualizacje.

Studenci powinni przede wszystkim poznać podstawowe wypowiedzi podmiotu literackiego, formy czasu i przestrzeni w ramach poetyk, które określającą dziedzictwo romantyczne, realistyczne i końca wieku dziewiętnastego, jak również poetyki rozmaitych modernizmów, które miały miejsce po ruchu ''Orfeusza'' (´´Orpheu´, 1915) i ''obecności''(1927 - 1939) czyli, odpowiednio, 1-szego i 2-iego Modeernizmu, wykraczając poza epokę modernizmu w ramach przemian fikcji powieściowej u progu trzeciego tysiąclecia, łącznie z literaturą kobiecą i feministyczną.

Zajęcia teoretyczne (wykłady) będą miały na celu przedstawienie poetyk objętych programem (Romantyzmu, Realizmu, 1 2 Modernizmu, Post-Modernizmu), odnosząc się do analizy i komentarza tekstów o charakterze programowym i krytycznym (np. Wstępu do ´´Zwiędłych Liści´´ A. Garretta, wierszy programowych Fernanda Pessoi - ortonima), dramatycznym ( np. ''Brat Luís de Sousa´´ Almeidy Garretta), poetyckich (wybranych wierszy Almeidy Garretta, Fernanda Pessoi, José Régio, Migueal Torgi, Alexandra O´ Neilla, Antónao Gedeão, Natália Correia, Sophia de Mello Breyner Andresen, Jorge de Sena) i powieściowych (powiśeci i wybrane opowiadania Eça de Queirós, opowiadania Jorge de Sena i Migueal Torgi, ´´Nowe Listy Portugalskie´´ Marii Velho da Costa, Marii Barreno e Marii Teresa Horta, wybrane powieści i opowiadania Carlosa de Oliveira, Vergília Ferreiry, José Cardoso Pires, Sophii de Mello Breyner Andresen, José Saramago, José Luísa Peixoto e Gonçalo M. Tavaresa), jak również do krytyki literackiej i historii literatury

Literatura aktywna (teksty):

Semestr zimowy:

A. Romantyzm

Almeida Garrett, Folhas Caídas (Wstęp, wybrane wiersze),

Almeida Garrett, Frei Luís de Sousa.

B. Realizm/Naturalizm

Eça de Queirós, 1 powieść do wyboru, wybrane opowiadania .

Cesário Verde, Księga Cesária Verde (wybrane cykle poetyckie)

C. Pierwszy modernizm (1-sza część)

Czasopismo ''Orfeusz''/''Orpheu'' (1915)

Fernando Pessoa ortonim (poezja różnych okresów, wł. z programami poetyckimi),

Fernando Pessoa, ''Przesłanie'' (''Mensagem'').

Semestr Letni:

A. Pierwszy modernizm - kont. (2-ga część)

Fernando Pessoa - fragmenty heteronimicznej poezji i prozy (Alberto Caeiro, Álvaro de Campos, Ricardo Reis, Bernardo Soares: ''Księga niepokoju'').

B. Drugi modernizm i kontynuacje poetyki modernizmu:

Czasopismo ''Obecność'' (1927 - 1939)

José Régio, Wiersze o Bogu i Diable,

Miguel Torga, Opowiadania z Gór, Nowe O. z G., Wiersze iberyjskie,

António Gedeão, wiersze wybrane,

Jorge de Sena, Opowiadania i wiersze wybrane,

Natália Correia, Wiersze wybrane,

Sophia de Mello Breyner Andresen, Opowiadania i wiersze wybrane,

C. Neo-Realizm

Carlos de Oliveira, Pszczoła na deszczu,

D. Existencializm

Vergílio Ferreira, Objawienie,

E. Realizm krytyczny

José Cardoso Pires, Infant

F. Feminizm

Maria Velho da Costa, Maria Barreno, Maria Teresa Horta, Nowe Listy Portugalskie,

G. (Post)modernizm

José Saramago, ''Baltazar i Blimunda'' lub inna powieść,

José Luís Peixoto, ''Cmentarzysko pianin'' lub inna powieść/zbiór opowiadań do wyboru,

Gonçalo M. Tavares, ''Jeruzalem'' lub inna powieść do wyboru.

1 - 2 - 3 autorów/ki współczeni/ne nie objęci/te bieżącą listą bibliograficzną, do wyboru (zwł. w przypadku studentów eksternistycznych, i/lub powracających ze stypendiów Erasmusa w Portugali/Hiszpaniii lub innych).

Literatura pasywna (krytyka literacka) - semestr zimowy i letni:

1. António José Saraiva, Óscar Lopes, História da Literatura Portuguesa, 16 ed., Porto Editora, Porto 1994 (lub inne, możliwie najnowsze wydanie).

2. Óscar Lopes, Maria de Fátima Marinho, História da Literatura Portuguesa, Alfa, Lisboa 2001.

3. Carlos Reis, História Crítica da Literatura Portuguesa (Do Neo-Realismo ao Post-modernismo), Verbo, Lisboa - São Paulo 2005.

4. (Org.) Petar Petrov, Meridianos Lusófonos. Prémio Camões (1898-2007), Roma, Lisboa 2008.

5. (Orgs.) J. A. Carvalho da Silva et al., Pensar a Literatura no Séc. XXI, UCP, Braga 2011.

6. Miguel Real, O Romance Português Contemporâneo 1950-2010, Caminho, Lisboa 2012.

7. Eduardo Lourenço, wybrany tom esejów.

Krytyka literacka dostępna w źródłach drukowanych i on-line, gł. w elektronicznej wersji JL, LER, Colóquio-Letras, Veredas (AIL), Labirintos (ostatnie czasopismo ukazuje sie on-line w Brazylii: http://www.uefs.br/nep/labirintos/) i miejsca internetowe uznanych instytucji kulturalnych w Portugalii, np. Fundacja José Saramago, Fundacja Calouste Gulbenkian, biblioteka elektroniczna Instytutu Camõesa, Projecto Vercial i inn.,zw. a Bibliotrónica Portuguesa/Índice dos Livrónicos: https://bibliotronicaportuguesa.pt/

także blogspots i www uniwersytetów luzofońskich i inne żródła internetowe, raczej portugalskie niż brazylijskie czy hiszpańskie.

Zasadniczą sprawą jest, aby student skierował swoją pracę w kierunku zrozumienia współczesnej literatury portugalskiej jako miejsca spotkania i wielokierunkowej interkacji wybranych tekstów literackich, w ich bogactwie gatunkowym. W tym znaczeniu ma sens przekrojowe ujęcie metodologiczne, chronologiczne i problemowe programu, co pozwala na spójne przedstawienie dynamiki prądów literatury portugalskiej od Romantyzmu do pierwszych dwu dziesięcioleci XXI wieku.

Student orientuje się w dynamice procesu historycznoliterackiego w XIX i XX/XXI-wiecznej Portugalii. Posiada umiejętność krytycznej analizy portugalskich zjawisk literackich i kulturowych, występujących w wieku XIX, XX i XXI (pocz.) w Portugalii - w formie ustnej oraz pisemnej. Posiada podstawy pracy naukowej w dziedzinie literaturoznawstwa.

Student ma podstawową wiedzę z zakresu historii literatury portugalskiej.

Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk humanistycznych w systemie nauk oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej.

Student zna podstawową terminologię nauk humanistycznych, w szczególności literaturoznawstwa (w jęz. portugalskim). Posiada zdolność krytycznej analizy zjawisk literackich w Portugalii w epoce romantyzmu, realizmu, 1 i 2 modernizmu, neo/realizmu, egzystencjalizmu, realizmu krytycznego i post-modernizmu.

Student ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk humanistycznych w systemie nauk oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej.

Student zna podstawową terminologię nauk humanistycznych, w szczególności literaturoznawstwa (w jęz. portugalskim).

Student zna elementarną terminologię używaną w opisie literatury, rozumie jej źródła oraz zastosowania.

Student ma elementarną wiedzę o metodologii badań nad literaturą.

Student ma podstawową wiedzę z zakresu stylistyki języka kierunkowego (portugalski).

Student ma elementarną wiedze o kierunkach badań w literaturoznawstwie.

Student ma podstawową wiedzę niezbędną w profesjonalnej analizie i interpretacji tekstów reprezentujących różne rejestry i style funkcjonalne języka portugalskiego.

Student ma świadomość kompleksowej natury języka portugalskiego oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń.

Student zna podstawowe metody i narzędzia informatyczne i techniki pozyskiwania danych, pozwalające badać, opisywać i analizować kulturę, literaturę, historię i język oraz pozwalające na kontakty naukowe i zawodowe na rynku międzynarodowym.

Student potrafi - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać i użytkować informacje literaturoznawcze.

Student posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie literaturoznawstwa.

Student umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.

Student potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa w typowych sytuacjach profesjonalnych.

Student potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla literaturoznawstwa oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków.

Student potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu literaturoznawstwa w języku portugalskim.

Student posiada umiejętność przygotowania esejów pisemnych w języku portugalskim dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł.

Student posiada umiejętność przygotowania esejów pisemnych w języku portugalskim, z zakresu problematyki portugalistycznej i zagadnień z nią związanych.

Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności literaturoznawczych w zakresie języka portugalskiego, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji, doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia.

Student posiada kompetencje społeczne i językowe w zakresie literaturoznawstwa w społecznościach jezykowych portugalskojęzycznych, potrafi je wykorzystać we współdziałaniu i pracy indywidualnej/grupowej oraz przyjmować w niej różne role.

Student potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie i innych zadania literaturoznawczego i kulturowego.

Student prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu.

Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego studiowanego regionu, kraju, świata.

Student potrafi aktywnie włączyć się w uczestnictwo w kulturze studiowanego regionu (Portugalia, Brazylia, kraje afrykańskie i azjatyckie języka portugalskiego), korzystając z różnych mediów.

Student ma nawyk śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze i literaturze Półwyspu Iberyjskiego, Brazylii, krajów afrykańskich i azjatyckich języka portugalskiego.

Student potrafi pracować w zespole pełniąc różne role. Umie przyjmować i wyznaczać zadania z dziedziny animacji i promocji literatury (kultury), ma elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z promocją kultury portugalskojęzycznej oraz literatury (kultury) obszaru języka portugalskiego w Polsce.

Student szanuje efekty ludzkiej kreatywności i jest świadomy konsekwencji związanych z wkroczeniem w zakres cudzej wyłączności.

Student zna elementarną terminologię używaną w opisie literatury, rozumie jej źródła oraz zastosowania.

Student ma elementarną wiedzę o metodologii badań nad literaturą.

Student ma podstawową wiedzę z zakresu stylistyki języka kierunkowego (portugalski).

Student ma elementarną wiedze o kierunkach badań w literaturoznawstwie.

Student ma podstawową wiedzę niezbędną w profesjonalnej analizie i interpretacji tekstów reprezentujących różne rejestry i style funkcjonalne języka portugalskiego.

Student ma świadomość kompleksowej natury języka portugalskiego oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń.

Student zna podstawowe metody i narzędzia informatyczne i techniki pozyskiwania danych, pozwalające badać, opisywać i analizować kulturę, literaturę, historię i język oraz pozwalające na kontakty naukowe i zawodowe na rynku międzynarodowym.

Student potrafi - z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów - wyszukiwać, analizować, oceniać i użytkować informacje literaturoznawcze.

Student posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników w zakresie literaturoznawstwa.

Student umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego.

Student potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla literaturoznawstwa w typowych sytuacjach profesjonalnych.

Student potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla literaturoznawstwa oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym.

Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków.

Student potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu literaturoznawstwa w języku i portugalskim.

Student posiada umiejętność przygotowania typowych prezentacji ustnych w języku portugalskim dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł.

Student posiada umiejętność przygotowania esejów pisemnych w języku portugalskim, z zakresu problematyki portugalistycznej i zagadnień z nią związanych.

Student rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie.

Student ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności literaturoznawczych w zakresie języka portugalskiego, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego, dokonuje samooceny własnych kompetencji, doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia.

Student posiada kompetencje społeczne i językowe w zakresie literaturoznawstwa w społecznościach jezykowych portugalskojęzycznych, potrafi je wykorzystać we współdziałaniu i pracy indywidualnej/grupowej oraz przyjmować w niej różne role.

Student potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie i innych zadania literaturoznawczego i kulturowego.

Student prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu.

Student ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego studiowanego regionu, kraju, świata.

Student potrafi aktywnie włączyć się w uczestnictwo w kulturze studiowanego regionu (Portugalia, Brazylia, kraje afrykańskie i azjatyckie języka portugalskiego), korzystając z różnych mediów.

Student ma nawyk śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, kulturze i literaturze Półwyspu Iberyjskiego, Brazylii, krajów afrykańskich i azjatyckich języka portugalskiego.

Student potrafi pracować w zespole pełniąc różne role. Umie przyjmować i wyznaczać zadania z dziedziny animacji i promocji literatury (kultury), ma elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z promocją kultury polskiej dla odbiorcy portugalskojęzycznego oraz literatury (kultury) obszaru języka portugalskiego w Polsce.

Student szanuje efekty ludzkiej kreatywności i jest świadomy konsekwencji związanych z wkroczeniem w zakres cudzej wyłączności.

Student ma podstawową wiedzę o procesach i faktach z historii literatury portugalskiej w kontekście literatury światowej.

Student ma podstawową orientację we współczesnym życiu kulturalnym Portugalii.

Kryteria

Fakultatywnie, lista faktycznie przeczytanych lektur - ''kanon osobisty'', który może być w niektórych punktach zbieżny z kanonem oficjalnym (tzn. wykładanym na zajęciach), sformatowana wg norm edytorskich czasopisma ''Itinerarios'' (normy dostępne na www ISIiI UW). Sugestie lektur studentów Erasmusa (30 %).

Egzamin pisemny pod koniec semestru/roku akademickiego, na platformie Moodle, podczas którego można (fakultatywnie) przedstawić Bibliografię.

-