Retoryka

obowiązkowe

Przedmiot jest przeznaczony dla osób zainteresowanych teorią i praktyką komunikacji perswazyjnej, krytycznym myśleniem i argumentacją, rozumieniem współczesnych sposobów wywierania wpływu w mediach oraz ćwiczeniem umiejętności miękkich w komunikacji. Przedmiot wprowadza w podstawowe zagadnienia retoryki: koncepcję perswazji retorycznej, etapy opracowywania tekstu perswazyjnego (od doboru argumentów poprzez odpowiedni układ tekstu i jego atrakcyjne wysłowienie służące przekonującemu przekazaniu tekstu) oraz podstawowe elementy perswazji w tekście (wiarygodność mówcy, oddziaływanie emocjonalne na odbiorców, jakość argumentów i błędy w argumentowaniu). Zostaną także uwzględnione współczesne koncepcje perswazji i jej przejawy w różnych kontekstach komunikacji.

W trakcie zajęć omawiane są następujące zagadnienia:

• Koncepcja perswazji retorycznej, relacja retoryki do innych modeli komunikacji perswazyjnej.

• Antyczna koncepcja rozróżniania tekstów na trzy rodzaje (polityczny, sądowniczy i celebracyjny) oraz współczesne typologie rodzajów i gatunków tekstu

• Inwencja retoryczna (sformułowanie stanowiska, dobór argumentów; pojęcie argumentacji topicznej, trzy elementy perswazji: ethos - wiarygodność mówcy, pathos - oddziaływanie emocjonalne na odbiorców, logos - argumenty racjonalne)

• Dyspozycja retoryczna (relacja między efektem perswazyjnym a opcjami układu tekstu i kolejnością argumentów)

• Elokucja (relacja między efektem perswazyjnym a atrakcyjnym wysłowieniem: dobór słów, wybrane figury retoryczne, kwestie stylu)

• Zapamiętanie (wybrane elementy mnemotechnik)

• Akcja retoryczna, czyli wykonanie (perswazyjne właściwości głosu, gestykulacji, wyglądu)

• Współczesne koncepcje retoryki i perswazji; perswazja multimodalna

• Zastosowania praktyczne umiejętności retorycznych w formie debaty, improwizacji oraz innych formach wypowiedzi perswazyjnych, uzgodnionych ze studentami.

Wybrane rozdziały z następujących książek:

• Barilli, Renato (2001) Corso di retorica: “l’arte della persuasione” da Aristotele ai giorni nostri. Milano, Mondadori.

• Capaci, Bruno (2022) Nata per difendere. Manualetto di retorica. Bologna, I Libri di Emil.

• Cattani, Adelino (2022) Botta e risposta: l’arte della replica. Audino.

• Cattani, Adelino e Tommolillo, Massimo (2021) Palestra di botta e risposta. Sei passi nell’argomentazione. Mimesis

• Covelli, Roberta (2022) Argomentare è diabolico. Retorica e fallacie nella comunicazione. Effequi.

• Ellero, Maria Pia (2017) "Retorica. Guida all'argomentazione e alle figure del discorso", Roma, Carocci

• Marazzini, Claudio (2001) Il perfetto parlare: la retorica in Italia da Dante a Internet. Roma, Carocci

• Mastroianni, Bruno (2017) La disputa felice. Dissentire senza litigare sui social network, sui media e in pubblico. Cesati

• Mastroianni, Bruno (2020) Litigando si impara. Disinnescare l’odio online con la disputa felice. Cesati.

• Mortara Garavelli, Bice (2002) Manuale di retorica. Milano, Bompiani.

• Prandi, Michele (2023) Retorica. Una disciplina da rifondare. Bologna, Il Mulino

• Varisco, Novella (2021) Viva la polemica viva. Imparare a discutere in modo efficace e appassionato nella scuola e nella vita. Audino.

Dodatkowo, na platformie Kampus są umieszczane materiały i artykuły, przedstawiające różne zjawiska retoryczne oraz sposoby ich analizy.

Wiedza: absolwent zna i rozumie

K_W01 - w sposób pogłębiony powiązania filologii włoskiej z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych, w tym przede wszystkim nauki o sztuce, nauki o kulturze i religii (relacje filologii, kultury i retoryki, w tym retoryki wizualnej);

K_W02 - w sposób pogłębiony wybrane aspekty historii i języka włoskiego (przejawy retoryki w tekstach literackich i nieliterackich);

K_W03 - w sposób pogłębiony wybrane aspekty historyczne, społeczne i kulturowe Włoch (kształtowanie się kulturowych uwarunkowań perswazji)

Umiejętności: absolwent potrafi

K_U01 - przeprowadzić pogłębioną analizę rozmaitych tekstów z zastosowaniem zróżnicowanych metod (umiejętność identyfikowania przejawów perswazji, zgodnie z różnymi koncepcjami i metodami retorycznymi).

Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do

K_K04 - uczestniczenia w życiu kulturalnym, odpowiedzialnego wypełniania zobowiązań społecznych (uważna obserwacja sposobów perswazji w kulturze, realizacja perswazji w sposób etyczny).

Metody i kryteria oceniania:

• Uczestnictwo w zajęciach (dozwolone są dwie nieobecności bez usprawiedliwienia. Wszystkie inne wymagają usprawiedliwienia lekarskiego. Do zaliczenia semestru wymagany jest udział w minimum 60% zajęć w semestrze).

• Uczestnictwo w dyskusjach merytorycznych i analizach tekstów perswazyjnych oraz w innych aktywnościach w trakcie zajęć (debaty, improwizacje).

• Egzamin pisemny

Kryteria oceniania

• Przygotowanie do zajęć: systematyczność i znajomość lektur, uczestnictwo w dyskusjach i analizach tekstów perswazyjnych, jakość przygotowania do debat.

• Egzamin pisemny: poprawność merytoryczna i językowa