Włoski kolonializm i literatura postkolonialna

obowiązkowe

Wykład poświęcony jest historii kolonializmu włoskiego oraz włoskiej literaturze kolonialnej i postkolonialnej w XX i XXI wieku. W trakcie zajęć omówione zostaną zagadnienia dotyczące pamięci historycznej (wyparcie pamięci o odpowiedzialności Włochów w Afryce, przemoc kolonialna, Afryka jako kraina mitu i fikcji), a także współczesnej, złożonej tożsamości kulturowej i językowej leżącej u podstaw literatury postkolonialnej.

Celem wykładu jest przybliżenie studentom dziejów włoskiego kolonializmu w Afryce wschodniej (Erytrea, Etiopia, Somalia) i północnej (Libia), problematyki pamięci dotyczącej tej fazy historycznej oraz najważniejszych dzieł włoskiej literatury kolonialnej i postkolonialnej w XX i XXI wieku.

Pierwsza część kursu poświęcona jest historii włoskich podbojów w Afryce w ostatnich latach XIX wieku i pierwszej połowie wieku XX. Istotnym elementem jest tutaj propaganda kolonialna, szczególnie w epoce faszystowskiej, a także rola, jaką w budowaniu włoskiego imperializmu odegrali tacy literaci, jak G. DʼAnnunzio, G. Pascoli czy F.T. Marinetti. Historyczną część kursu domyka analiza problematyki pamięci historycznej, wyparcia kwestii kolonialnej ze zbiorowej pamięci powojennych Włoch, a także trudnych i niejednoznacznych stosunków między Italią a jej byłymi koloniami po upadku faszystowskiego imperium.

Druga część kursu skupia się na ważnych, choć nielicznych, dziełach literackich poświęconych pamięci włoskiego kolonializmu od drugiej połowy lat 40. po lata 90. ubiegłego wieku. W kolejności chronologicznej przedstawione zostaną dzieła takich autorów, jak E. Flaiano, M. Tobino, G. Berto, E. Emanuelli, A. Spina i E. DellʼOro.

Trzecia część kursu poświęcona jest natomiast włoskojęzycznej literaturze postkolonialnej w XXI wieku, wywodzącej się z literatury migracyjnej. Omówiona zostanie twórczość takich pisarek, jak I. Scego, G. Ghermandi, S. Ramzanali Fazel czy C. Ali Farah, oraz mniej licznych pisarzy, takich jak G. Garane czy A. Mohamed. W literaturze tej istotne są kwestie złożonej tożsamości kulturowej i językowej osób wywodzących się z dawnych kolonii, a także problematyka niesymetrycznej pamięci i świadomości historycznej byłych kolonizatorów i kolonizowanych.

Kurs zamyka analiza wątków kolonialnych i postkolonialnych w głównonurtowej literaturze włoskiej XXI wieku (m.in. A. Camilleri, L. Capretti, F. Coscia), ze szczególnym uwzględnieniem gatunków literatury popularnej, takich jak kryminał (C. Lucarelli, L. Marrocu, R. Costantini) czy szeroko rozumiana fantastyka (E. Brizzi).

1. Benvenuti G., Il romanzo neostorico italiano. Storia, memoria, narrazione, Carocci, Roma 2012

2. Camilotti S., Cartoline dʼAfrica. Le colonie italiane nelle rappresentazioni letterarie, Edizioni Caʼ Foscari, Venezia 2014

3. Contarini S., Pias G., Quaquarelli L. (a cura di), Coloniale e Postcoloniale nella letteratura italiana degli anni 2000, Narrativa nuova serie n. 33/34, Presses Universitaires de Paris Ouest, Nanterre 2012

4. Del Boca A. (a cura di), Le guerre coloniali del fascismo, Laterza, Roma-Bari 1990-2008

5. Labanca N., Oltremare. Storia dellʼespansione coloniale italiana, Il Mulino, Bologna 2002

6. Romeo C., Riscrivere la nazione. La letteratura italiana postcoloniale, Le Monnier, Firenze 2018

7. Sinopoli F. (a cura di), Postcoloniale italiano. Tra letteratura e storia, Novalogos, Aprilia 2013

8. Tomasello G., LʼAfrica tra mito e realtà. Storia della letteratura coloniale italiana, Sellerio, Palermo 2004

9. Tonzar B., Colonie letterarie. Immagini dellʼAfrica italiana dalla fine del sogno imperiale agli anni Sessanta, Carocci, Roma 2017

Dodatkowe materiały i pozycje bibliograficzne będą udostępnione przez prowadzącego na początku kursu. Pozycje niedostępne w bibliotece udostępnia prowądzacy

Wiedza: absolwent zna i rozumie

K_W01 - w sposób pogłębiony powiązania filologii włoskiej z innymi dyscyplinami nauk humanistycznych, w tym przede wszystkim nauki o sztuce, nauki o kulturze i religii;

K_W02 - w sposób pogłębiony wybrane aspekty historii literatury i języka włoskiego;

K_W03 - w sposób pogłębiony wybrane aspekty historyczne, społeczne i kulturowe Włoch.

Umiejętności: absolwent potrafi

K_U01 - przeprowadzić pogłębioną analizę dzieła literackiego z zastosowaniem zróżnicowanych metod.

Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do

K_K04 - uczestniczenia w życiu kulturalnym, odpowiedzialnego wypełniania zobowiązań społecznych.

- Kontrola obecności (student ma prawo do trzech nieusprawiedliwionych nieobecności na zajęciach);

- Bieżące przygotowanie do zajęć (lektura tekstów);

- Egzamin pisemny.