Lingwistyka. Wprowadzenie metodologiczne
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3322-LINGWM-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
09.301
|
Nazwa przedmiotu: | Lingwistyka. Wprowadzenie metodologiczne |
Jednostka: | Katedra Lingwistyki Formalnej |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie Katedry Lingwistyki Formalnej Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Podstawy teorii wiedzy i teorii nauki. Jakość i ilość informacji. Dowodzenie; wyjaśnianie. Zasady postępowania badawczego. Charakterystyka lingwistyki jako dyscypliny naukowej. Rys historyczny. Istota języka; język i mowa. Specyfika studiów lingwistycznych; ich klasyfikacja ogólno-teoretyczna i szczegółowo-przedmiotowa. Językoznawstwo wewnętrzne (synchroniczne). Dwa szczeble rozczłonkowania tekstu. Oś syntagmatyczna i paradygmatyczna tekstu. Jednostki języka. Właściwości semantyczne vs. właściwości pragmatyczne wyrażeń. Zasady opisu: proporcjonalizm; negatywizm. Językoznawstwo zewnętrzne (synchroniczne i diachroniczne). Językoznawstwo porównawcze i jego rodzaje. Stylistyka. Różnorodność języków. Zmienność języków. |
Pełny opis: |
Wykład jest przeznaczony w sposób wyróżniony dla doktorantów w dyscyplinach lingwistycznych. Jego wykorzystanie jako tzw. przedmiotu ogólnouniwersyteckiego jest możliwe, ale musi być podporządkowane zadaniom z zakresu propedeutyki badań lingwistycznych (wykład nie jest zorientowany na popularyzację wiadomości o językach). 1. Lingwistyka jako dyscyplina naukowa. Badania teoretyczne (pogranicze filozofii i językoznawstwa); badania materiałowe. Rys historyczny (dotyczący zasadniczo badań teoretycznych). Tradycja indyjska. Dorobek chiński. Centralna magistrala światowa: grecko-rzymsko-arabsko-europejsko-amerykańska. Wkład niemiecko-duński, polsko-rosyjski, francusko-szwajcarski, czeski. Współczesna dominacja badań amerykańskich i brytyjskich. Ścieranie się psychocentryzmu, logocentryzmu ekspresyjnego i logocentryzmu wiedzocentrycznego jako naczelnych nurtów teoretycznych. 2. Podstawy teorii wiedzy i teorii nauki (wraz z klasyfikacją studiów naukowych). Ich tło światopoglądowe. Jakość i ilość informacji. Dowodzenie i wyjaśnianie. Ilustracje lingwistyczne. Zasady postępowania badawczego: (a) pragmatyczne; (b) immanentne – w procesie konceptualizacyjnym, propozycyjno-selekcyjnym, asercyjnym. 3. Istota języka; język i mowa. Zdanie, wypowiedzenie, wypowiedź. Lokucja, illokucja, perlokucja. Kompetencja, performancja. Specyfika studiów lingwistycznych. Ich klasyfikacja ogólno-teoretyczna i szczegółowo-przedmiotowa. 4. Językoznawstwo wewnętrzne (synchroniczne). Wyrażenie. Pierwszy i drugi szczebel rozczłonkowania. Baza języka vs. jego peryferie. ‘Mówienie, że _’, ‘mówienie: _’; inne wypowiedzi / użycia języka. Jednostka języka; projekcja składniowa podstawowego zasobu jednostek języka. Jednostki „leksykalne” i operacyjne. Fleksja; słowotwórstwo („derywacja”). Jednostki asyntaktyczne. Drugi szczebel rozczłonkowania. Problemy wyuczalności i redundancji. Fonologia, fonetyka; grafematyka. Właściwości semantyczne wyrażeń vs. właściwości pragmatyczne wyrażeń: (a) kodowe, (b) performancyjne (tropy). Zasady opisu. Proporcjonalizm. Negatywizm. 5. Językoznawstwo zewnętrzne – synchroniczne i diachroniczne. Językoznawstwo porównawcze. Stylistyka. Różnorodność języków: genealogiczna i typologiczna. Etymologia. Etnolingwistyka. Zmienność języków. Zmiany „fonetyczne”; „analogiczne”; inne. Ich prawidłowości vs. ich nieregularność. Językoznawstwo konfrontatywne: taksonomiczne; przekładowe. 6. Językoznawstwo konstruktywistyczne. |
Literatura: |
T. Pawłowski, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Wrocław 1977; tenże, Tworzenie pojęć i definiowanie w naukach humanistycznych, Warszawa 1978; Studia z metodologii i filozofii językoznawstwa (Łódź, pod red. P. Stalmaszczyka; np. zeszyt 3: Od zdania do aktów mowy – rozważania lingwistyczne i filozoficzne. Łódź 2015); A. Bogusławski, Science as linguistic activity, linguistics as scientific activity. Warszawa 1998. |
Efekty uczenia się: |
Nabyta podstawowa wiedza o aparaturze pojęciowej lingwistyki i o procedurach badawczych (ogólnych i specyficznych) w tej dyscyplinie. Nabyte umiejętności analityczne płynące z egzemplifikacji. |
Metody i kryteria oceniania: |
Test z pytaniami wyboru lub otwartymi oraz z zadaniami analitycznymi. Możliwość rozmowy kontrolnej. |
Praktyki zawodowe: |
NIE |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT WYK
|
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Magdalena Danielewicz | |
Prowadzący grup: | Andrzej Bogusławski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.