Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Badania opinii publicznej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3402-10BOP
Kod Erasmus / ISCED: 14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Badania opinii publicznej
Jednostka: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Założenia (opisowo):

Zalecane jest posiadanie wcześniejszego przygotowania z przedmiotów: „Metodologia nauk społecznych”, „Podstawy badań społecznych”, "Praktyki zawodowe" lub „Metody badań społecznych”.


Posiadanie podstawowej wiedzy w zakresie technik sondażowych, ankietowych i jakościowych. Pożądane, ale nieobowiązkowe jest posiadanie doświadczenia, przykładowo w zakresie realizacji wywiadów jako ankieter lub badacz terenowy.

Tryb prowadzenia:

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Skrócony opis:

Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z współcześnie wykorzystywanym w badaniach opinii publicznej spektrum metod i technik empirycznych. Tematy poszczególnych zajęć koncentrują się wokół socjologicznych wywiadów surveyowych, ankiet oraz wywiadów jakościowych. Studenci poznają zasady przygotowania narzędzi badawczych, realizacji projektów oraz analizy ilościowej i jakościowej zebranego materiału (w postaci transkrypcji, danych w arkuszach kalkulacyjnych i kart obserwacji). Dowiedzą się także, jakie są możliwości, a jakie ograniczenia poszczególnych metod i technik. Zawarto w treści programu zagadnienia związane z komunikacją ankietera z respondentami oraz moderatora z interlokutorami, a także implementacją badań zapośredniczonych przez Internet. Zajęcia mają na celu usystematyzowanie, pogłębienie i rozszerzenie wiedzy zdobytej na przedmiotach podstawowych, m.in. „Metodach badań społecznych”. Kurs stanowi kontynuację praktyk zawodowych na ścieżce "Ekspertyza społeczno-obyczajowa".

Pełny opis:

Celem przedmiotu jest poszerzenie wiedzy z zakresu stosowania wybranych technik (wyodrębnionych z szerokiego wachlarza metod, którymi, na co dzień posługują się socjologowie) wykorzystywanych do badań opinii publicznej. Uwzględnione są zwłaszcza: bezpośrednie i zapośredniczone wywiady ankieterskie (kwestionariuszowe, a także przeprowadzane ze wspomaganiem komputerowym), ankiety do samodzielnego wypełnienia przez respondenta, ankiety audytoryjne oraz techniki CATI, CASI, CAPI, IDI, FGI.

W ramach przedmiotu studenci biorą czynny udział w przygotowanych ćwiczeniach, które mają na celu rozwiązanie wybranych kwestii problemowych, związanych z konstrukcją narzędzi, analizą materiału i warsztatem metodologicznym, niezbędnym do badania opinii publicznej. Ponadto, samodzielnie weryfikują poprawność i dostrzegają nieścisłości komunikatów badawczych, pojawiających się w środkach masowego przekazu. Wykształceniu odpowiednich umiejętności i postaw u uczestników służą także dyskusje i omówienia przeczytanych lektur. Dzięki poruszanym zagadnieniom studenci zdobywają wiedzę o aktualnej sytuacji badań społecznych, reakcjach odbiorców/czytelników komunikatów badawczych, narzędziach, które pozwalają poprawnie skonstruować pytania kwestionariusza lub listę pytań do wywiadu pogłębionego, czy specyfice pracy ankietera. Są zapoznani z problematyką, która umożliwia sprawne przeprowadzenie fazy terenowej badań, dobór próby oraz dotarcie do respondentów trudnodostępnych. Studenci potrafią zaprojektować i przeprowadzić badania pilotażowe oraz kontrolować pracę zespołu badaczy. Potrafią zająć swoje stanowisko w debatach, dotyczących kwestii spornych w przeprowadzaniu badań społecznych.

Wiedza zdobyta na tym przedmiocie umożliwia praktyczne jej zastosowanie w terenie. Słuchacze zostają także uwrażliwieni na najczęstsze błędy, których należy się wystrzegać, realizując badania. Studenci po przebytym kursie nabywają umiejętności i postawy, które pomogą im opisywać, analizować i wnioskować o otaczającej ich rzeczywistości społecznej. Uczestnicy stosują również w praktyce założenia poszczególnych etapów procesu badawczego.

KURS PODZIELONY JEST NA TRZY MODUŁY:

1) ZAGADNIENIA TEORETYCZNE. PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH METOD I TECHNIK WYKORZYSTYWANYCH W BADANIACH OPINII PUBLICZNEJ (5 spotkań).

2) WYBRANE METODY ANALIZY MATERIAŁU – JAKOŚCIOWA I ILOŚCIOWA ANALIZA TREŚCI + ZASTOSOWANIE ANALIZY DYSKURSU W WYWIADACH FOKUSOWYCH (5 spotkań).

3) PRACA NAD OFERTĄ BADAWCZĄ (lektury mają charakter dodatkowy i uzupełniający) (5 spotkań).

TEMATY SPOTKAŃ

MODUŁ TEORETYCZNY I ANALITYCZNY

1) Opinia publiczna, jej badanie, znaczenie i funkcje. Zjawisko spirali milczenia. Badania sondażowe.

2) Badania wyborcze, panelowe i trackingowe.

3) Odmiany technik w badaniach opinii publicznej: CATI, CAPI, CASI, ankieta audytoryjna, badania internetowe.

4) Terenowe badania jakościowe - zagadnienia ogólne. Studium przypadku – ZWG (FGI).

5) Jakościowa analiza treści (zawartości).

6) Klucz kodowy, instrukcja kodowania, przygotowanie danych do analizy ilościowej.

7) Analiza dyskursu w wywiadach fokusowych.

PRZYGOTOWANIE OFERTY BADAWCZEJ

8) Plan badań, wybór tematu, określenie celów, sformułowanie hipotez i pytań badawczych, odwołania do źródeł i teorii socjologicznych.

9) Konceptualizacja i operacjonalizacja. Wybór wskaźników i definiowanie pojęć. Dobór respondentów do badania – techniki losowe i nielosowe.

10) Dobór metod i technik gromadzenia materiału (faza terenowa). Wybór technik analizy materiału.

11) Narzędzie badań sondażowych - kwestionariusz ankiety i kwestionariusz wywiadu. Praca nad narzędziem.

12) Pozostałe elementy ofert badań. Tworzenie harmonogramu i kosztorysu badań. Zasady publikowania wyników sondaży. Konsultacje ofert badawczych.

Literatura:

• Anuszewska I., Sondaże – zwierciadło społeczeństwa. Rytuały komunikacyjne a kreowanie wiedzy wspólnej, CeDeWu.pl, Warszawa 2010, Część III: rozdz. 6 Funkcja i znaczenie opinii publicznej, s. 163 – 192 (fragment). Punkty: 6.1 – Opinia publiczna? Sposoby ujmowania (163-170), 6.3 Funkcje opinii publicznej (181-187), 6.4 Teoria spirali milczenia (s. 187-191).

• Cwalina W., Falkowski A., Marketing polityczny. Perspektywa psychologiczna, GWP, Gdańsk 2005: rozdz. 12 - Sondaże wyborcze – źródło informacji i wpływu (fragment – s. 511 - 520).

• Kubisz-Muła Ł.: Badanie exit pool - historia, funkcja i specyfika, Studia Socjologiczne 2013 4 (211), s. 125 – 142.

• Dyjas – Pokorska A., Badania trackingowe i panelowe [w:] Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Fieldwork jest sztuką: jak dobrać respondenta, skłonić do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 237 – 252.

• Sawiński Z., Wywiady osobiste z komputerem przenośnym (CAPI) [w:] Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Fieldwork jest sztuką: jak dobrać respondenta, skłonić do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, IFiS PAN, Warszawa 2005, s. 225 – 236.

• Sawiński Z., Badania CATI i wywiady przez telefon [w:] Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Fieldwork jest sztuką: jak dobrać respondenta, skłonić do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, IFiS PAN, Warszawa 2005,s. 337 – 346.

• Żmijewska-Jędrzejczyk T., Dyjas – Pokorska A., Ankiety audytoryjne [w:] Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Fieldwork jest sztuką: jak dobrać respondenta, skłonić do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, IFiS PAN, Warszawa 2005,s. 299 – 316.

• Batorski D., Olcoń-Kubicka M., Prowadzenie badań przez internet – podstawowe zagadnienia metodologiczne, Studia Socjologiczne 2006, 3 (182), s. 99 – 131.

• Lisek-Michalska J., Focus - sztuka czy metoda?, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny, Nr LXIV, zeszyt 1, 2002, s. 311 – 326.

• Oliwińska I., Domorosły majsterkowicz? Szkic o statusie, rolach i dylematach badacza jakościowego [w:] Fatyga B., red., Praktyki badawcze. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Pracownia Wydawnicza Andrzej Zabrowarny, 2015, s. 17 – 26.

• Gibbs G., Analizowanie danych jakościowych, PWN, Warszawa 2011, rozdz. 4: Kodowanie tematyczne i kategoryzacja, s.79-106 oraz rozdz. 6: Analiza porównawcza, s. 133-160.

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009 – rozdz. 14 (Kwantyfikacja danych) (s. 428-435).

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009 – rozdział 15 (Podstawy analizy ilościowej) (s. 439-456).

• Krzyżanowski M., Analiza zogniskowanych wywiadów grupowych [w:] Wodak R., Krzyżanowski M., Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf, 2011, s. 255-280.

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009 – rozdział 4 (Plan badań) (s. 110-113, 127-134).

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009 – rozdział 5 (Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar) (s. 144-162).

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009 – rozdział 7 (Logika doboru próby) (s. 204-220).

• Sztabiński F., Narzędzie badawcze i jego elementy. Czy tylko kwestionariusz? [w:] Sawiński Z., Sztabiński P., Sztabiński F., Fieldwork jest sztuką: jak dobrać respondenta, skłonić do udziału w wywiadzie, rzetelnie i sprawnie zrealizować badanie, IFiS PAN, Warszawa 2005, 12.2: Rodzaje pytań kwestionariuszowych i zasady ich zadawania, s. 181 – 195 + rozdz. 14 Metryczka respondenta, s. 205-213 (bez punktu 14.3).

• Babbie E., Podstawy badań społecznych, Warszawa: PWN, 2009, fragment poświęcony ofercie badawczej – rozdział 4, s. 134-135.

• Przewodnik ESOMAR/WAPOR – Sondaże opinii publicznej i publikowanie wyników badań, 2009, Link do strony: http://www.ofbor.pl/public/File/OFBOR_ESOMAR-WAPOR%20Guide_PL11_08_01.pdf, s. 16 -24

Efekty uczenia się:

Student wymienia wady i zalety wybranych metod oraz technik ilościowych i jakościowych, mających zastosowanie w badaniach opinii publicznej.

Student wyjaśnia wpływ czynników sytuacyjnych na respondenta i ankietera/badacza biorących udział w wywiadach surveyowych.

Student definiuje pojęcia związane z przygotowaniem i realizacją projektu badawczego oraz analizą danych, a także poprawnie formułuje wnioski.

Student potrafi interpretować i krytycznie ocenić istniejące wyniki badań surveyowych.

Student potrafi odnieść wiedzę teoretyczną do praktyki badawczej, co w przyszłości może mu pomóc w pracy zawodowej przy realizacji badań ogólnopolskich i międzynarodowych z wykorzystaniem poszczególnych odmian wywiadu (na przykład: CATI, CAWI, CAPI, IDI, FGI).

Student samodzielnie (lub w małych zespołach) konstruuje narzędzia badawcze potrzebne do prowadzenia badań społecznych.

Student samodzielnie (lub w małych zespołach) analizuje (ilościowo lub jakościowo) materiał zebrany podczas obozu badawczego/praktyk terenowych.

Student dostrzega tendencje i zmiany opinii publicznej oraz wiedzy eksperckiej.

Student porównuje tradycyjne i elektroniczne metody badania opinii publicznej.

Student samodzielnie (lub w małych zespołach) konstruuje ofertę badawczą, która podlega ocenie formalnej i merytorycznej.

Metody i kryteria oceniania:

- ocena ciągła (obecność, aktywność na zajęciach – udział w dyskusjach, wykonywanie ćwiczeń z zakresu zastosowań wybranych technik analitycznych) – 50%*

- skonstruowanie oferty badań, w tym zaprojektowanie narzędzia (np. kwestionariusza wywiadu) – 50%*

30 godzin kontaktowych

30 godzin pracy własnej, w tym:

- 15 godzin przygotowania się do zajęć – czytanie lektur, wykonywanie ćwiczeń na platformie Kampus

- 15 godzin przygotowania narzędzia i oferty badawczej

* Do każdej metody oceniania przyporządkowana jest waga, na podstawie której wystawia się ocenę po semestrze zajęć.

PROWADZĄCY DOPUSZCZA MAKSYMALNIE DWIE NIEUSPRAWIEDLIWIONE NIEOBECNOŚCI W RAMACH KURSU. TRZECIA I CZWARTA OZNACZA OBNIŻENIE OCENY KOŃCOWEJ PO PÓŁ STOPNIA. PIĄTA POWODUJE NIEZALICZENIE PRZEDMIOTU.

Praktyki zawodowe:

Brak

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 15 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Orzechowski
Prowadzący grup: Paweł Orzechowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin, 15 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Paweł Orzechowski
Prowadzący grup: Paweł Orzechowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)