Antropologia społeczna

Zajęcia prezentują specyfikę myślenia antropologicznego, jego przemiany od momentu powstania antropologii jako dyscypliny naukowej oraz wybrane aspekty współczesnych badań antropologicznych. W trakcie zajęć studenci zapoznają się z następującymi zagadnieniami:

1) istota spojrzenia antropologicznego na społeczeństwo i kulturę, subdyscypliny antropologii i jej relacje z innymi naukami społecznymi, humanistycznymi i przyrodniczymi,

2) rozwój kultury jako cechy ludzkiej, pojawienie się zróżnicowania kulturowego

3) historia refleksji nad zróżnicowaniem kulturowym w ramach poszczególnych nurtów antropologicznych,

4) sposoby badania i wyjaśniania poszczególnych przejawów zróżnicowania kulturowego,

5) przemiany kultury we współczesnym świecie nasilających się migracji i przepływów kulturowych,

6) współczesna refleksja nad metodologiczną specyfiką antropologii oraz etycznymi problemami uprawiania antropologii.

Ruth Benedict, Wzory kultury, r. I I II.

Ref: Philip Salzman, Patricia Rice: Myśleć jak antropolog. R. „Wprowadzenie do myślenia antropologicznego”. „Antropolodzy szukają wzorów”.

Bronisław Malinowski, Argonauci zachodniego Pacyfiku, Dzieła t. 3, Warszawa 1981, r. Istota Kula, Socjologia Kula, str. 126-155 i 353-379.

Ref.: Bronisław Malinowski, Życie seksualne dzikich, Dzieła t II, Warszawa 1980, Specjalna przedmowa do wydania trzeciego, str. 117-144

Ruth Benedict, Północno-zachodnie wybrzeże Ameryki, w: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.), Świat człowieka, świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, Warszawa 2007, str. 372-402.

Ref.: Marvin Harris, Potlacz, w: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.), Świat człowieka, świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, Warszawa 2007, str. 683–694.

Claude Lévi-Strauss, Antropologia strukturalna, Warszawa 1970, r. II Analiza strukturalna w językoznawstwie i antropologii, str. 89-115.

Ref.: L. Stomma „Antropologia wsi polskiej XIX wieku”, Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa 1986, rozdział VII "Tablice Mendelejewa”

Clifford Geertz. “Opis gęsty – w stronę interpretatywnej teorii kultury, przeł. Sławomir Sikora, [w:] Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, red. Marian Kempny, Ewa Nowicka, War¬szawa 2003, s. 36.

Ref: Clifford Geertz C., „Dzieło i życie”, KR Warszawa, 2000, Przedmowa

Harriet Whitehead, Łuk i nosidełko. Nowe spojrzenie na zinstytucjonalizowany homoseksualizm wśród Indian Ameryki Północnej, w: R. E. Hryciuk, A. Kościańska, Gender. Perspektywa antropologiczna, t. 2., Warszawa 2007

Ref.: Sherry B. Ortner, Czy kobieta ma się tak do mężczyzny, jak „natura" do „kultury"?, w: Nikt nie rodzi się kobietą, Hołówka T. (red), Warszawa 1982, str. 112-141.

Linda Stone, „W linii matki.”, w: Pokrewieństwo i płeć kulturowa, Warszawa.

Ref. Collier J. F., Rosaldo M. Z., Yanagisako S., „Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne”, [w:] R. E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), Gender. Perspektywa antropologiczna, t. 1

Claude Levi-Strauss, Czarownik i jego magia, w: Antropologia strukturalna, Wyd. KR, Warszawa 2000, str. 149-165.

Ref.: Edward E. Evans-Pritchard, Czarownictwo jako wyjaśnienie nieszczęśliwych zdarzeń, w: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.), Świat człowieka, świat kultury. Antologia, PWN 2007, str. 621-640.

Marshall Sahlins, Pierwotne społeczeństwo dobrobytu, w: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003, s. 275-308.

Ref.: Sławoj Szynkiewicz, Szara ekologia tubylców. Mistrzowie czy nieudacznicy w zarządzaniu środowiskiem, w: Horyzonty antropologii kultury, J. Wasilewski, A. Zadrożyńska, A. Bruczkowski (red.), Warszawa 2005, str. 109-128.

Mary Douglas, Czystość i zmaza, Warszawa 2007, r. 4 Magia i cuda, r. 6 Moce i zagrożenia, str. 97-110 i 130-148.

Ref.: Mircea Eliade, Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, r. Czas święty i mity, Warszawa 1993, str. 89-124.

Homa Hoodfar, Zasłona w ich umysłach i na naszych głowach: muzułmanki i praktyki zasłaniania, przeł. M. Elas, [w:] Gender. Perspektywa antropologiczna, t. 1, Organizacja społeczna, (red.) R.E. Hryciuk, A. Kościańska, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007

Ref: Edward Said, „Orientalizm”, Poznań 2005, r. „Przedmowa (2003)”, „Wprowadzenie”.

Ulf Hannerz, Skreolizowany świat, w: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa 2004, str. 284-300.

Ref.: Paweł Trzciński, „Konstruowanie współczesnej tubylczości – tubylczość jako ideologia i obiekt prawa”, w: J. Derlicki, W. Lipiński (red.), Pierwsze narody, Warszawa 2002, str. 27-50

James Clifford, „Praktyki przestrzenne. badania terenowe, podróże i praktyki dyscyplinujące w antropologii,”, w: „Badanie kultury – Kontynuacje”

Ref.: Paul Rabinow, „Refleksje na temat badań terenowych w Maroku”, „Wprowadzenie”

Alcida Ramos, Rozmyślając o Yanomami, w: Amerykańska antropologia postmodernistyczna, M. Buchowski (red.), Wyd. Instytut Kultury, Warszawa 1999, str. 202-227.

Ref.: Michał Kowalski, Antropolog na wojnie – dylemat etycznego zaangażowania nauk społecznych, w: „Przegląd Socjologii Jakościowej”, Tom IX Numer 3.

Egzamin ustny, udział w dyskusji, referat.

Aktywne uczestnictwo w zajęciach, znajomość przeczytanych lektur, przygotowanie referatu problemowego z listy referatów (handout + prezentacja do 10 min);

Dopuszczalne są 2 nieobecności. Jeżeli student ma zbyt dużo nieobecności, musi przygotować dodatkowe referaty wyznaczone przez prowadzącego. Jeżeli nie przygotuje referatu obowiązkowego i nie zaliczy nieobecności, nie może być dopuszczony do egzaminu ustnego.

Bilans pracy studenta: 30 h uczestnictwa w zajęciach w sali dydaktycznej, 17h - lektura tekstów i przygotowanie do zajęć w domu, 3h - przygotowanie referatu na zajęcia.

Do egzaminu:

zaliczenie zajęć,

znajomość lektur i referatów omawianych na zajęciach oraz treści wykładów,

tekst: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper, Słowo wstępne, w: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii, Warszawa: PWN, 2012, str. 9-67.

Wybrane fragmenty podręcznika Ewy Nowickiej "Świat człowieka - świat kultury"

Ocenę negatywną poprawia się poprzez ponowne przystąpienie do egzaminu ustnego.