Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wprowadzenie do teorii wyboru społecznego: decyzje, kooperacja, konkurencja, sprawiedliwość.

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3502-SSZCZ-19
Kod Erasmus / ISCED: 14.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0314) Socjologia i kulturoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Wprowadzenie do teorii wyboru społecznego: decyzje, kooperacja, konkurencja, sprawiedliwość.
Jednostka: Wydział Socjologii
Grupy: Fak. wykłady 30 h (semestr letni)
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

fakultatywne

Tryb prowadzenia:

lektura monograficzna
w sali

Skrócony opis:

Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z podstawami Teorii Wyboru Społecznego. Teoria ta bada własności metod podejmowania społecznych decyzji. Decyzje społeczne mogą być decyzjami podejmowanymi w wyborach powszechnych, w zgromadzeniach decyzyjnych; z drugiej strony – mogą to być decyzje dotyczące zespołów osób (np. podział dóbr lub obciążeń). Decyzje społeczne podejmowane są z zasady w sformalizowany sposób, za pomocą ściśle określonych procedur. Ocena tych procedur może obejmować ich zgodność z wymagającymi uprzednio precyzyjnego sformułowania zasadami: demokracji, normami sprawiedliwości, praw indywidualnych i autonomii grup, z drugiej zaś strony – zgodności z różnorodnymi kryteriami racjonalności.

Podstawowe bloki zajęć będą obejmowały: wprowadzenie do teorii decyzji i użyteczności, podstawy teorii decyzji społecznych i metod agregacji preferencji, metod głosowania i systemów wyborczych; kryteria demokracji, racjonalności, praw indywidualnych; metody podziału dóbr.

Pełny opis:

Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z podstawami Teorii Wyboru Społecznego. Teoria ta bada własności metod podejmowania społecznych decyzji. Decyzje społeczne mogą być decyzjami podejmowanymi w wyborach powszechnych, decyzjami podejmowanymi w zgromadzeniach decyzyjnych (parlamenty, rady, komitety, organizacje międzynarodowe); z drugiej strony – mogą to być decyzje dotyczące zespołów osób (np. podział dóbr lub obciążeń między te osoby). Decyzje społeczne podejmowane są z zasady w sformalizowany sposób, za pomocą ściśle określonych procedur. Ocena tych procedur może obejmować ich zgodność z zasadami demokracji (wymagającymi uprzednio precyzyjnego sformułowania), normami sprawiedliwości (również wymagającymi zdefiniowania), respektowania praw indywidualnych i autonomii grup, z drugiej zaś strony – zgodności z różnorodnymi kryteriami racjonalności.

Podstawowe bloki zajęć będą obejmowały: wprowadzenie do teorii decyzji indywidualnych i teorii użyteczności, podstawy teorii decyzji społecznych i metod agregacji preferencji, oraz ich praktyczną realizację w postaci metod głosowania i systemów wyborczych; kryteria demokracji, racjonalności, respektowania praw indywidualnych; metody sprawiedliwego podziału dóbr; sprawiedliwy podział a systemy wyborczych.

Tematy zajęć

1. Teoria wyboru społecznego – podstawowe pojęcia i zagadnienia

2. Wybór, preferencje, użyteczności. Stosunek do ryzyka.

3. Racjonalność indywidualna i jej ograniczenia

4. Decyzje indywidualne w warunkach niepewności

5. Decyzje społeczne: problem agregacji decyzji indywidualnych

6. Decyzje demokratyczne. Paradoksy agregacji preferencji

7. Głosowania „większościowe”

8. Wybór społeczny a autonomia jednostek i grup

9. Decyzje w warunkach strategicznej interakcji: teoria gier

10. Sprawiedliwy podział dóbr i obciążeń – wprowadzenie

11. Problemy podziału proporcjonalnego i proporcjonalne systemy wyborcze

12. Teoria gier a podział dóbr: gry wieloosobowe w postaci funkcji charakterystycznej

13. Podział dóbr w sytuacji zróżnicowana uprawnień i pozycji strategicznej

14. Specyficzne problemy rozdzielania dóbr niepodzielnych

Literatura:

Haman, J. 2003. Demokracja, decyzje, wybory. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Lissowski, G. (red.). 2001. Elementy teorii wyboru społecznego. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Bożykowski, M. 2012. Problem podziału zbioru dóbr niepodzielnych w sytuacji nierównych uprawnień. „Decyzje” 18: 25-47.

Kamiński, M.M. 1994. Twierdzenie Arrowa: przykład zastosowania metody aksjomatycznej w naukach społecznych. „Studia Socjologiczne” Nr 3-4, 73 92.

Szaniawski, K. 1971. Kryteria podejmowania decyzji. W: Kozielecki, J. (red.), Problemy psychologii matematycznej. PWN, 303-324.

Efekty uczenia się:

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W12 posiada podstawową wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką

K_W17 ma podstawową wiedzę o kryteriach poprawności wnioskowania

K_W19 rozumie na czym polega specyfika analizy socjologicznej

K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne

K_W25 posiada podstawową wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki oraz jej relacji z innymi instytucjami społecznymi

K_W26 posiada elementarną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi

K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej

K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych

K_W30 posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych potrzeb i problemów społeczeństwa polskiego oraz zmian w tym zakresie

K_W34 zna najważniejsze procesy i idee społeczne XIX, XX i XXI w., które ukształtowały oblicze współczesnego świata

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_U01 umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny

K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych

K_U03 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego

K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U07 potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach

K_U08 potrafi przygotować prosty, opisowy scenariusz przewidujący przebieg procesów i zjawisk społecznych

K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej

K_U10 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę akademicką w praktyce społecznej

K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego

K_U13 potrafi zinterpretować proste zjawiska społeczne przy użyciu podstawowych metod statystycznych

K_U15 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy omówić działania prezentowane jako rozwiązania konkretnych problemów społecznych (w skali mikro i makro)

K_U16 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy sformułować ogólną ocenę działania podjętego w celu rozwiązania konkretnych problemów społecznych

K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K03 potrafi dzielić się posiadaną wiedzą socjologiczną

K_K04 potrafi gromadzić, wyszukiwać i syntetyzować informacje na temat zjawisk społecznych

K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy

K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej

K_K15 jest świadomy konsekwencji realizowanych przedsięwzięć

Metody i kryteria oceniania:

egzamin pisemny,

obecność

egzamin poprawkowy pisemny

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 15h

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)