Poszukiwanie sensu w procesie komunikacji międzycywilizacyjnej

fakultatywne

Podstawowa wiedza z kulturoznawstwa

Warunkiem każdej komunikacji międzycywilizacyjnej jest możliwość wyjścia poza własną kulturę i cywilizacje; a dokonuje się to w sytuacji dialogu z przedstawicielem innej cywilizacji. Tematem przedmiotu jest proces powstawania sensu w różnych kontekstach cywilizacyjnych. Celem procesu dydaktycznego jest nabycie umiejętności ustalenia oraz analizy transformacji różnych sensów w komunikacji międzycywilizacyjnej, zapoznanie się z zagadnieniami interdyscyplinarnymi w podejściu do dialogu międzycywilizacyjnego jako procesu wytwarzania sensu.

Przedmiot jest częścią programu “University- in- différance", zajmującego się zzagadnieniami związanymi z możliwością przekraczania granicy kulturowej (cywilizacyjnej) oraz opartego na modelu współpracy z ludźmi z innych cywilizacji.

W ramach programu proponujemy model kształcenia DCL (Dialogue-Centered Learning). Podczas zajęć, uczestnicy są równoznacznymi, aktywnymi uczestnikami dialogu, dekonstrukcji i wspólnie wytwarzają sens.

Dekonstrukcja nie jest tyle krytyką, co budowaniem czegoś nowego. Powoduje, że uczestnicy wychodzą poza znane, własne kręgi znaczeń i kierują się ku nowemu kontekstowi, w którym mogą oni odkryć lub też zbudować warunki do dialogu.

Model DCL stwarza warunki aby do wymiaru opartego na substancjalnym modelu myślenia na zasadzie podobieństwa dodać także inny wymiar, wykorzystujący zasadę zróżnicowania (différance, wg Jacques'a Derridy), czyli zmienności. Tym bardziej, że zasada zmienności obowiązuje w wielu cywilizacjach. W związku z tym relacyjny model komunikacji może być metodą, która przyczyni się do lepszej komunikacji Wschodu i Zachodu.

Poszczególne cywilizacje ujmowane są w następujących kontekstach:

- społeczeństwo (kontekst więzi społecznych − polityka, prawo, wspólnota itd),

- gospodarka (kontekst więzi ekonomicznych − gospodarka, ekonomika),

- psychosomatyczne aspekty jednostki (kontekst więzi pokrewieństwa, psychosomatyki, zdrowia jednostki - rodzina, zdrowie),

- życie duchowe (kontekst więzi duchowych: edukacja, religia, filozofia, sztuka itd.),

Współpraca na zajęciach charakteryzuje się następującymi cechami:

1) otwartość, rozumianą w aspekcie policentrycznym, który uwzględnia perspektywy różnych cywilizacji.

2) interaktywność, jej mechanizmami są: wielopodmiotowość, dekonstrukcja i dialog. Założeniem interakcji aktorów jest spotkanie przedstawicieli różnych cywilizacji, z tego względu uczestnikami są także polscy studenci. To oni, jako strona przyjmująca, pomagają cudzoziemcowi adaptować się w Polsce. Zarazem nabycie w praktyce umiejętności komunikacji międzycywilizacyjnej umożliwia polskim studentom i naukowcom aktywność w kontaktach międzynarodowych. Program zakłada rozszerzenie sfery międzynarodowych kontaktów naukowych, a także stworzenie atmosfery „otwartej przestrzeni” na Uniwersytecie Warszawskim.

3) interdyscyplinarność, uwzględniająca różne obrazy świata, czyli kultury. Praca nad rozwiązywaniem problemu naukowego toczy się z uwzględnieniem interdyscyplinarności: w gronie naukowców, kół badawczych, przy tworzeniu projektów.

4) innowacyjność, która oznacza otwarcie nowych perspektyw dla poszukiwania wiedzy w procesie umiędzynarodowienia.

A. LITERATURA OBOWIĄZKOWA:

Appadurai A. (2005) Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, przekład i wstęp Pucek Z., Kraków

Berger P.L., Luckmann Th., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983.

G. Deleuze. Logika sensu, PWN, Warszawa 2011.

Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego, tłum. Andrzej Maciej Kaniowski, tom I, Warszawa 1999;

Hall, E., Bezgłośny język, PIW, Warszawa 1987.

Hall E., Ukryty wymiar, Warszawa 2003.

Hardt M., Negri A. (2005) Imperium.

Many Globalizations: Cultural Diversity in the Contemporary World (2002) ed.by Berger P. L. and Huntington S.P., Oxford Univ.Press.

Parnicki Teodor, „I u możnych dziwny …”: Powieść z wieku XVII, Warszawa 1980.

B. LITERATURA ZALECANA:

Bachtin Michaił (1983), Dialog. Język. Literatura, red. E. Czaplejewicz, E. Kasperski, Warszawa.

Bourdieu Pierre (1998) Practical Reason: On the Theory of Action, Stanford University Press.

Braudel F., Gramatyka cywilizacji, Warszawa 2006.

Cywilizacja europejska: eseje szkice z dziejów cywilizacji i dyplomacji, red. M. Koźmiński, Warszawa 2010.

Derrida Jacques, Jednojęzyczność innego czyli proteza oryginalna, tłum. Andrzej Siemek, “Literatura na Świecie”, nr 11-12, 1998.

Elias Norbert (2010) The Society of Individuals, edited by Robert van Krieken, Dublin: UCD Press.

Głażewska Ewa, Kompetencje międzykulturowe w komunikacji, [w:] Helena Czakowska, Mariusz Kuciński (red.), Dialog kultur, cywilizacji i religii, Bydgoszcz 2012, s. 353-373.

Jameson Fredric (2009) The Cultural Turn: Selected Writings on the Postmodern, 1983-1998, Verso, London & New York.

Harvey David (2014) Seventeen Contradictions and the End of Capitalism, Oxford University Press.

Kieniewicz J., Spotkania Wschodu, Warszawa 1999.

Kłoczowski J., Młodsza Europa, Warszawa 1998.

Kusio Urszula, Dialog w komunikacji międzykulturowej. Ideały a rzeczywistość. Lublin 2011.

Nisbett R. E., Geografia myślenia, przekł. E. Wojtych, Sopot 2009.

Rushdie S., Wschód, Zachód. Dom Wyd. REBIS 1997.

Said Edward W., (1991) Orientalizm, tłum. W. Kalinowski, Warszawa

Program przyczyni się do:

1. przezwyciężenia problemów adaptacyjnych studentów-obcokrajowców na uniwersytecie,

2. wytworzenia wspólnoty naukowej zajmującej się zagadnieniami pogranicza cywilizacyjnego,

3. wykreowania takiej przestrzeni społeczno-dydaktycznej, w której możliwy byłby dialog cywilizacji dzięki przekroczeniu granic geograficznych, instytucjonalnych i psychofizycznych,

4. stworzenia innowacyjnych technik nauczania w oparciu o podejście komparatystyczne, wielokulturowe z wykorzystaniem narzędzi komunikacji internetowej,

5. przygotowania innowacyjnej techniki nauczania uwzględniającej międzycywilizacyjne filtry/konteksty DCL.

Uczestnicy zyskują elementy wiedzy o różnych kręgach kulturowych, orientują się w ich podbudowie religijnej i ideologicznej. Studenci nabywają kompetencje poznawcze oraz funkcjonalne w zakresie dostosowania odpowiedniej metodologii porównawczej do przedmiotu badania. Studenci nabywają umiejętność rozpoznania metod badawczych stosowanych przy opisach różnorodnych kultur i form społecznych z ich instytucjami, wartościami i wzorami zachowań. Studenci nabierają aktywnej postawy wobec wezwań rzeczywistości międzycywilizacyjnej.

(K_W01/02/04-09; K_U01-13; K_K01-12)

Metody oceny oparte na kryterium punktacji. Ocena referatów, aktywności (idee, argumentacja) i obecności studentów na zajęciach.

Kryteria oceniania przewidują dwa aspekty:

I ASPEKT to przyswojenie wiedzy, punktowane przez system ocen.

II ASPEKT to praktyczne stosowanie wiedzy przez wchodzenie w relacje wielokulturowe i tworzenie więzi z innymi uczestnikami programu.

Punktowane będą umiejętności wyróżniane na czterech płaszczyznach:

• zarządzanie wiedzą przyswojoną w procesie dydaktycznym; twórcze podejście do problemu

• komunikacja międzycywilizacyjna

• organizacja wiedzy i grupy

• umiejętności związane z koordynacją psychofizycznych funkcji organizmu człowieka.