Język nahuatl z elementami językoznawstwa i kulturoznawstwa – poziom podstawowy

fakultatywne

Konieczna dobra (przynajmniej bierna) znajomość języka angielskiego, mile widziana znajomość hiszpańskiego

Kurs obejmuje systematyczną naukę dawnego języka nahuatl (azteckiego), jednego z najważniejszych języków Nowego Świata. Powstał w nim największy na kontynencie amerykańskim korpus tekstów pisanych w okresie XVI-XVIII wieku, a liczne warianty tego języka pozostają w użyciu do dziś. W trakcie zajęć uczestnicy poznają podstawy gramatyki i słownictwa umożliwiające tłumaczenie tekstów źródłowych z okresu kolonialnego. Teksty oryginalne – relacje historyczne, dokumentacja związana z różnymi aspektami życia oraz literatura indiańska – będą wprowadzane (najpierw w formie zaadaptowanej, później w wersji oryginalnej) już od pierwszego semestru nauki.

Kurs obejmuje systematyczną naukę dawnego języka Nahuatl (azteckiego) ze szczególnym naciskiem na tłumaczenie XVI- i XVII-wiecznych tekstów źródłowych. W języku tym powstał największy na terenie obu Ameryk korpus źródeł rdzennych dokumentujących spotkanie świata indiańskiego z kulturą europejską oraz następujący po konkwiście okres kolonialny. Jako lingua franca prekolumbijskiej Mezoameryki i język imperium azteckiego stanowi on również klucz do poznania bogactwa kultur przedhiszpańskich. Mimo trwającej wiele stuleci hispanizacji Meksyku nahuatl pozostaje w użyciu po dziś dzień w wielu dialektach, które przetrwały w licznych tradycyjnych społecznościach na terenie kraju.

Celem zajęć jest zdobycie podstawowych umiejętności w zakresie samodzielnej lektury wczesnokolonialnych przekazów i dokumentów umożliwiających poznanie kultury Indian Nahua oraz złożonej rzeczywistości Nowej Hiszpanii. Uczestnicy poznają podstawy gramatyki i słownictwa umożliwiające tłumaczenie tekstów źródłowych z okresu kolonialnego. Teksty oryginalne – relacje historyczne, dokumentacja związana z różnymi aspektami życia oraz literatura indiańska – będą wprowadzane (najpierw w formie zaadaptowanej, później w wersji oryginalnej) już od pierwszego semestru nauki.

Słowniki:

 Frances Karttunen An Analytical Dictionary of Nahuatl, Norman: University of Oklahoma Press 1983.

 Alonso de Molina Vocabulario en lengua castellana y mexicana, y mexicana y castellana, México: Antonio de Spinosa 1571.

Opracowania:

 Arthur J.O. Anderson, Grammatical examples, exercises, & review for use with Rules of the Aztec language, Salt Lake City: University of Utah Press 1973.

 J. Richard Andrews, Introduction to classical Nahuatl, Austin: University of Texas Press, 1975 lub 2005.

 R. Joe Campbell, Frances Karttunen, Foundation course in Nahuatl grammar, Austin: Institute of Latin American Studies, The University of Texas Press, 1989.

 Michel Launey, Introduction à la langue et à la littérature aztèques, Paris: L'Harmattan, 1979-1980.

 James Lockhart, Nahuatl as Written: Lessons in Older Written Nahuatl, with Copious Examples and Texts, Stanford: Stanford Univ. Press, 2001.

 Miguel León Portilla, Historia de la literatura mexicana. Periodo prehispánico, México: Alhambra Mexicana, 1989.

 Justyna Olko, John Sullivan, Empire, Colony, and Globalization.
A Brief History of the Nahuatl Language, “Colloquia Humanistica” 2 (2013): 181-216.

 Justyna Olko, John Sullivan, Jan Szemiński, Dialogue with Europe, Dialogue with the Past. Colonial Nahua and Quechua Elites in Their Own Words, University Press of Colorado i Utah State University Press, Louisville 2018

Student w zakresie wiedzy:

- posiada podstawową znajomość dawnego języka nahuatl (konwencje pisowni, fonologia, gramatyka i podstawy słownictwa), która może być następnie pogłębiana w trakcie zajęć na poziomie średnio zaawansowanym i zaawansowanym;

- zna podstawowe pojęcia językoznawcze z zakresu fonetyki i fonologii, morfologii i składni;

- posiada podstawową wiedzę o rodzajach oraz specyfice przedmiotowej i metodologicznej dyscypliny związanej z kulturą nahua i kulturą kolonialnej Mezoameryki;

- posiada podstawową wiedzę na temat kolonialnego piśmiennictwa w języku nahuatl (gatunki, konwencje, tematyka);

- zna zagadnienia związane z przekazem międzykulturowym i zmianami zachodzącymi w języku pod wpływem intensywnego kontaktu z innym językiem na przykładzie nahuatl i hiszpańskiego;

- ma świadomość znaczenia kompleksowej natury języka w badaniach filologicznych i kulturoznawczych;

w zakresie umiejętności:

- potrafi tłumaczyć proste lub adaptowane teksty źródłowe z języka nahuatl na język polski;

- posiada podstawowe umiejętności w zakresie analizy oryginalnych tekstów;

- potrafi uczestniczyć w dyskusji na tematy kulturo- i językoznawcze, w tym przedstawiać logiczną argumentację i wyciągać krytyczne wnioski;

- potrafi zastosować poznane pojęcia z zakresu nauki o języku do analizy wypowiedzi w języku nahuatl;

w zakresie kompetencji społecznych:

- posiada świadomość znaczenia kompleksowej natury języka w badaniach filologicznych i kulturoznawczych;

- rozumie potrzebę i zasady pracy zespołowej w grupie interdyscyplinarnej;

- zna i rozumie podstawowe wyzwania związane z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych;

- rozumie wagę zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego.

Ocenie podlega umiejętność tłumaczenia weryfikowana podczas formalnego egzaminu (tłumaczenie zdań zawierających określone konstrukcje gramatyczne). Podczas tłumaczenia tekstu oryginalnego studenci korzystają ze słowników (XVI-wiecznego Diccionario de la lengua nahuatl Alonso de Moliny oraz współczesnego An Analytical Dictionary of Nahuatl Frances Karttunen). Dopuszcza się 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.