Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

"Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii nowoczesności Hartmuta Rosy"

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3700-KON356-AL-OG
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: "Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii nowoczesności Hartmuta Rosy"
Jednostka: Wydział "Artes Liberales"
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

Wskazana wiedza ogólna w zakresie filozofii społecznej i politycznej, socjologii ogólnej

Skrócony opis:

Co jest źródłem naszego codziennego poczucia braku czasu? Dlaczego życie wyznaczane jest rytmem deadline’ów, których niepodobna zignorować? Jak poradzić sobie z cywilizacyjnym przyspieszeniem? Czy nowoczesność stała się dla nas światem-pułapką, w którym coraz częściej czujemy się wyobcowani? Oto pytania, które będą towarzyszyły nam podczas zajęć przyjmujących kształt klasycznego konwersatorium. Poświęcone ono będzie wspólnej lekturze i analizie pracy nieznanego jeszcze w Polsce, lecz w zachodniej Europie i na świecie od dawna uznanego niemieckiego socjologa i teoretyka społecznego Hartmuta Rosy. Książka Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości, która będzie podstawą konwersatorium, jest pierwszą pracą Rosy wydaną właśnie w języku polskim (2020) i przystępnym wprowadzeniem w jego najnowszą teorię. Autor zaliczany jest, po Habermasie i Honnethcie do kolejnej generacji twórców teorii krytycznej.

Pełny opis:

Teoria przyspieszenia i wyobcowania jest systematyczną próbą odpowiedzi na pytanie o kondycję nowoczesnego podmiotu i jego doświadczenie czasu. Jej autor – Hartmut Rosa – korzysta z całej palety współczesnej humanistyki, czerpiąc nie tylko ze współczesnej socjologii, ale też z filozofii, w tym szczególnie hermeneutyki i fenomenologii. Podczas zajęć skoncentrujemy się na rekonstrukcji wszystkich kluczowych figur pojęciowych, które składają się na architektonikę jego teorii, a które pozwolą nam odpowiedzieć na pytanie o źródła wyobcowania w nowoczesności. Zajęcia podzielone będą na 4 części.

W pierwszej z nich analizować będziemy pojęcie przyspieszenia społecznego, czynniki, które się do niego przyczyniają, jak też wpływ przyspieszenia na formy społecznego bycia-w-świecie. Analizie poddamy także fenomen spowolnienia. Postawimy pytanie dlaczego to właśnie przyspieszenie, nie zaś spowolnienie stało się czynnikiem rozwoju nowoczesności i dlaczego spowolnienie nie może stać się antidotum na szaleństwo cywilizacyjnego przyspieszenia?

W drugiej części skupimy się na współczesnych odmianach teorii krytycznej przyglądając się jej odmianom. W części trzeciej koncentrujemy się na czasowości przyspieszenia i postawimy pytanie o źródła podmiotu nowoczesnego.

Ostatnia część będzie poszukiwaniem drogi wyjścia ze społecznego przyspieszenia i wyobcowania przy pomocy pojęcia rezonansu jako specyficznego kształtu relacji do świata, w której podmiot ma szansę powrócić do siebie znosząc pułapkę czasowego napięcia, które jest źródłem alienacji.

Zajęcia będą pomocą w rozwijaniu umiejętności korzystania z narzędzi współczesnej teorii społecznej, wykorzystywania aparatu teoretycznego do krytycznej interpretacji pojęć, a przede wszystkim ćwiczenia się w transdyscyplinarności – nie tylko swobodnego przekraczania ograniczeń poszczególnych dyscyplin badawczych, ale też wiązania ze sobą potencjału socjologii i filozofii, by docierać do nieprostych i nieoczywistych zjawisk, które kształtują naszą codzienność.

Literatura:

Literatura podstawowa:

Rosa Hartmut (2020), Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości, tłum. Jakub Duraj, Jacek Kołtan, Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.

Literatura uzupełniająca:

Bauman Zygmunt (2000), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa: Wydawnictwo Sic!.

Bauman Zygmunt (2006), Płynna nowoczesność, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bauman Zygmunt (2018), Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość?, tłum. Karolina Lebek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Beck Ulrich, Giddens Anthony, Lash Scott (2009), Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, przekł. Jacek Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Honneth Axel (2012), Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych, tłum. Jakub Duraj, Kraków: Nomos.

Rosa Hartmut, Scheuerman William E. (ed.) (2008), High-speed society: social acceleration, power, and modernity, Pennsylvania State University Press.

Rosa Hartmut (2010), „Głód czasu w kulturze przyspieszenia. Z Hartmutem Rosą rozmawiają Tomasz Szlendak i Michał Kaczmarczyk”, „Studia Socjologiczne”, 4 (199).

Rosa Hartmut (2012), „Przyspieszenie społeczne. Etyczne i polityczne konsekwencje desynchronizacji społeczeństwa wysokich prędkości”, w: Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL, 3 (99), s. 78–116.

Metody i kryteria oceniania:

Aktywność na zajęciach, prezentacja wybranego tematu, wzgl. przygotowanie eseju na zaliczenie

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)