Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Epistemologia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3800-EP-DON-ZK
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Epistemologia
Jednostka: Wydział Filozofii
Grupy: Przedmioty obowiązkowe, filozofia, studia stacjonarne, pierwszego stopnia
Punkty ECTS i inne: 10.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Epistemologia to filozoficzna refleksja nad poznaniem i wiedzą. Zajmuje się poszukiwaniem odpowiedzi na takie pytania, jak: “Co możemy wiedzieć, a czego nie jesteśmy w stanie poznać?”, “Czym jest wiedza?”, „Czym jest prawda?”. Na wykładzie przedstawione zostaną główne pojęcia, zagadnienia i problemy epistemologiczne. Omówione będą: klasyczne i nieklasyczne teorie wiedzy, teorie uzasadnienia (wraz z debatą między internalizmem i eksternalizmem epistemologicznym), teorie prawdy (wraz z debatą między realizmem i antyrealizmem), teorie przekonań, problem źródła poznania, problem indukcji, sceptycyzm, a także program relacji między epistemologią a innymi naukami (psychologią, kognitywistyką, antropologią kulturową, neurobiologią).

Pełny opis:

Zakres zagadnień omawianych na ćwiczeniach znajduje się na podstronie grupy ćwiczeniowej.

Przedmiot składa się z wykładu oraz towarzyszących mu ćwiczeń. Podczas wykładu studenci zapoznają się z poszczególnymi grupami zagadnień epistemologii, natomiast ćwiczenia poświęcone są analizie i interpretacji wybranych tekstów, które są reprezentatywne dla kwestii omawianych na wykładzie.

Zakres tematyczny

Semestr I

1. Epistemologia jako filozoficzna refleksja nad poznaniem

2. Źródła poznania

- percepcja i dane zmysłowe

- pamięć i wyobraźnia

- introspekcja

- świadectwa innych

- myślenie/rozumowanie

3. Analiza pojęcia wiedzy

- klasyczna definicja wiedzy

- kontprzykłady Gettiera

- teorie wiedzy po Gettierze

4. Wiedza aprioryczna

- dowód formalny

- analityczność, aprioryczność, konieczność

- eksperymenty myślowe

5. Wiedza aposterioryczna

- indukcja jako metoda (kanony Milla)

- rozumowania indukcyjne (sylogizm statystyczny, generalizacja, rozumowanie przez analogię itd.)

6. Wiedza naukowa

- metoda naukowa

- indukcjonizm

- problem indukcji i jego rozwiązania

- falsyfikacjonizm

- spór o naturę zmiany w nauce

Semestr II

7. Uzasadnianie

- eksternalizm i internalizm

- struktura uzasadniania (fundacjonalizm, koherentyzm, infinityzm)

8. Sceptycyzm i argumenty antysceptyckie

- rodzaje sceptycyzmu

- argumenty sceptyckie

- argumenty antysceptyckie (Moore, kontekstualizm, Wittgenstein, Putnam, Davidson)

9. Pojęcie prawdy i zadania teorii prawdy

- klasyczna definicja prawdy

- korespondencyjna teoria prawdy

- semantyczna teoria prawdy

- koherencyjna koncepcja prawdy

- pragmatyczna teoria prawdy

- deflacjonizm

10. Realizm i antyrealizm

- rodzaje realizmu i antyrealizmu (ontologiczny, epistemologiczny i semantyczny)

- realizm a prawda

- program wewnętrznego realizmu Putnama

- program Dummetta

11. Epistemologia znaturalizowana i ewolucyjna

Literatura:

Literatura obowiązkowa (w języku polskim):

- Ajdukiewicz K., „Zagadnienia i kierunki filozofii”, dowolne wydanie, (część I: Teoria poznania).

- Morton A., „Przewodnik po teorii poznania”, Warszawa: Wydawnictwo Spacja 2002.

- Woleński J., „Epistemologia”, dowolne wydanie (działy „Wiedza i poznanie”, „Prawda i realizm”).

- Ziemińska R. (red), „Przewodnik po epistemologii”, Kraków: WAM 2013 (dział „Pojęcie prawdy” oraz rozdział „Pojęcie wiedzy”).

Literatura dodatkowa (w języku angielskim):

- Audi R., Epistemology: A Contemporary Introduction to the Theory of Knowledge, Routledge 2011 (lub wcześniejsze wydania).

- Dancy J., An Introduction to Contemporary Epistemology, Oxford: Blackwell 1985.

- Lehrer K. Theory of Knowledge, Boulder: Westview Press 1990.

- Moser P., The Oxford Handbook of Epistemology, Oxford: OUP 2002.

- O’Brien D., An Introduction to the Theory of Knowledge, Cambridge: Polity 2006.

- Williams M., “Problems of Knowledge. A Critical Introduction to Epistemology”, Oxford: OUP 2000.

Efekty uczenia się:

Nabyta wiedza:

- student zna podstawową terminologię epistemologiczną w języku polskim, zna najważniejsze terminy epistemologiczne w języku angielskim (W03, W05)

- student zna zależności między epistemologią a głównymi subdyscyplinami filozoficznymi oraz między epistemologią a innymi naukami, których przedmiotem jest poznanie (W02)

- student ma uporządkowaną wiedzę o głównych stanowiskach w obrębie epistemologii (W06, W08)

- student rozumie podstawowe problemy i zagadnienia epistemologiczne (W06, W08)

Nabyte umiejętności:

- student poprawnie stosuje poznaną terminologię epistemologiczną (U05)

- student analizuje argumenty filozoficzne dotyczące zagadnień z zakresu epistemologii, identyfikuje ich kluczowe założenia oraz wykrywa zależności między ich tezami i założeniami (U07)

- student umie podać argumenty za i przeciw podstawowym stanowiskom w obrębie współczesnej epistemologii (U10)

- student przytacza główne tezy omawianych wypowiedzi z dziedziny epistemologii, stosownie do ich istotności (U10)

Nabyte kompetencje społeczne:

- student jest otwarty na dyskusję i nowe propozycje rozwiązań problemów (K02)

- student potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując w niej różne role (K10)

Metody i kryteria oceniania:

Warunkiem koniecznym przystąpienia do egzaminu zimowego i letniego jest wcześniejsze zaliczenie ćwiczeń z tych semestrów.

Warunkiem koniecznym zaliczenia wykładu jest zdanie dwuczęściowego egzaminu:

a) Pierwsza część egzaminu odbędzie się w sesji zimowej i obowiązywać będzie podczas niej materiał omówiony w semestrze zimowym. Druga część egzaminu odbędzie się w sesji letniej i obowiązywać będzie na nim materiał omówiony w semestrze letnim. Aby zaliczyć cały przedmiot, trzeba otrzymać z każdej z dwóch części przynajmniej 60% punktów do zdobycia.

b) Ocena końcowa jest średnią zdobytych punktów z części zimowej i letniej egzaminu.

c) Egzamin w obu sesjach jest pisemny, w uzasadnionych wypadkach istnieje możliwość podejścia do egzaminu ustnego w terminie zerowym.

d) Egzamin w sesji zimowej jest nieobowiązkowy, można obie części – zimową i letnią – zdawać w sesji letniej, wtedy będzie należało napisać egzamin z obu części (będzie między nimi przerwa)

Egzamin w każdym semestrze będzie miał charakter pytań otwartych. Możliwe zadania to:

a) napisanie krótkiego eseju na zadany temat związany z wykorzystaniem wiedzy i umiejętności nabytych podczas danego semestru nauki epistemologii,

b) dłuższa odpowiedź na pytanie otwarte (odpowiedź sprawozdawcza, analiza przykładu),

c) krótsza odpowiedź na pytanie otwarte (np. podanie definicji, uzupełnienie argumentacji, podanie przykładu),

Zasady zaliczania ćwiczeń znajdują się na podstronie grupy ćwiczeniowej.

Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2023-10-01 - 2024-06-16
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 60 godzin, 180 miejsc więcej informacji
Wykład, 60 godzin, 180 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Katarzyna Kuś
Prowadzący grup: Joanna Gęgotek, Stanisław Jędrczak, Joanna Komorowska-Mach, Katarzyna Kuś, Krzysztof Sękowski, Marta Zaręba
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)