Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia nauki

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3800-FN22-M
Kod Erasmus / ISCED: 08.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0223) Filozofia i etyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Filozofia nauki
Jednostka: Wydział Filozofii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

monograficzne

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Wykład poświecony jest wprowadzeniu do podstawowych problemów filozofii nauki i obejmuje m.in. następujące zagadnienia: metodologiczne konteksty odkrycia, uzasadnienia i badania, teorie racjonalności naukowej a historia nauki, pojęcie nauki, problem indukcji, kryterium demarkacji, baza empiryczna nauki, język obserwacyjny a język teoretyczny, neopozytywizm, falsyfikacjonizm, teoria naukowych programów badawczych, teorie racjonalności naukowej L. Laudana, filozofia nauki T. S. Kuhna, spór realistów z instrumentalistami, status bytów teoretycznych według W. V. O. Quine’a, empiryzm konstruktywny B. van Fraassena, twierdzenie o niezdeterminowaniu teorii przez dane, holizm, czynniki pragmatyczne a wartości poznawcze, fallibilizm, konwencjonalizm, paradoksy potwierdzania, nowa zagadka indukcji N. Goodmana, interpretacje prawdopodobieństwa (teoria matematyczna, interpretacja klasyczna, logiczna, subiektywistyczna i częstościowa), rola prawdopodobieństwa w nauce, modele wyjaśniania.

Pełny opis:

Wykład poświecony jest wprowadzeniu do podstawowych problemów filozofii nauki i obejmuje m.in. następujące zagadnienia: metodologiczne konteksty odkrycia, uzasadnienia i badania, teorie racjonalności naukowej a historia nauki, pojęcie nauki, problem indukcji, kryterium demarkacji, baza empiryczna nauki, język obserwacyjny a język teoretyczny, neopozytywizm, falsyfikacjonizm, teoria naukowych programów badawczych, teorie racjonalności naukowej L. Laudana, filozofia nauki T. S. Kuhna, spór realistów z instrumentalistami, status bytów teoretycznych według W. V. O. Quine’a, empiryzm konstruktywny B. van Fraassena, twierdzenie o niezdeterminowaniu teorii przez dane, holizm, czynniki pragmatyczne a wartości poznawcze, fallibilizm, konwencjonalizm, paradoksy potwierdzania, nowa zagadka indukcji N. Goodmana, interpretacje prawdopodobieństwa (teoria matematyczna, interpretacja klasyczna, logiczna, subiektywistyczna, częstościowa), rola prawdopodobieństwa w nauce, modele wyjaśniania. Omawiane zagadnienia będą ilustrowane przykładami z historii nauki, przy czym duży nacisk zostanie położony na analizę ważnych wydarzeń z historii nauki z perspektywy rozmaitych koncepcji racjonalności naukowej. W tym kontekście zajmiemy się m.in. rewolucją kopernikańską, chemiczną i darwinowską oraz powstaniem mechaniki klasycznej, relatywistycznej i kwantowej.

Literatura:

„A Companion to the Philosophy of Science”, W. H. Newton-Smith (ed.), Blackwell Publishers, Malden, MA 2000.

„The Cambridge Companion to Darwin”, Hodge, J., Radick, G. (eds), Cambridge University Press, Cambridge 2009.

„The Oxford Handbook of Philosophy of Science”, P. Humphreys (ed.), Oxford University Press, Oxford 2016.

Ajdukiewicz, K., „Język i poznanie”, PWN, Warszawa 1985, t. I i II.

Carnap, R., „Wprowadzenie do filozofii nauki”, Fundacja Aletheia, Warszawa 2000.

Chalmers, A. F., „Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki: wprowadzenie do współczesnej filozofii nauki”, Siedmioróg, Wrocław 1997.

Childers, T., „Philosophy and Probability”, Oxford University Press, Oxford 2013.

van Fraassen, „The Scientific Image”, Clarendon Press, Oxford 1980.

Goodman, N., „Fact, Fiction, and Forecast” , Harvard University Press, Cambridge, MA 1983.

Grobler, A., „Metodologia nauk”, Wydawnictwo Aureus, Wydawnictwo Znak, Kraków 2006.

Hempel, C. G., „Filozofia nauk przyrodniczych”, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.

- „Aspects of Scientific Explanations and other Essays in the Philosophy of Science”, The Free Press, New York 1965.

Kuhn, T.S., „Dwa bieguny: tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych”, PIW, Warszawa 1985.

- „Struktura rewolucji naukowych”, Fundacja Aletheia, Warszawa 2001.

- „Przewrót kopernikański”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2006.

Lakatos, I., „Pisma z filozofii nauk empirycznych”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.

Laudan, L., „Progress and Its Problems: Towards a Theory of Scientific Growth”, University of California Press, Berkeley - Los Angeles 1978.

Losee, J., „Wprowadzenie do filozofii nauki”, Prószyński i S-ka, Warszawa 2001.

Newton-Smith, W.H., „The Rationality of Science”, Routledge, London-New York 1999.

Pietruska-Madej, E., „Metodologiczne problemy rewolucji chemicznej”, PWN, Warszawa 1975.

Popper, K., „Logika odkrycia naukowego”, PWN, Warszawa 1977.

Psillos, S., „Scientific Realism: How Science Tracks Truth”, Routledge, London & New York 1999.

Quine, W.V.O., „Granice wiedzy i inne eseje filozoficzne”, PIW, Warszawa 1986.

Rosenberg, A., „Philosophy of Science. A Contemporary Introduction” (Third Edition), Routledge, New York 2012.

Rowbottom, D. P., „Probability”, Polity Press, Cambridge 2015.

Sady, W., „Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana”, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.

Schindler, S., „Theoretical Virtues in Science. Uncovering Reality through Theory”, Cambridge University Press, Cambridge 2018.

Sprenger, J., Hartmann, S., „Bayesian Philosophy of Science”, Oxford University Press, Oxford 2019.

Watkins, J., „Nauka a sceptycyzm”, PWN, Warszawa 1989.

Efekty uczenia się:

Nabyta wiedza:

Student:

- ma rozszerzoną wiedzę o miejscu i znaczeniu filozofii nauki w relacji do innych dyscyplin filozoficznych oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej

- zna specjalistyczną terminologię z dziedziny filozofii nauki w języku polskim

- zna i rozumie główne stanowiska i kierunki współczesnej filozofii nauki

- zna idee i argumenty najważniejszych w XX i XXI wieku filozofów nauki

- zna podstawowe metody badawcze i strategie argumentacyjne właściwe filozofii nauki

- zna metody interpretacji tekstu z dziedziny filozofii nauki

Nabyte umiejętności:

Student:

- wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł tradycyjnych i elektronicznych

- czyta i interpretuje tekst z dziedziny filozofii nauki

- słucha ze zrozumieniem ustnej prezentacji idei i argumentów z zakresu filozofii nauki

- poprawnie stosuje poznaną terminologię filozoficzną

- analizuje argumenty z zakresu filozofii nauki, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia

- wykrywa zależności między różnymi twierdzeniami i stanowiskami filozoficznymi

- dobiera strategie argumentacyjne, konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę

Nabyte kompetencje społeczne:

Student:

- zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

- jest otwarty na nowe idee i gotów do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów

- efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia stopień jej zaawansowania

Metody i kryteria oceniania:

Osoby chcące uzyskać ocenę dostateczną (3,0) są zobowiązane do przygotowania pisemnego streszczenia lektury wskazanej przez prowadzącego. Uzyskanie wyższej oceny wymaga napisania pracy pisemnej na uzgodniony z prowadzącym temat należący do zakresu problemowego wykładu.

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 4 w okresie całego roku akademickiego

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)