Procesy integracyjne w obszarze postradzieckim

fakultatywne

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z uwarunkowaniami i przebiegiem procesów integracyjnych na obszarze poradzieckim.

I. Wprowadzenie do teorii integracji

II. Rozpad ZSRR i powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw

III. Charakterystyka geopolityczna i geograficzna obszaru poradzieckiego.

IV. Cywilizacyjne uwarunkowania integracji obszaru poradzieckiego.

V. Polityczne uwarunkowania integracji państw poradzieckich.

VI. Instytucje polityczne WNP.

VII. Ekonomiczne uwarunkowania integracji.

VIII. Problemy bezpieczeństwa i współpraca wojskowa WNP.

IX. Społeczny obszar integracji.

X. Rosja a integracja przestrzeni poradzieckiej.

XI. Eurazjatycka Unia Gospodarcza

XII. Państwo Związkowe Białorusi i Rosji.

XIII. Integracja państw Azji Centralnej.

XIV. Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim.

I. Wprowadzenie do teorii integracji

Integracja polityczna i gospodarcza w świecie. Istota międzynarodowej integracji politycznej i gospodarczej. Modele integracji. Mechanizmy integracji.

II. Rozpad ZSRR i powstanie Wspólnoty Niepodległych Państw

Dezintegracja przestrzeni radzieckiej. Deklaracja o utworzeniu WNP. Tendencje integracyjne i dezintegracyjne na obszarze poradzieckim.

III. Charakterystyka geopolityczna i geograficzna obszaru poradzieckiego

WNP jako obszar geopolityczny, geoekonomiczny i geokulturowy. Struktura etniczna i religijna. Historia i tożsamość kulturowa.

IV. Cywilizacyjne uwarunkowania integracji obszaru poradzieckiego

Obszar poradziecki jako cywilizacja. Eurazjatyzm – historia i współczesność. Między Wschodem i Zachodem. Azja Centralna i Kaukaz.

V. Polityczne uwarunkowania integracji państw poradzieckich

Liberalizacja i demokratyzacja, autorytaryzm a integracja przestrzeni poradzieckiej. „Demokracja sterowana”. Wybrane problemy transformacji politycznej państw poradzieckich.

VI. Instytucje polityczne WNP

Cele i zasady ustrojowe WNP. Organy WNP – Rada Szefów Państw, Rada Szefów Rządów, Rada Ministrów Spraw Zagranicznych. Zgromadzenie Międzyparlamentarne WNP.

VII. Ekonomiczne uwarunkowania integracji

Potencjał gospodarczy. Więzi gospodarcze z okresu ZSRR. Inicjatywy integracji gospodarczej. Charakterystyka gospodarek państw poradzieckich.

VIII. Problemy bezpieczeństwa i współpraca wojskowa WNP

Układ o Wspólnym Bezpieczeństwie – Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym. Działalność OUBZ.

Organy wojskowe WNP. Działalność pokojowa w ramach WNP. Zagrożenie i przeciwdziałanie terroryzmowi.

IX. Społeczny obszar integracji

Transformacja polityki społecznej. Regulacje w zakresie polityki społecznej. Migracje i polityka migracyjna

X. Rosja a integracja przestrzeni poradzieckiej

Orientacje geopolityczne a integracja. Cele polityki rosyjskiej. Pragmatyzm i „ekonomizacja”.

XI. Eurazjatycka Unia Gospodarcza

Powstanie idei i jej rozwój. Instytucjonalizacja. Programy współpracy i integracji.

XII. Państwo Związkowe Białorusi i Rosji

Uwarunkowania integracji białorusko-rosyjskiej. Podstawy prawno-instytucjonalne. Współpraca polityczna, gospodarcza i wojskowa.

XIII. Integracja państw Azji Centralnej

Uwarunkowania cywilizacyjne. Regionalne przywództwo Kazachstanu. Struktura gospodarcza. Podstawy instytucjonalno-prawne. Perspektywy.

XIV. Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim

Polityka Rosji. Polityka Unii Europejskiej. Partnerstwo Wschodnie. Polityka ChRL i USA.

Polityka innych mocarstw.

Literatura:

A. Andrusiewicz, Cywilizacja rosyjska. Tom pierwszy, Warszawa 2004, s. 11-17.

V. Avioutskii, Aksamitne rewolucje, Warszawa 2007, s. 88-98, 109-154.

W. Baluk, Asymetria w stosunkach Federacji Rosyjskiej z państwami obszaru WNP, w: A. Stępień-Kuczyńska (red.), Rosja w okresie prezydentury Władimira Putina, Łódź-Warszawa-Toruń 2008

S. Bieleń, K, Chudoliej (red.), Stosunki Rosji z Unią Europejską. Отношения России с Евросоюзом, Warszawa 2009.

S. Bieleń, Postimperializm-neoimperializm-transimperializm: próby oceny rosyjskiej polityki zagranicznej, w: A. Skrzypek, S. Bieleń (red.), Rosja. Refleksje o transformacji, Warszawa 2010.

T. Bodio, J. Wojnicki, P. Załęski, Transformacja ustrojowa państw socjalistycznych, w: K.A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007.

P. Bożyk, J. Misala, M. Puławski, Międzynarodowe stosunki ekonomiczne, Warszawa 2002, r. 13, s. 368-385.

A. Bryc, Rosja w XXI wieku. Gracz światowy czy koniec gry ?, Warszawa 2009, s. 26-34, 51-88, 89-117.

M. Domańska, Uwarunkowania procesów integracyjnych i dezintegracyjnych na obszarze poradzieckim, Warszawa 2013.

S. Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa, s. 33-54.

W. Marciniak, Rozgrabione imperium. Upadek Związku Sowieckiego i powstanie Federacji Rosyjskiej, Kraków 2001, s. 169-190.

A. Stępień-Kuczyńska, M. Słowikowski, Procesy integracyjne i dezintegracyjne na obszarze Wspólnoty Niepodległych Państw, w: A. Stępień-Kuczyńska, M. Słowikowski (red.), Na gruzach imperium … W stronę nowego ładu międzynarodowego i społeczno-politycznego w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, Łódź 2012.

A. Włodkowska-Bagan, Rywalizacja mocarstw na obszarze poradzieckim, Warszawa 2013.

Frekwencja, aktywność na zajęciach, kolokwium

Nie przewiduje się.