Nauki pomocnicze historii XX w. [3104-L2NPH20] Semestr letni 2018/19
Ćwiczenia, grupa nr 5

Temat 1:

-zagadnienia:

Czasopisma naukowe dotyczące historii XX wieku.

Bibliografia historii Polski.

Biblioteki cyfrowe – techniki wyszukiwania źródeł i literatury przedmiotu.

-Literatura uzupełniająca (nieobowiązkowa):

I. Ihnatowicz, A. Biernat, Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, wyd.2, Warszawa 2003

Temat 2:

-zagadnienia:

Pojęcie weksylologii

Weksylia polskie w XX wieku.

Heraldyka miejska w XX wieku – znaczenie i podstawowe ustawodawstwo.

-Literatura podstawowa:

J. Ptak, Weksylologia polska, Warszawa 2016.

Temat 3:

-zagadnienia:

Badanie autentyczności pamiętnika powstałego w XX wieku – możliwości i ograniczenia na podstawie wybranego przykładu.

-źródło:

M. Gray, Wszystkim których kochałem, Warszawa 1995 – fragment dotyczący lat 1939-1943.

-Literatura obowiązkowa:

Z. Wojtkowiak, Nauki pomocnicze historii najnowszej. Źródłoznawstwo. Źródła narracyjne. Pamiętnik, tekst literacki, Poznań 2001.

Temat 4:

Zagadnienia:

Zasób archiwalny IPN

Podstawy prawne gromadzenia archiwaliów

Korzystanie ze zbiorów Archiwum IPN.

Źródła z Archiwum IPN w warsztacie historyka XX wieku – problemy i kontrowersje.

Źródło:

USTAWA z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jednolity)

USTAWA z dnia 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (dokument w formacie PDF)

USTAWA z dnia 27 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary

Dostęp: https://ipn.gov.pl/pl/o-ipn/ustawa/24216,Ustawa.html

Temat 5:

Zagadnienia:

Gatunki fotografii – propozycje i problemy

Autentyczność fotografii – jak ją badać? Analiza wybranych fotografii z zasobu Archiwum IPN

Zdjęcie pozowane czy „autentyczne”? Analiza wybranych fotografii reportażowych i prasowych.

-źródło:

J. Bułhak, Fotografia ojczysta. Rzecz o uspołecznieniu fotografii z ilustracjami autora, wstępem opatrzył H. Derczyński, Wrocław 1951, s.3-20.

Literatura podstawowa:

A. Barzycka, Fotografia jako źródło historyczne. Wybrane problemy, Historyka t. 36 (2006), s. 105-117.

M.M. Grąbczewska, Zobaczyć. Uchwycić. Zaświadczyć. Narodziny reportażu fotograficznego na ziemiach polskich, w: Legionowe kadry. Narodziny polskiego reportażu wojennego, Warszawa 2014.

Literatura uzupełniająca:

M.A. Potocka, Fotografia. Ewolucja medium sztuki, Warszawa 2010.

Temat 6:

Zagadnienia:

Film jako źródło dla historyka - analiza wybranych filmów dokumentalnych.

-Literatura obowiązkowa:

M. Hendrykowski, Film jako źródło historyczne, Poznań 2000.

Temat 7:

Zagadnienia:

Źródła artykułu prasowego.

Porównanie warsztatu historyka i dziennikarza

Artykuł prasowy jako źródło historyczne historyka XX wieku.

Analiza wybranego tytułu prasowego (każdy Student ma 1 tytuł do wyboru):

-Wiadomości Literackie: http://mbc.malopolska.pl/dlibra/publication/61663?tab=1

-Ostdeutscher Beobachter: http://www.wbc.poznan.pl/publication/102613

-Kultura Paryska

-Trybuna Ludu

-Szpilki http://dlibra.kul.pl/dlibra/publication/42428?tab=1 (pod tym adresem tylko 3 numery!)

-Tygodnik Powszechny

-Literatura uzupełniająca:

A. Paczkowski, Prasa polska 1918-1939, Warszawa 1980.

A. Notkowski, Polska prasa prowincjonalna Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), Warszawa 1982.

W. Lenarczyk, „Tygodnik Powszechny” w latach 1945-1989. Problemy bazy źródłowej i metodologii badań, „Polska 1944/45-1989” „Warsztat badawczy”. Studia i materiały t. 6, Warszawa 2004, s.147-160.

B. Brzostek, Prasa stalinowska jako źródło do badania codzienności mieszkańców Warszawy. („Express Wieczorny” i „Stolica” z lat 1945-1949), „Polska 1944/45-1989” „Warsztat badawczy”. Studia i materiały t. 6, Warszawa 2004, s. 23-48.

M. Szpakowska, „Wiadomości Literackie” prawie dla wszystkich, Warszawa 2012.

K. Wolny-Zmorzyński, Źródła informacji dla dziennikarza, Warszawa 2008.

T. Mielczarek, Od nowej kultury do polityki. Tygodniki społeczno-kulturalne i społeczno-polityczne PRL, Kielce 2003.

Temat 8:

Zagadnienia:

Audycje radiowe jako źródło historyczne - analiza wybranych audycji Radia Wolna Europa.

-Literatura obowiązkowa:

G. Adamczewski, Radio Wolna Europa w okresach politycznych przełomów, Wrocław 2011, s. 1-50.

-Literatura uzupełniająca:

D. Nałęcz (red.), 50 lat rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa. Materiały z sesji jubileuszowej, Warszawa 2003.

Z. Błażyński, Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii, 1940-1955, Warszawa 2003.

Prowadzący zajęcia zastrzega sobie możliwość zmian w sylabusie, w tym co do kolejności realizowanych tematów. Niektóre tematy będą realizowane na dwóch zajęciach.

1. Bibliografia do historii XX wieku (zajęcia w Lektorium IH UW)

2. Weksylologia i heraldyka miejska w XX wieku

3. Pamiętnik jako źródło historyczne w warsztacie badawczym historyka XX wieku.

4. Archiwum IPN – zasób i funkcjonowanie (zajęcia w Archiwum IPN)

5. Fotografia jako źródło historyczne w warsztacie badawczym historyka XX wieku.

6. Film jako źródło historyczne w warsztacie badawczym historyka XX wieku.

7. Prasa w Polsce XX wieku i jej wykorzystanie w warsztacie badawczym historyka.

8. Audycje radiowe w Polsce XX wieku i jej wykorzystanie w warsztacie badawczym historyka.

Szczegółowa analiza źródeł w oparciu o:

-warsztat badawczy historyka

-wiedzę na temat kontekstu historycznego, do którego przynależy źródło- zdobytą na podstawie przeczytanych lektur.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach – dozwolona jest 1 nieobecność, każdą następną należy odrobić na dyżurze (dyżur: czwartki od godz. 13.00-14.00)

Ocena z przedmiotu uzależniona jest od:

-aktywności na zajęciach

-wykorzystywania wiedzy zdobytej na podstawie przeczytanych lektur

dr Dobrochna Kałwa, dr Aleksandra Kuligowska