Archiwistyka. Teoria archiwalna [3104-M3SA-TA] Semestr zimowy 2019/20
Konwersatorium, grupa nr 1

Podręczniki, opracowania natury ogólnej

• Z. Chmielewski, Polska myśl archiwalna w XIX i XX wieku, Warszawa-Szczecin 1994

• Nowe funkcje archiwów, red. I. Mamczak-Gadkowska, K.Stryjkowski, Poznań 2015

• H. Robótka, B. Ryszewski, A. Tomczak, Archiwistyka, Warszawa 1989

• H. Robótka, Wprowadzenie do archiwistyki, Toruń 2003

• Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t.2. Teoria archiwalna. Wczoraj – dziś-jutro, red. W.Chorążyczewski, A.Rosa, Toruń 2011

Zajęcia organizacyjne

Kryteria zaliczania zajęć i oceny, zapoznanie się z programem zajęć, przedmiot i metody badania archiwistyki, stan badań, potrzeby i perspektywy badawcze

Podstawowe pojęcia archiwistyki. Słowniki i leksykony archiwalne.

Polski Słownik Archiwalny, red. W. Maciejewska, Warszawa-Łódź 1974; Polski Słownik Archiwalny, opr. A. Bachulski, K. Konarski, A. Wolff, Warszawa 1953; T. Grygier,Kierunki i koncepcje badań nad problemami polskiej terminologii archiwalnej, "Archeion" 77, 1984, s. 45-69; I. Ihnatowicz, Uwagi w sprawie badań nad terminologią archiwistyczną, w: Historia i archiwistyka. Księga pamiątkowa ku czci profesora Andrzeja Tomczaka, red. J. Dygdała, B. Woszczyński, Toruń-Warszawa 1992, s. 235-238; A. Kulecka, Pojęcia w strukturze teorii archiwalnej, w: Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 2: Teoria archiwalna .Wczoraj – dziś – jutro, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2011, s.181-201; Lexikon Archivwesen der DDR, red. E. Brachmann-Teubner, Berlin 1976, 1977; J. Mianowska, Podręczny słownik historyczny i archiwistyczny rosyjsko-polski i polsko-rosyjski, Toruń 1991; A. Menne-Haritz, Schlüsselbegriffe der Archivterminologie. Lehrmaterialien für das Fach Archivwissenschaft, Marburg 1999; M. Płuciennik, Polska terminologia archiwalna w kontekście historycznym, „Archeion” 111, 2009-2010, s. 64-81; L. Pudłowski, WTA - Wielojęzyczna Terminologia Archiwalna. Reaktywacja projektu Międzynarodowej Rady Archiwalnej i zespołu InternetPARES, „Archiwista Polski” 19, 2014, 2, s. 35-52; B. Ryszewski, O niektórych podstawowych pojęciach archiwalnych: kancelaria, registratura, zespół archiwalny, archiwum, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki humanistyczno-społeczne” 35, 1967, Historia 5, s. 94-120.

Zasady rządzące organizacją zasobu archiwalnego. Pojęcie zespołu archiwalnego.

Zasada zespołowości w praktyce archiwów państwowych. Studia i materiały, red. E. Rosowska, Warszawa 2017;

Zespoły w zasobie archiwów polskich

Analiza baz danych.

Zasada pertynencji terytorialnej.

W. Hejnosz, O zasadzie pertynencji w archiwistyce polskiej kilka uwag, [w:] Księga Pamiątkowa 150-lecia Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 1958, s. 219-225; A. Stebelski, Zagadnienia kancelaryjnej i terytorialnej przynależności akt, [w:] Pamiętnik VIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie 14-17 września 1958. Referaty i dyskusja, z. 9: Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1958 (+ dyskusja); M. Walter, Czy zbiór biblioteczny S. B. K. Klasego może być zespołem archiwalnym i bezsporna własnością Archiwum Państwowego? (Na marginesie zatrzymania zbioru w Archiwum Państwowym we Wrocławiu), Śląski Kwartalnik Historyczny "Sobótka", R. 16, 1961 (1962), nr 2, s. 293-296; Cz. Biernat, Spór archiwalny polsko-gdańsko-niemiecki w okresie międzywojennym 1919-1939, Warszawa 1969; A. Tomczak, Archiwalna zasada pertynencji terytorialnej a rozmieszczenie zasobu w archiwach polskich, „Archeion” t. 67, 1979, s. 7-23; J. Podralski, Zasada pertynencji terytorialnej w świetle materiałów Archiwum w Szczecinie, „Archeion”, t. 71, 1981 s. 29–48; M. Tarakanowska, Problemy rozmieszczenia i scalania zespołów archiwalnych w sieci archiwów państwowych, Archeion, t. 84, 1988, s. 7-36; B. Kroll, Zmiany obszaru kompetencji archiwów państwowych i ich skutki, Archiwista, t. 86, 1990, , s. 5-12.

Podstawowe pomoce archiwalne

Informatory archiwalne, inwentarze

Sieć archiwów polskich. Rozmieszczenie zasobu w archiwach polskich

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej; analiza stron internetowych i baz danych.

Problemy wartościowania akt. Problemy ogólne.

Z. Chmielewski, Archiwistyka wobec masowości akt współczesnych, „Archeion” 100, 1999, s. 51-69; S. Koller, Wykaz akt oraz zarządzania, wytyczne i decyzje kierownictwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w procesie brakowania i niszczenia akt operacyjnych Służby Bezpieczeństwa w latach 1956-1989. Analiza porównawcza, w: Archiwa Polski i Europy: wspólne dziedzictwo – różne doświadczenia, red. A. Kulecka, Warszawa 2017, s.137-194

Problemy wartościowania akt. Jednolite rzeczowe wykazy akt.

Jednolity rzeczowy wykaz akt UW; I. Radtke, Jednolite rzeczowe wykazy akt, „Archeion” 44, 1966, s. 31-49

Archiwum jako instytucja. Podstawowe funkcje archiwum.

Prawne definicje funkcji – Ustawa o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, 1983, tekst ujednolicony, www.sejm.gov.pl archiwa państwowe,

H. Robótka, Wprowadzenie do archiwistyki, Toruń 2003, s.97-108,

K. Stryjkowski, O starych i nowych funkcjach archiwów, w: Nowe funkcje archiwów, red. I. Mamczak-Gadkowska, K.Stryjkowski, Poznań 2015, s.11-20.

Problemy udostępniania akt. „Archiwum otwarte”.

A. Menne-Haritz, Dostęp do archiwów czyli przeformułowanie archiwalnego paradygmatu, „Archeion” 104, 2002, s. 68-96,

A.Kulecka, Użytkownik i jego potrzeby w ewolucji funkcji archiwów, w: Nowe funkcje archiwów, red. I. Mamczak-Gadkowska, K. Stryjkowski, Poznań 2015, s. 67-82

Popularyzacja zasobu archiwalnego.

M. Jabłońska, Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations, Toruń 2016

J. Bednarek, Formy działań edukacyjnych Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2000-2015, w: Educare necesse est – ale jak i dlaczego? Przykłady dobrych praktyk edukacyjnych, red. V. Urbaniak, Warszawa 2017, s. 173-183,

H. Mazur, Uniwersalny monolit czy lokalna różnorodność? Od czego zależy charakter i jakość działalności edukacyjnej archiwów w teorii i praktyce, w: Toruńskie Konfrontacje Archiwalne, t. 5: Archiwistyka uniwersalna. Archiwistyka lokalna, red. W. Chorążyczewski, A. Rosa, Toruń 2017, s. 125-145

Prowadzący zastrzega sobie prawo do zmian i modyfikacji w programie konwersatorium (tak za względu na konieczność pogłębienia pewnych zagadnień, jak i dezyderaty zgłaszane przez uczestników zajęć)

Studenci otrzymywać będą indywidualne zadania (np. przejrzenie i omówienie wybranego wydawnictwa, czasopisma, leksykonu, przewodnika, informatora itp.).

Podstawę zaliczenia stanowi aktywny udział w zajęciach. Dopuszczalne są trzy nieobecności, druga i trzecia z nich wymaga zaliczenia na dyżurze.

dr Jacek Kordel