Prawo rzymskie i tradycja romanistyczna [2200-1P005S]
Rok akademicki 2020/21
Ćwiczenia,
grupa nr 2
Przedmiot: | Prawo rzymskie i tradycja romanistyczna [2200-1P005S] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zajęcia: |
Rok akademicki 2020/21 [2020]
(zakończony)
Ćwiczenia [CW], grupa nr 2 [pozostałe grupy] |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Termin i miejsce:
|
każdy poniedziałek, 11:30 - 13:00
(sala nieznana) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Terminy najbliższych spotkań:
Kliknij w datę by zobaczyć tygodniowy plan z zaznaczonym spotkaniem. |
Wszystkie zajęcia tej grupy już się odbyły - pokaż terminy wszystkich spotkań.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Liczba osób w grupie: | 28 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Limit miejsc: | 30 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zaliczenie: | Zaliczenie lub ocena | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Prowadzący: | Marzena Wojtczak | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatura: |
Podręczniki: W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 2009. T. Giaro, F. Longchamp de Bérier, W. Dajczak, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009. Dodatkowo: Gaius, Instytucje, Warszawa 1982 lub Poznań 2004 (tłum. W. Rozwadowski). A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Warszawa 2003. A. Kacprzak, J. Krzynówek, F. Longchamps de Bérier & J. Urbanik, 565 zagadek z prawa rzymskiego (wyd. 2), Warszawa 2002. A. Kacprzak & J. Krzynówek, Repetytorium z prawa rzymskiego, Warszawa 2002. F. Schulz, Classical Roman law, Oxford 1961. Oraz literatura uzupełniająca sugerowana w zakresie tematów. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zakres tematów: |
1. Zajęcia organizacyjne. Przedstawienie zasad zaliczenia zajęć. Czym jest prawo rzymskie i z jakiego powodu o nim mówimy? Prezentacja materiału realizowanego na zajęciach. Systematyka prawa i systematyka prawa rzymskiego. Rzymskie definicje prawa. Zdarzenia wywołujące skutki prawne. Źródła: G.1.1-7; D.1.1.1. 2. Historia źródeł prawa rzymskiego I: źródła prawa a źródła poznania prawa. Jak tworzy się prawo? Między zwyczajem, religią, magią i prawem. Ustawa XII tablic. Interpretacja pontyfikalna. Proces legisakcyjny. Historia źródeł prawa rzymskiego II: periodyzacja prawa rzymskiego: 1) okres przedklasyczny; 2) okres klasyczny 3) okres poklasyczny. Kodyfikacja justyniańska. Jurysprudencja. Edykt pretorski i powstanie procesu formułkowego. Konstytucje cesarskie. Proces kognicyjny. I. Literatura: M. Kuryłowicz, Historia i współczesność prawa rzymskiego, Lublin 1984. (rozdz. II i III: Źródła poznania prawa rzymskiego, Ius-iustitia-iurisprudentia). W. Wołodkiewicz, Rzymskie korzenie współczesnego prawa cywilnego, Warszawa 1978 (rozdział 3). M i J. Zabłoccy, Ustawa XII Tablic, Warszawa 2000. A. Tarwacka, “O początkach prawa i wszystkich urzędów oraz o następstwie prawników - II tytuł I księgi Digestów. Tekst-tłumaczenie-komentarz”, Zeszyty Prawnicze UKSW 3.1 (2003). II. Źródła: G. 1.2-7; D. 1.2-4; I. 1.2.3-8. Literatura: M. Kuryłowicz, Historia i współczesność prawa rzymskiego, Lublin 1984 (rodz. IV: Justynian i prawo justyniańskie). Const. Imperatoriam (Instytucje Justyniana). 3. Osoby w prawie rzymskim I: podstawowe podziały, pojęcie i struktura rodziny rzymskiej - wprowadzenie. Status osoby. Niewolnicy i wyzwoleńcy. Prawo osobowe II: Pater familias i jego władza. Zdolność majątkowa. Stopnie pokrewieństwa; adopcja. Prawo osobowe III: Osoby pod władzą w obrocie prawnym. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Odpowiedzialność piastuna władzy za umowy podwładnych. Actiones adiectitiae qualitatis. Odpowiedzialność noksalna. Odpowiedzialność za delikty. I. Źródła: I. 1.3-5; G. 1.9-96. M. Zabłocka, Polityka dynastii julijsko-klaudyjskiej wobec wyzwoleń i wyzwoleńców, „Prawo Kanoniczne” 27/1984, nr 1-2, ss. 223-239) II. Źródła: G. 1.9-96; G.1.97-107; G. 1.116-135a. Literatura: M. Kuryłowicz, “Geneza i forma rzymskiej adopcji”, Annales UMCS Sec. G Ius 22 (1975), ss. 142-161. G. Kuleczka, Prawo rzymskie epoki pryncypatu wobec dzieci pozamałżeńskich, Wrocław-& al. 1969, rozdział IV. 4. Prawo osobowe III: Osoby pod władzą w obrocie prawnym. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. Odpowiedzialność piastuna władzy za umowy podwładnych. Actiones adiectitiae qualitatis. Odpowiedzialność noksalna. Odpowiedzialność za delikty. Źródła: I. 4.8; D. 10.4; D. 41.1.10; D. 15. Literatura: J. Krzynówek, “Wydanie noksalne syna a początki emancipatio - Gai. 4.79”, Studia Iuridica 48 (2008). 5. Prawo osobowe IV: Małżeństwo w prawie rzymskim i współcześnie. Definicje małżeństwa; zawarcie małżeństwa; rozwiązanie małżeństwa. Kulturowe, społeczne i prawne aspekty małżeństwa. Stosunki majątkowe między małżonkami. Źródła: G. 1.109-115; 136-137a. Literatura: M. Zabłocka, “Zmiany w ustawach małżeńskich Augusta za panowania dynastii julijsko- klaudyjskiej" [w:] Taż, Przemiany prawa osobowego i rodzinnego w ustawodawstwie dynastii julijsko-klaudyjskiej, Warszawa 1987. J. Urbanik, “Konstantyńskie ograniczenie rozwodów: Wolność małżeństw przebita szpilką do włosów”, Studia Iuridica 2006. 6. Prawo osobowe V: Opieka i kuratela. Źródła: G. 143-200. Literatura: M. Corbier, “Divorce and Adoption as Roman Family Strategies”, [w:] Marriage, divorce, and children in Ancient Rome, red. B. Rawson, Oxford 1991. 7. Prawo rzeczowe I: pojęcie rzeczy; podział rzeczy; pojęcie własności rzymskiej. Własność – święta i nieograniczona? Własność a posiadanie. Prawo rzeczowe II: nabycie i utrata władania: (i) nabycie i utrata własności; (ii) nabycie i utrata posiadania. I. Źródła: G. 2.1-22; I. 2,1-2. Literatura: W. Rozwadowski, “Definicje prawa własności w rozwoju dziejowym”, CPH 2/84; Tenże, “Posiadanie w prawie polskim na tle prawa rzymskiego”, CPH 41.2 (1989), ss. 7-33; T. Giaro, “Własność w Rzymie republikańskim”, CPH 25.2 (1973), ss. 231-248. Proszę również spróbować zastanowić się nad pojęciem „własności” i porównać różne jej definicje (np. Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, Konstytucja RP, Konstytucja PRL, Kodeks Cywilny etc.). II. Źródła: G. 2.22-97, I. 2.11-48; 2.6. 8. Prawo rzeczowe III: Ochrona własności a ochrona posiadania. Źródła: G. 4.138-160 G. 2.86-91. 9. Prawo rzeczowe IV: prawa na rzeczy cudzej: i) servitutes; ii) zastaw; iii) emfiteuza; iv) superficies. Źródła: I. 2.3-5, D. 21. Literatura: H. Kupiszewski, “Antychreza w prawach hellenistycznych”, Czasopismo Prawno- Historyczne 27 (1975), z. 2. 10. Prawo spadkowe I. Co to jest dziedziczenie i jaki jest jego rozwój historyczny? Dziedziczenie beztestamentowe. Dziedziczenie cywilne i pretorskie. Prawo spadkowe II: Dziedziczenie testamentowe i przeciwtestamentowe. Legaty. Fideikomisy. Pisanie testamentów. I. Źródła: G. 2.99-190, G. 3.1-34, I. 2.10.3-14; 2.25, Nov. 118. Literatura: J. Urbanik, “Dioskoros and the Law (on Succession): Lex Falcidia Revisited” [w:] Les archives de Dioscore d'Aphrodité cent ans après leur découverte, red. J.L. Fournet, Paris 2008, albo A. Stępkowska, “Dziedziczenie beztestamentowe krewnych kognacyjnych w świetle Nowel 118 i 127 Justyniana”, Czasopismo Prawno-Historyczne 54 (2002), fasc. 1. II. Literatura: F. Longchamps de Berier, “Z badań nad rzymskim prawem spadkowym: konstrukcja fideikomisu uniwersalnego”, Studia Iuridica 34 (1997). KOLOKWIUM (DATA DO USTALENIA; dla nieobecnych konieczność zaliczenia na dyżurze lub w innym wyznaczonym terminie) 11. Zobowiązania – wprowadzenie. Źródła i podziały zobowiązań. Podmioty stosunku zobowiązaniowego. Przedmioty zobowiązania. Świadczenie oraz jego treść. Źródła: G.4.2; 3.88-91. 12. Kontrakty realne: źródła kontraktów realnych; omówienie specyfiki kontraktów realnych. Literatura: M. Zabłocka, “Realny charakter mutuum w rzymskim prawie klasycznym”, CPH 31.2 (1979), s. 130. 13. Kontrakty werbalne: źródła kontaktów werbalnych; zagadnienie czynności abstrakcyjnych. Źródła: G.3.92-127. 14. Kontrakty konsensulane I: emptio-venditio. Źródła: G.3.135-141. Literatura: A.Kacprzak, Sprzedaż rzeczy kradzionej, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2002, ss. 93-104. 15. Kontrakty konsensualne II: locatio-conductio; mandatum, societas Źródła: G.3.142-162. 16. Rozszerzenie rzymskiego systemu kontraktowego. Zasada norminalizmu kontraktowego i swobody umów. Zobowiązania quasi ex contracto. Kontrakty nienazwane. Pacta. J. Krzynówek, Funkcje i stosowanie "precarium" w rzymskim prawie klasycznym, Prawo Kanoniczne 1993, s.137 17. Delikty I: zobowiązania powstające z deliktów; szkoda majątkowa w Lex Aquilia i poza nią – damnum iniuria datum. Źródła: G. 3.210-220. 18. Delikty II: damnum iniuria datum c.d.; delikty prawa pretorskiego; zobowiązania quasi ex delicto. 19. Delikty III: zobowiązania ex delicto: furtum, rapina. M. Kuryłowicz, “Ochrona nietykalności cielesnej w prawie rzymskim”, CPH 39.1 (1987), ss. 197-204. 20. Umocnienie i wygaśnięcie zobowiązań. Stypulacja Akwiliańska. 21. Proces rzymski (Źródła: G.4 passim); ochrona pozasądowa a sądowa, dwie fazy postępowania przed sądem; ramy organizacyjne procesu. 22. Kolokwium. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Metody dydaktyczne: |
Dyskusja w trakcie zajęć według przedstawionego spisu tematów, która ma prowadzić do lepszego poznania poszczególnych instytucji prawnych, ukazania ich podobieństw i różnic, wpojenia rozumowania prawniczego. Dyskusja ma za zadanie również ukazanie podobieństw i różnic w stosunku do prawa późniejszych epok. Zajęcia prowadzone są przy wykorzystaniu prezentacji multimedialnych. W ich trakcie rozwiązywane są kazusy, które pomagają kształtować umiejętności analitycznego i krytycznego myślenia. W trakcie zajęć przeprowadzana jest krytyka źródeł. Przy wybranych tematach realizowana jest również praca w grupach, która jest nastawiona na rozwijanie umiejętności czytania i interpretowania tekstów prawnych przez studentów. Zajęcia oraz kolokwia mogą cześciowo odbywać się w formie zdalnej (online) z wykorzystaniem platformy google meet, kampus oraz webex. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Metody i kryteria oceniania: |
Sposób oceny: zaliczenie na ocenę na podstawie następujących kryteriów: 1. Wynik kolokwiów (2 sprawdziany pisemne: test wielokrotnego wyboru oraz część zawierająca pytania otwarte, kazusy oraz sterowane egzegezy tekstów). 2. Aktywność w trakcie zajęć; przygotowanie studenta/tki do zajęć; rozwiązywanie prac domowych; zapowiedziane kolokwia sprawdzające po zakończeniu głównych bloków tematycznych. Dopuszczenie do zerówki: osoby, które po pierwszym kolokwium uzyskały minimum ocenę db będą mogły przystąpić do kolokwium “zerówkowego" w kwietniu. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.