Historia średniowieczna Polski [2900-L-HSRPL] Semestr zimowy 2022/23
Ćwiczenia, grupa nr 3

Literatura

Por. rubryka zakres tematów

Literatura uzupełniająca:

M. Bogucka, H. Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986

M. Kapral, Ulica Ruska we Lwowie w XVI wieku: topografia, mieszkańcy, instytucje „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” t. 62, 2015, nr 2

A. Kosecki, Miasta kujawskie w średniowieczu. Lokacje, ustrój, samorząd miejski, Kraków 2018

G. Myśliwski, Wrocław w przestrzeni gospodarczej Europy (XIII–XV wiek). Centrum czy peryferie?, Wrocław 2009

Przestrzeń – prawo – pismo. Studia nad elementami kultury miejskiej, red. A. Buczyło, A. Maleszka, J. Możdżeń, Toruń 2018

J. Tandecki, Średniowieczne księgi wielkich miast pruskich jako źródła historyczne i zabytki kultury mieszczańskiej (organizacja władz, zachowane archiwalia, działalność kancelarii), Warszawa–Toruń 1990

J. Wiesiołowski, Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania, wyd. 2, Poznań 1997

J. Wysmułek Jakub, Pszczyna i jej społeczeństwo w późnym średniowieczu 1466–1517, Warszawa 2008

J. Wysmułek, Testamenty mieszczan krakowskich (XIV-XV wiek), Warszawa 2015

1. Zajęcia organizacyjne

2. Lokacje na prawie miejskim

Źródło: Przywileje ustanawiające gminy miejskie wielkiego Krakowa, wyd. B. Wyrozumska. Kraków 2007, przywilej lokacyjny z 1257 r.

Literatura: J. Wyrozumski, Lokacja czy lokacje Krakowa na prawie magdeburskim, w: J. Wyrozumski, Cracovia medievalis, Kraków 2010, s. 123-158

3. Ustrój miasta

Źródło: Bartłomiej Groicki, Porządek sądów i spraw miejskich prawa magdeburskiego w Koronie Polskiej, Warszawa 1953, s. 26-62

Literatura: B. Wyrozumska, Sądownictwo miejskie w średniowiecznym Krakowie, „Rocznik Krakowski”67, 2001

4. Rada miejska i jej działalność – wilkierze miejskie

Źródło: Wilkierz rady miejskiej krakowskiej z 1468 r., Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa 1257-1506, cz. 2-4, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1882, nr 334 (tłumaczenie na j. polski w: „Materiały dla studentów” A. Bartoszewicz na stronie IH UW)

Literatura: M. Starzyński, Krakowska rada miejska w średniowieczu, Kraków 2010, s. 97-126

5. Wójt i ława i ich sądy

Źródło: Księgi ławnicze Starej Warszawy, cz. 1, Księga ławnicza z lat 1453-1471 (1472), wyd. A. Bartoszewicz, K. Warda, U. Zachara-Związek, Warszawa 2020, nr 962-975

Literatura: Wstęp w: Księgi ławnicze…; K.M. Marciniak, "Proces sądowy jako theatrum w świetle dzieł Bartłomieja Groickiego", „Czasopismo Prawno-Historczne, t. 68, 2016, z. 1

6. Przestrzeń miasta lokacyjnego

Źródło: Bartłomieja Steina renesansowe opisanie Wrocławia, red. R. Żerelik, Wrocław 1995

Literatura: M. Goliński, Socjotopografia późnośredniowiecznego Wrocławia (przestrzeń-podatnicy-rzemiosło), Wrocław 1997, rozdz. I

7. Miasto a wieś

Źródło: Księgi ławnicze Starej Warszawy, cz. 3, Księga ławnicza z lat 1511-1524, wyd. M. Radomski, Warszawa 2020, nr 2954 i 3138

Literatura: U. Sowina, K. Pacuski, Testamenty mieszczan krakowskich jako źródła do badań nad stronami rodzinnymi imigrantów w krakowskiej elicie władzy (przykład Jana z Reguł na Mazowszu), w: Elita władzy miasta Krakowa i jej związki z miastami Europy w średniowieczu i epoce nowożytnej (do połowy XVII wieku). Zbiór studiów, red. Z. Noga, Kraków 2011

8. Przestępstwa i zagrożenie karami

Źródło: Księga proskrypcji i skarg miasta Krakowa 1360-1422.Liber proscriptionum et querelarum Civitatis Cracoviensis 1360-1422, wyd. B. Wyrozumska, Kraków 2001, nr 585, 611, 638, 688, 705, 712

Literatura: M. Radomski, Ipsa civitas habundat furibus. Margines przestępczy w późnośredniowiecznym Krakowie, w: Coram iudicio. Studia z dziejów kultury prawnej w miastach późnośredniowiecznej Polski, Warszawa 2013

9. Handel i formy pracy kupca.

Źródło: Regestra mercatoria: rachunki kupców krakowskich z lat 1401-1510, wyd. A. Bartoszewicz, M. Starzyński, Kraków 2018 (tłumaczenie na j. polski w: „Materiały dla studentów” A. Bartoszewicz na stronie IH UW)

Literatura: Wstęp w: Regestra mercatoria…:

10. Rzemiosło i cechy

Źródło: Statut cechu szewców z Gniezna 1444 r., Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. X, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, Poznań 1993, nr 1637 (tłumaczenie na j. polski w: „Materiały dla studentów” A. Bartoszewicz na stronie IH UW)

Literatura: H. Samsonowicz, Cechy rzemieślnicze w średniowiecznej Polsce. Mity i rzeczywistość, „Przegląd Historyczny”, t. 75, 1984, z. 2

11. Formy pobożności mieszczańskiej: pielgrzymki

Źródło: Pielgrzymka Piotra Rindfleischa z Wrocławia do Ziemi Świętej w 1496 roku, wstęp i oprac. D. Adamska, J. Szymański, Wrocław 2005

Literatura: H. Manikowska, Jerozolima-Rzym-Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008, rozdz. I-III (Jerozolima)

12. Testament mieszczański jako źródło do badań na życiem w mieście, cz. 1

Źródło: Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. I: 1063-1415, wyd. S. Kuraś, Lublin 1965, nr 430 (testament rajcy Piotra)

Literatura: Anna Adamska, „Stąd do wieczności”. Testament w perspektywie piśmienności pragmatycznej na przełomie średniowiecza i epoki nowożytnej, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 61, 2013, nr 21

13. Testament mieszczański jako źródło do badań nad życiem w mieście, cz. 2

Źródło: Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej polskiej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie, t.3, Lwów 1872, nr 22 (testament Taiczadyna, mieszczanina lwowskiego)

Literatura: O. Hul, Rusini i Ormianie we Lwowie w XVI wieku oraz ich dążenia do zrównania w prawach z ludnością katolicką, [w:] Przestrzeń – prawo – pismo. Studia nad elementami kultury miejskiej, red. A. Buczyło, A. Maleszka, J. Możdżeń, Toruń 2018

14. Rodzina mieszczańska i źródła do jej badania, cz. 1

Źródło: Testament Małgorzaty Czipserowej, Archiwum Miasta Krakowa, sygn. 772, w: „Materiały dla studentów” A. Bartoszewicz na stronie IH UW

Literatura: Łozowski P., Stan badań nad kobietami w miastach późnośredniowiecznych na ziemiach polskich, „Przeszłość Demograficzna Polski”, t. 37, 2015, nr 1

15. Rodzina mieszczańska i źródła do jej badania, cz. 2

Źródło: Korespondencja żupnika krakowskiego Mikołaja serafina z lat 1437-1459, wyd. W. Bukowski, T. Płóciennik, A. Skolimowska, Kraków 2006

Literatura: Wstęp w: Korespondencja…

Analiza tekstów źródłowych, dyskusja w grupie.

Ocenie podlegają:

- obecność na zajęciach, dopuszczalne są trzy nieobecności w semestrze przy czym pierwsza nieobecność może pozostać nieusprawiedliwiona, druga i trzecia wymagają indywidualnego zaliczenia na dyżurze;

- aktywność na zajęciach; znajomość zadanych tekstów źródłowych i literatury przedmiotu.

prof. Agnieszka Bartoszewicz