Demokracja i jej wrogowie

fakultatywne
obowiązkowe
ogólnouniwersyteckie

Student/ka powinien/na znać historię powszechną czasów nowożytnych, co umożliwi mu/jej zrozumienie omawianych zagadnień, a także posiadać podstawową orientację w dziedzinie współczesnych procesów społecznych, politycznych oraz ekonomicznych. Powinien/na znać również w odpowiednim stopniu problematykę związaną z europejską cywilizacją i kulturą.

Ważna jest także znajomość podstawowych koncepcji filozoficznych starożytności, średniowiecza i czasów nowożytnych, które można poznać na następujących zajęciach:

• Historia idei (kurs ogólny w ramach studiów w ISNS)

• Wielcy myśliciele polityczni i wielcy politycy

Student/ka powinien/na wykazywać się umiejętnością myślenia analitycznego i syntetycznego, krytycznym podejściem do omawianych zagadnień, a także sprawnie posługiwać się słowem pisanym (jednym z elementów zaliczenia jest napisanie eseju na wybrany temat).

Student/ka powinna posługiwać się językiem angielskim na tyle, aby móc przeczytać i zrozumieć fragmenty prac w tym języku.

Po opisaniu głównych zasad demokracji jako ustroju i jako formy życia nastąpi prezentacja rozmaitych form nowożytnego ataku na demokrację (XIX –XXI wiek). Mowa będzie zarówno o atakach intelektualnych jak i realizowanych w działaniu politycznym.

Przedmioty i zagadnienia powiązane:

• Historia myśli politycznej

• Historia idei

• Historia polityki XVII-XX wiek

• Historia powszechna

• Socjologia życia politycznego

• Kształtowanie tego, co określamy mianem „nowożytności” i "współczesności"

Demokracja od pierwszych nowożytnych prób realizacji była stale atakowana. Ataki te przyjmowały rozmaite formy. Omówione zostaną ataki z pozycji konserwatywnych, liberalnych, anarchistycznych i lewicowych. Przedmiotem zajęć będą głównie ataki przeprowadzane w ramach Zachodu (Europy i Ameryki Północnej), ale pojawią się także problemy demokracji w nawiązaniu do studiów postkolonialnych. Poruszone zostaną także kwestie elitaryzmu, związku religii z demokracją oraz nowoczesnych technologii.

Zajęcia podzielone zostały na trzy główne części:

I - Wprowadzenie i sposoby rozumienia demokracji

II - Problemy i krytyki XIX- i XX-wiecznej demokracji

III - Problemy współczesne

Ilość czasu, jaką student/ka musi poświęcić na opanowanie wyżej wymienionych zagadnień, zależy od jego/jej indywidualnych predyspozycji, a także wiedzy, jaką posiadał/a przed rozpoczęciem przedmiotu.

Wybrana literatura (dokładne informacje na temat fragmentów do przeczytania zostaną podane w sali):

- Robert A. Dahl, "Demokracja i jej krytycy", Warszawa 2012

- Robert A. Dahl, "O demokracji", Warszawa 2000

- Thomas Hobbes, "Lewiatan", Warszawa 2012

- Jan Sowa, "Solidarność 2.0, czyli demokracja jako forma życia" Warszawa 2019

- Adam Leszczyński, "Ludowa historia Polski", Warszawa 2020.

- Joseph de Maistre, "Wieczory petersburskie", Warszawa 2011

- Isaiah Berlin, "Pokrzywione drzewo człowieczeństwa", Warszawa 2004

- Howard Zinn, "Ludowa historia Stanów Zjednoczonych", Warszawa 2016

- Edward Said, "Orientalizm"

- Magdalena Środa, "Obcy, inny, wykluczony", Gdańsk 2020

- Alan S. Kahan "Aristocratic Liberalism: The Social and Political Thought of Jacob Burkhardt, John Stuart Mill,and Alexis de Tocqueville", London 2001

- Patrick J. Deneen, "Dlaczego liberalizm zawiódł?", Warszawa 2022

- Carl Schmitt, “Kryzys demokracji parlamentarnej": w tenże, "Teologia polityczna i inne pisma", Kraków 2000

- H.D. Thoreau, "Obywatelskie nieposłuszeństwo", Poznań 2006

- Hannah Arendt, "Nieposłuszeństwo obywatelskie" [w:] tejże, "Kryzys republiki", Warszawa 2022.

- Jan-Werner Muller, "Przeciw demokracji", Warszawa 2016

- Mark Lilla, "Bezsilny Bóg", Warszawa 2009

- David Runciman, "Jak kończy się demokracja", Warszawa 2019

- Jason Hickel, "Mniej znaczy lepiej", Warszawa 2021

- Chantal Mouffe, "Paradoks demokracji", Wrocław 2005

Po ukończeniu przedmiotu student/ka:

• Potrafi przedstawić główne idee demokracji

• Potrafi wyjaśnić istotę sporu między jej zwolennikami a przeciwnikami

• Potrafi wskazać aktualne zagrożenia dla demokracji

• Potrafi zrekonstruować przebieg procesu krytyki demokracji i jej wewnętrzne elementy podlegające krytyce

• Potrafi dokonać samodzielnej analizy tekstów autorstwa wybitnych przeciwników demokracji i wskazać na podstawowe elementy ich krytyki

• Potrafi dokonać interpretacji wybranych tekstów, zagadnień, wysnuć wnioski dotyczące roli relacji między myślą polityczną a polityką

Obecność, aktywność podczas zajęć (w tym również możliwe referaty), praca pisemna

Nie dotyczy