Zombie, terminatory i obcy. Dyskursy kultury popularnej

fakultatywne

Bierna znajomość języka angielskiego

Kultura popularna zyskuje na znaczeniu jako źródło metafor, wyobrażeń o życiu społecznym, stylów życia i projektów tożsamościowych. Jednocześnie intensywnie zmienia się pod wpływem rewolucji internetowej i cyfrowej oraz globalizuje się. Istnieje wiele paradygmatów analizy kultury popularnej. Na zajęciach wykorzystana zostanie socjologiczna analiza dyskursu, dzięki której odtworzyć można główne zworniki tematyczne, kompleksy i strategie dyskursywne kultury popularnej, a także jej wpływ na mieszkańców późnej nowoczesności. Kurs opiera się na założeniu, że teksty kultury popularnej jako złożony system, w tym zwłaszcza filmy, są źródłem potocznych wyobrażeń społecznych o świecie. Kultura popularna jest jednocześnie społeczną świadomością i nieświadomością. Źródłem do rekonstrukcji popularnych wyobrażeń będą zróżnicowane teksty kultury popularnej (filmy, powieści, komiksy, gry komputerowe itd.). Następnie zaś zrekonstruowane zostaną kulturowe źródła tych wyobrażeń.

Kultura popularna zyskuje na znaczeniu jako źródło metafor, wyobrażeń o życiu społecznym, stylów życia i projektów tożsamościowych. Jednocześnie intensywnie zmienia się pod wpływem rewolucji internetowej i cyfrowej oraz globalizuje się. Istnieje wiele paradygmatów analizy kultury popularnej. Na zajęciach wykorzystana zostanie socjologiczna analiza dyskursu, dzięki której odtworzyć można główne zworniki tematyczne, kompleksy i strategie dyskursywne kultury popularnej, a także jej wpływ na mieszkańców późnej nowoczesności.

Społeczeństwo późnej nowoczesności, to także „społeczeństwo ryzyka”, gdzie tradycyjne mechanizmy zarządzania niepewnością i ryzykiem okazują się coraz mniej zadowalające. Rodzi to nieustające napięcie w indywidualnych projektach tożsamości i wpływa na rozwój nieokreślonego lęku konkretyzowanego w wizjach kultury popularnej, w tym zwłaszcza wizjach apokaliptycznych.

Kurs opiera się na założeniu, że teksty kultury popularnej jako złożony system, w tym zwłaszcza filmy, są źródłem potocznych wyobrażeń społecznych o świecie. Kultura popularna jest jednocześnie społeczną świadomością i nieświadomością. Źródłem do rekonstrukcji popularnych wyobrażeń będą zróżnicowane teksty kultury popularnej (filmy, powieści, komiksy, gry komputerowe, internetowe hiperteksty itd.). Następnie zaś zrekonstruowane zostaną kulturowe źródła tych wyobrażeń.

Podstawą teoretyczną i metodologiczną analiz będą przede wszystkim prace R. Wodak i N. Fairclougha (krytyczna analiza dyskursu), L. Manovicha (język nowych mediów), R. Barthesa (mitologie codzienności), N. Denzina (hermeneutyka kultury popularnej), G. Lakoffa (ramowanie) i M. Foucaulta (koncepcja rasizmu i biowładzy).

Całkowita liczba godzin, którą student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych efektów uczenia się:

1) uczestnictwo w seminarium = 15 x 2 godziny akademickie;

2) lektura i analiza tekstów obowiązkowych = 15 x 3 godziny akademickie;

3) Praca samodzielna (analiza dodatkowej materiałówki, synteza materiału) = 10 godzin akademickich;

4) przygotowanie tekstu referatu = 5 godzin akademickich

Razem = 90 godzin akademickich.

N.K. Denzin, The Cinematic Society. The Voyeur’s Gaze; M. Billig, Ideology and Opinions. Studies in Rhetorical Psychology; M. Eliade, Aspekty mitu; S.N. Eisenstadt, Nowoczesność jako odrębna cywilizacja; A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności; U. Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności; A. Duszak, N., Fairclough (red.), Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej; M. Foucault, Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976; W. Stoczkowski, Ludzie, bogowie i przybysze z kosmosu; M. Czerwiński, Kultura elitarna a kultura masowa; B. Jung (red.), Wokół mediów ery Web 2.0; D. Wojcik, Embracing Doomsday: Faith, Fatalism, and Apocalyptic Beliefs in the Nuclear Age; E.C. Williams, Combined and Uneven Apocalypse; W. Godzic, Telewizja i jej gatunki. Po „Wielkim Bracie”; U. Eco, Nieobcena struktura; A.M. Winkler, The "Atom" and American Life; Ch. Godin, Koniec ludzkości; H.G. Wells, Historia świata; J.Wang, Scientists and the Problem of the Public in Cold War America, 1945-1960; J. Szacki, Spotkania z utopią; P. Sawicki, Odrażające, brudne, złe. 100 filmów gore; R. Donica, Frankenstein 100 lat w kinie.

Po ukończeniu przedmiotu student powinien:

1. Znać podstawowe pojęcia i terminy socjologicznej analizy dyskursu oraz socjologii kultury popularnej.

2. Znać i umieć zastosować podstawowe narzędzia analizy dyskursu publicznego.

3. Znać podstawową charakterystykę rodzajów i gatunków tekstów kultury popularnej.

4. Znać i umieć scharakteryzować podstawowe przemiany technik komunikacyjnych w XX i XXI wieku oraz ich wpływ na treści kultury popularnej.

5. Znać podstawy teoretyczne analizy kultury popularnej jako krytyki społecznej.

6. Znać i umieć scharakteryzować podstawowe źródła wyobrażeń rozpowszechnionych w kulturze popularnej w XX wieku.

7. Mieć umiejętność postrzegania języka jako narzędzia władzy i dominacji.

8. Mieć umiejętność rekonstruowania dyskursywnej produkcji i reprodukcji bytów społecznych.

9. Mieć umiejętność diagnozowania i opisu cech przekazów w dyskursie publicznym oraz długofalowych tendencji w obszarze komunikacji publicznej.

10. Umieć przeanalizować obieg tekstów kultury popularnej w Internecie, w tym zjawisko wtórnej oralności.

11. Akceptować, że teksty kultury popularnej jako system są odwzorowaniem świadomości społecznej i pełnią ważne funkcje egzystencjalne i moralne dla zwykłych ludzi.

12. Akceptować konieczność szczególnej dbałości o język przekazów publicznych.

Warunek konieczny zaliczenia: obecność na zajęciach (do dwóch nieobecności w semestrze – w tym zwolnienia lekarskie; nadliczbowe nieobecności należy zaliczyć na dyżurze).

Składowe oceny końcowej:

Wygłoszenie referatu na podstawie wskazanej lektury – 20%

Aktywność na zajęciach (merytoryczny udział w dyskusji) – 40%

Egzamin ustny – 40%

Student wygłaszając referat ujawnia zdolność do krytycznej analizy tekstu, powiązania nowych informacji z posiadaną wiedzą oraz syntezy i prezentacji głównych tez i danych zawartych w tekście.

Student uczestnicząc w dyskusji ujawnia:

• wiedzę (zdobytą dzięki lekturze wskazanej obowiązkowej literatury oraz ogólnej erudycji),

• kompetencję argumentowania za i przeciw prezentowanym w debacie stanowiskom,

• postawy wobec opisywanych zjawisk i projektów sanacji sytuacji społecznej.