Remediacja, rekultywacja i renaturalizacja środowiska

obowiązkowe

Analiza degradacji środowiska (gruntów, gleb, wód, obszarów) oraz projektowanie i ocena procesu remediacji, rekultywacji i renaturalizacji wymaga znajomości zjawisk z zakresu geologii dynamicznej, geochemii, hydrogeologii, geoinżynierii środowiska, gruntów antropogenicznych, monitoringu, ochrony i kształtowania środowiska.

Celem zajęć jest przedstawienie form degradacji środowiska oraz zaprezentowanie praktyk odtwarzania ich zdolności produkcyjnych. W ich trakcie analizowane są metody przywracania gruntom, glebom i wodom wartości użytkowej poprzez zastosowanie odpowiednich zabiegów technicznych, agrotechnicznych i biologicznych. Przedstawiana jest klasyfikacja terenów zdegradowanych, ogólne zasady rekultywacji i remediacji, omawiane metody i substancje stosowane w zabiegach rekultywacyjnych i remediacyjnych. Przedstawiane są zasady renaturyzacji rzek i mokradeł.

- Remediacja, rekultywacja, tereny zdegradowane i zagospodarowanie gruntów: definicje, pojęcia podstawowe, uregulowania prawne

- Formy degradacji środowiska (gleb, gruntów, wód, obszarów)

- Klasyfikacje nieużytków poprzemysłowych w oparciu o najczęściej stosowane kryteria. Metody oceny stanu środowiska gruntowego stosowane dla potrzeb remediacji i rekultywacji.

- Tereny zanieczyszczone i metody ich oczyszczania:

i) przykłady zanieczyszczonych terenów i działań inżynierskich podjętych w celu poprawy jakości środowiska.

ii) sposoby oczyszczania gruntów: metody oczyszczania gruntów, zakresy ich stosowania, ograniczenia, wymagania oraz zasady wyboru zależnie od rodzaju i stopnia zanieczyszczenia

iii) metody fizyczne - przemywanie gruntu, płynne środki czyszczące, ekstrakcja

iv) metody termiczne - termiczna desorpcja, spalanie, witrifikacja; zalety, wady i ograniczenia

v) metody oczyszczania in-situ: metody fizyko-chemiczne – płukanie gruntu, wentylacja, napowietrzanie, ogrzewanie i metody złożone (płukanie, napowietrzanie, biowentylacja); metody elektrokinetyczne; ekstrakcja par gruntu

vi) metody chemiczne: odchlorowywanie, przesączanie in-situ;

vii) metody biologiczne (bioremediacja): założenia ogólne bioremediacji terenów zdegradowanych chemicznie; oczyszczanie exsitu w zbiornikach lub bioreaktorach, oczyszczanie in-situ (procesy rozkładu zachodzą w

wyniku bezpośredniego wzbogacenia gruntu w tlen, bakterie, itp.)

viii) metody stabilizacji/scalania: zastosowanie cementu, krzemianów, wapna, polimerów, materiałów termoplastycznych, sorbentów naturalnych i sztucznych;

Ogólne zasady rekultywacji, znaczenie szaty roślinnej

- Podział rekultywacji na fazy: rekultywacja przygotowawcza, techniczna i biologiczna. Główne zadania poszczególnych faz.

- Kierunki rekultywacji i zagospodarowania terenów zdegradowanych, rozwiązania rekultywacyjne stosowane w Polsce i w Europie.

- Charakterystyka fizyczna i chemiczna materiału zwałowego stosowanego w procesie rekultywacji.

- Ogólne założenia procesu rekultywacji terenów zdegradowanych poprzez działalnośći: górnictwa podziemnego, odkrywkowego i otworowego, przemysłu energetycznego, chemicznego, spożywczego i rolnictwa.

- Rekultywacja terenów erodowanych i popowodziowych. Rekultywacja jezior.

- Renaturalizacja środowiska (założenia, zasady, kierunki): siedliska wilgotne, doliny rzeczne

W trakcie zajęć wykonywane są projekty: 1) ocena stanu degradacji środowiska wybranego obszaru poprzemysłowego, 2) projekt rekultywacji terenu zdegradowanego. np. składowiska odpadów, obszaru górniczego, 3) projekt renaturalizacji wybranej rzeki niżowej.

- Gworek B., Barański A., Kondzielski I., Kucharski R., Sas-Nowosielska A., Małkowski E., Nogaj K., Rzychoń D., Worsztynowicz A. (2004) – Technologie rekultywacji gleb. IOŚ

- Kowalik P. (2001) – Ochrona środowiska glebowego. PWN, Warszawa

- Maciak F.,1999 – Ochrona i rekultywacja środowiska. Wydawnictwo SGGW; Warszawa.

- Rosik-Dulewska C., 2007: Podstawy gospodarki odpadami, Wydawnictwo naukowe PWN.

- Siuta J. (1978) – Ochrona i rekultywacja gleb. PWRiL, Warszawa

- Siuta J. (1995) – GLEBA diagnozowanie stanu i zagrożenia. IOŚ, Warszawa

- Siuta J., Kucharska A. (1997) – Wieloczynnikowa degradacja ziemi w Polsce. IOŚ, Warszawa

- Siuta J., 1998 – Rekultywacja gruntów – poradnik. Wyd. Instytutu Ochrony Środowiska. Warszawa.

- Siuta J. (red.) (1999) – Ochrona i rekultywacja gruntów w gminie. PTIE, Warszawa

- Turski R., Baran S., (1995) – Degradacja, ochrona gleb i rekultywacja. Wydawnictwa AR w Lublinie

- Ustawa z dnia 27.04.2001 Prawo Ochrony Środowiska.

- Ustawa z dnia 3.10.2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

- Ustawa z dnia 3.02.1995 o ochronie gruntów rolnych i leśnych.

- Zadroga B., Olańczuk – Neyman K., 2001 – Ochrona i rekultywacja podłoża gruntowego. Aspekty geochemiczno – budowlane.; Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej.

K_W02 – ma wiedzę na temat wielorakich związków między elementami środowiska, powiązaniami abiotyczno-biotycznymi oraz oddziaływaniami antropogenicznymi, zna podstawowe parametry i schematy opisujące te oddziaływania oraz metody ich zapisu matematycznego i analizy statystycznej

K_W03 - ma wiedzę na temat rodzajów zanieczyszczeń, źródeł ich pochodzenia i warunków migracji w warstwie wodonośnej, podatności gruntów i wód podziemnych na zanieczyszczenia

K_W04 - ma wiedzę z zakresu rodzajów zasobów złóż surowców mineralnych i wód podziemnych, metod ich rozpoznawania i obliczania ich wielkości oraz dokumentowania i trybu zatwierdzania w związku z obowiązującymi aktami prawnymi, zna zasady gospodarowania zasobami surowców mineralnych i wody, ma wiedzę z zagadnień bilansu złóż i bilansu wodno-gospodarczego

K_W05 - ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego i geograficznego, baz geoprzestrzennych danych geologicznych i środowiskowych, posiada znajomość specjalistycznego oprogramowania, w tym ArcGIS, wprowadzania, przetwarzania i sposobów wizualizacji danych w programach opartych na bazach danych geologicznych i środowiskowych

K_W12 – zna podstawy metod pozwalających na prezentację wyników badań w ujęciu statystycznym. Zna metody referowania wyników badań oraz referowania stanu wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury krajowej i obcej; zna i prawidłowo stosuje terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie geologii, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii związanej z wdrażaniem europejskich norm

K_U02 – korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe, interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny

K_U05 – potrafi wykonać interpretację geologiczną danych geofizycznych; potrafi restorować i bilansować przekroje geologiczne; posiada zdolność identyfikacji litologii i struktur tektonicznych w obrazie geofizycznym oraz określania ich parametrów geologicznych i petrofizycznych; potrafi rozwiązywać podstawowe problemy związane z geologiczno-geofizyczną obsługą wierceń

K_U08 – potrafi samodzielnie interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie na temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim

K_U11 - ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej

K_U12 – wykazuje umiejętność wyboru specjalności i tematu pracy magisterskiej pod kątem przyszłej kariery zawodowej, umie opracować w formie tekstowej, graficznej i multimedialnej zadanie geologiczne, w tym pracę magisterską

K_K01 – student rozumie konieczność ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi

K_K02 – współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych

K_K04 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania

K_K06 – skutecznie komunikuje się ze specjalistami oraz społeczeństwem w mowie, na piśmie i poprzez prezentację multimedialną wyników badań

K_K07 - wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych

Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 3

W trakcie zajęć wykonywane są projekty: 1) ocena stanu degradacji środowiska wybranego obszaru poprzemysłowego, 2) projekt rekultywacji terenu zdegradowanego. np. składowiska odpadów, obszaru górniczego, 3) projekt renaturalizacji wybranej rzeki niżowej.

Podstawą zaliczenia przedmiotu jest pisemne kolokwium obejmujące wszystkie omawiane na zajęciach zagadnienia oraz wykonanie projektów.

Ewentualne zaliczenie poprawkowe w formie pisemnej.

brak