Metody badania ultrastruktury komórek

fakultatywne

mieszany: w sali i zdalnie

Wykład: Ultrastruktura komórek eukariotycznych i prokariotycznych oraz wirusów. Rodzaje mikroskopów elektronowych. Metody i techniki stosowane w analizie ultrastruktury.

Ćwiczenia: Procedura przygotowania preparatu do analizy w skaningowym i transmisyjnym mikroskopie elektronowym, analiza preparatów oraz opracowanie wyników.

Rys historyczny powstawania i rozwoju mikroskopii elektronowej w badaniach biologicznych. Ultrastruktura komórki zwierzęcej, roślinnej, grzybowej, bakteryjnej oraz wybranych przedstawicieli Protista. Ultrastruktura wirusów i bakteriofagów. Organella komórkowe. Ultrastruktura komórek z wybranych tkanej zwierzęcych (tkanka mięśniowa, nabłonkowa, nerwowa, łączna i elementy morfotyczne krwi); ultrastruktura komórek z wybranych tkanek roślinnych (m.in. tkanki merystematyczne, epiderma, miękisz, zwarcica, twardzica, łyko, drewno). Rodzaje mikroskopów elektronowych, zasady ich działania oraz możliwości wykorzystania do badań biologicznych. Metody i techniki przygotowania preparatów biologicznych do analizy w mikroskopie elektronowym: rodzaje utrwalaczy i metody utrwalania materiału, substancje odwadniające, żywice zatapiające i sposoby zatapiania materiału biologicznego. Wybrane techniki przygotowywania materiału do transmisyjnego mikroskopu elektronowego (barwienie negatywowe, cieniowanie i napylanie metalami, techniki replik, techniki mrożenia i łamania) oraz skaningowego mikroskopu elektronowego (m.in. suszenie w punkcie krytycznym). Przygotowanie preparatu do analizy w skaningowym i transmisyjnym mikroskopie elektronowym.Technika utrwalania imersyjnego, odwadnianie i zatopienie wybranej tkanki zwierzęcej w żywicy syntetycznej, przygotowanie bloczków, wykonanie noży szklanych, krojenie na ultramikrotomie skrawków ultracienkich i przygotowanie preparatu do analizy w transmisyjnym mikroskopie elektronowym. Procedura kontrastowania preparatów i ich analiza w transmisyjnym mikroskopie elektronowym oraz wykonanie elektronogramów. Przygotowanie preparatu do skaningowego mikroskopu elektronowego i ich analiza oraz wykonanie elektronogramów. Zestawienie wyników analiz ultrastrukturalnych.

1.Barbacki A., Czajka R., Jóźwiak K., Kachlicki T., Mikroskopia elektronowa, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Poznań, 2005;*

2.Bielańska - Osuchowska Z., Kawiak J. (red), Struktura funkcjonalna komórek i tkanek, PWN, 1991 (także wydania późniejsze);

3.Bloom W., Fawcet D.W., Histologia, PZWL, 1967 (lepsza wersja angielska: Textbook of histology, Sauders W.B. (ed.) 2006;

4.Cieciura J. (red) Techniki stosowane w mikroskopii elektronowej, PWN, 1989;

5.Czubaj A., Sobolewska M., Ultrastruktura komórki - metody i techniki mikroskoppii elektronowej, skrypt Prac. Mikr. Elektronowej, 2005;

6.Czub P., Bończa - Tomaszewski Z., Penczek P., Pielichowski J., Chemia i technologia żywic epoksydowych, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1960, 2002;

7.Jasiński A., Kilarski W., Atlas ultrastruktury komórek kręgowców, PWN, 1981;

8.Jasiński A., Kilarski W., Ultrastruktura komórki, WSiP, 1984;

9.Krzywy T., Ślopek S., Morfologia i ultrastruktura bakteriofagów Shigella i Klebsiella, PZWL:, 1974;

10.Ostrowski K., (red.). Histologia, PZWL, 1988;

11.Pawlikowski M., Kryształy w organizmie człowieka, Wydawnictwo i Drukarnia "Secesja", Kraków, 1993;

12.Sawicki W., Histologia, PZWL, 1993,1997;

13.Sobotta., Histologia. Kolorowy atlas cytologii i histologii człowieka. Urban i Partner., 1998;

14.Sobotta, Atlas histologii, (Welsch U. ed.)Urban & Partner., 2002;

15.Stevens A., Lowe J. Histologia, WDSV (ed), 1994;

16.Stevens A., Lowe J. Histologia człowieka, PZWL, SV (ed), 2002;

17.Wróbel B., Zienkiewicz K., Smoliński J. D., Niedojadło J., Świdziński M., Podstawy Mikroskopii Elektronowej; Wyd. UMK, Toruń, 2005

Wiedza:

Zna w stopniu pogłębionym zróżnicowanie ultrastrukturalne, strukturalne i funkcjonalne organizmów żywych (S3_W01); Zana zasady właściwego planowania badań ultrastruktury i wykorzystania poszczególnych technik do rozwiązywania postawionych zadań (S3_W03); Zana różnorodne techniki i zaawansowane narzędzia badawcze stosowane w badaniach ultrastruktury organizmów pro- i eukariotycznych (S3_W04)

Umiejętności:

Potrafi właściwie dobrać i zastosować techniki i metody badawcze zależnie od potrzeb eksperymentu (S3_U01); Potrafi dokonać krytycznej oceny otrzymanych wyników na podstawie posiadanej i zdobywanej na bieżąco wiedzy (S3_U01); Tworzy pod kierunkiem opiekuna i samodzielnie właściwe udokumentowane opracowania (S3_U02)

Kompetencje:

Wykazuje odpowiedzialność za zagrożenia wynikające ze stosowanych technik badawczych (S3_K01); Potrafi pracować w zespole, realizując własne badania, współorganizując pracę całego zespołu (S3_K03)

Wykład - egzamin pisemny, pytania otwarte

Ćwiczenia - zaliczenie pisemne (praca zaliczeniowa).

nie dotyczy