Power and local democracy

Demokratyczne procesy miejskie:

Celem zajęć jest zaprezentowanie podstawowych założeń procesów partycypacji obywatelskiej oraz praktyki włączania mieszkańców w podejmowanie decyzji o mieście, przez pryzmat konfliktów społecznych. Zajęcia będą miały charakter warsztatowy, w oparciu o analizy case study oraz zaangażowanie w ćwiczenia praktyczne.

Konflikt w mieście – ruchy miejskie, mobilizacja, obywatelskość:

Celem kursu jest zaznajomienie studentów z podstawowymi kategoriami pojęciowymi służącymi do opisu konfliktów przestrzennych oraz aktywności społecznej towarzyszących współczesnym przemianom miast. Podczas kursu omówione zostaną najważniejsze koncepcje socjologiczne dotyczące aktywności społecznej oraz protestu w mieście. Punktem wyjścia do dyskusji będą aktualne problemy i wyzwania stojące przed miastami.

Demokratyczne procesy miejskie:

W trakcie zajęć przyjrzymy się uwarunkowaniom instytucjonalnym, w tym politykom publicznym i aktom prawa lokalnego nakierowanym na rozwój partycypacyjnych metod zarządzania miastem, a także ich zastosowaniu w praktyce. Skupimy się również na przypadkach sytuacji konfliktowych, społecznych mechanizmach, które im towarzyszą oraz możliwych sposobach rozwiązywania.

Zajęcia rozpoczną się od dyskusji na temat idei demokracji deliberatywnej oraz potencjalnych korzyści społecznych, ale także wyzwań, które związane są z jej wdrażaniem w praktyce. Przyjrzymy się dalej różnym sposobom implementowania mechanizmów partycypacji w zarządzaniu miastem i towarzyszących temu trudnościach. Będziemy analizować wybrane akty prawa lokalnego (np. uchwały o prowadzeniu konsultacji społecznych, uchwały o budżetach obywatelskich) oraz ich zastosowanie w konkretnych uwarunkowaniach miejskich. Następnie przyjrzymy się przykładom konfliktów społecznych powiązanych z procesami partycypacji oraz metodom i technikom osiągania konsensusu w sytuacji zróżnicowanych interesów aktorów społecznych: instytucji, organizacji, aktywistów czy grup mieszkańców. Szczególnym typem konfliktu, który będzie przedmiotem naszego zainteresowania, to NIMBY (Not In My Back Yard - "nie w moim ogródku"), który dotyczy kontrowersji wokół ulokowania inwestycji ważnych społecznie, jednak o znacznym stopniu uciążliwości dla najbliższych sąsiadów.

Konflikt w mieście – ruchy miejskie, mobilizacja, obywatelskość:

Kurs rozpoczną zajęcia wprowadzające poświęcone socjologicznym teoriom ruchów społecznych. Następnie podjęta zostanie próba operacjonalizacji pojęcia „ruch miejski”. Zasadnicza część kursu poświęcona zostanie omówieniu różnych form miejskiego protestu. Kurs zakończy krytyczna refleksja nad partycypacją i zaangażowaniem społecznym.

Tematy poszczególnych zajęć dobierane będą względem aktualnych problemów i wyzwań związanych m.in. z partycypacją i mobilizacją społeczną, dyskryminacją i marginalizacją niektórych grup mieszkańców, procesami suburbanizacyjnymi i protestami ulicznymi itp.

Zajęcia, poza zapoznaniem ze słownikiem pojęciowym, mają na celu zaangażowanie studentów w omawianą problematykę oraz ćwiczenie umiejętności myślenia krytycznego.

Demokratyczne procesy miejskie:

1. Coleman P., Konflikt trudno rozwiązywalny, w: Deutsch M., Coleman P.T. (red.), Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.

2. Gójska A., Konsultacje społeczne jako narzędzie rozwiązywania konfliktów miejskich, w: Lewenstein B., Gójska A., Zielińska E., Aktywizmy miejskie, Scholar, 2020, str. 252-278.

3. Gójska Agata, Mediacje w konfliktach społecznych, w: Gmurzyńska E., Morek R. (red.), Mediacje. Teoria i praktyka, Wolters Kluwer, 2014, str. 375-392.

4. Juchacz P.W, Demokracja, deliberacja, partycypacja, Wydawnictwo UAM w Poznaniu, 2011, rozdział I.2 O nowych deliberatywnych modelach partycypacji obywatelskiej.

5. Matczak P., Społeczne uwarunkowania eliminacji syndromu NIMBY, w: Podmiotowość społeczności lokalnej, red. R.Cichocki, Poznań, 1996.

6. Michałowska E., Syndrom NIMBY jako przykład samoorganizacji społecznej na poziomie lokalnym, Studia Regionalne i Lokalne, nr 1 (31), 2008, str. 60-80.

7. Moore Christopher, Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów, Wolters Kluwer 2009, str. 395-427, 429-443.

8. Reykowski J. (red.), Konflikt i porozumienie. Psychologiczne podstawy demokracji deliberatywnej, ACADEMICA 2007, rozdz.1 Wasilewski J. Czy demokracja deliberatywna naprawi współczesną demokrację? Oraz rozdz. 2 Reykowski J., Rozwiązywanie sprzeczności ideologicznych i sprzeczności interesów w grupach społecznych – teoria i badania.

9. Starzewski M., Społeczeństwo obywatelskie a legitymizacja władzy na przykładzie sporu o budowę mostu Krasińskiego w Warszawie, w: Lewenstein B., Gójska A., Zielińska E., Aktywizmy miejskie, Scholar, 2020, str. 78-102.

Konflikt w mieście – ruchy miejskie, mobilizacja, obywatelskość:

1. Diani, Mario & Donatella della Porta. (2009). Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

2. Offe, Claus. (1995). Nowe ruchy społeczne: przekraczanie granic polityki instytucjonalnej. [W:] Jerzy Szczupaczyński (red.). Władza i społeczeństwo: Antologia tekstów z socjologii polityki. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

3. Castells, Manuel. (1983). The City and the Grassroots: A Cross-cultural Theory of Urban Social Movements. Berkeley, CA: University of California Press.

4. Castells, Manuel. (2013). Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

5. Harvey, David. (2012). Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja. Warszawa: Bęc Zmiana.

6. Miessen, Markus. (2013). Koszmar partycypacji. Warszawa: Bęc Zmiana.

7. Kubicki, Paweł. (2011). Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie. Przegląd Socjologiczny (60) 2-3, s. 203-227.

8. Kubicki, Paweł. (2016), Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania. Kraków: Wydawnictwo NOMOS.

9. Kowalewski, Maciej. (2016). Protest miejski. Przestrzenie, tożsamości i praktyki niezadowolonych obywateli miast. Kraków: Wydawnictwo NOMOS.

10. Pobłocki, Kacper, Lech Mergler & Maciej Wudarski. (2013). Anty-Bezradnik przestrzenny: prawo do miasta w działaniu. Warszawa: Fundacja Res Publica.

W zakresie wiedzy, student/ka:

Zna podstawowe uwarunkowania instytucjonalne związane z partycypacyjnym zarządzaniem miastem.

Zna aktualne ujęcia teoretyczne ruchów miejskich i protestu miejskiego.

Charakteryzuje główne osie konfliktów dotyczące wybranych procesów społecznych obserwowanych w polskiej przestrzeni miejskiej.

W zakresie umiejętności:

Potrafi dokonać analizy polityk publicznych i aktów prawa lokalnego w zakresie działań partycypacyjnych.

Wykorzystuje teorie socjologiczne do wytłumaczenia procesów społecznych w mieście.

Wyciąga wnioski i krytycznie analizuje informacje uzyskane z literatury oraz obserwacji życia społecznego.

Opracowuje pisemnie w języku polskim wybrane zagadnienie na podstawie literatury i własnych analiz.

W zakresie kompetencji społecznych:

Jest otwarty/a na budowanie konsensusu w sytuacji zróżnicowanych interesów społecznych.

Kształtuje w sobie postawę krytyczną poprzez wybór, opis oraz interpretację wybranego problemu bądź procesu zachodzącego w mieście.

Demokratyczne procesy miejskie:

Kryteria oceny obejmują: obecność i aktywność na zajęciach oraz zaliczenie pisemne.

Konflikt w mieście – ruchy miejskie, mobilizacja, obywatelskość:

Kryteria oceny obejmują: aktywność na zajęciach, prace zaliczeniowe na wybrane zajęcia oraz co najmniej jeden referat wygłoszony na zajęciach.

Brak.