History of USSR

Po ukończeniu kursu student zdobędzie podstawową i usystematyzowaną wiedzę z zakresu historii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Będzie znał najważniejsze uwarunkowania społeczno-polityczne, które przyczyniły się do powstania tego państwa. Zapozna się z ideologią i systemem politycznym. Będzie w stanie zrozumieć istotę polityki narodowościowej, wyznaniowej oraz wskazać najważniejsze przemiany gospodarcze, dokonane w okresie istnienia ZSRR. W ramach wykładu student przyswoi wiedzę na temat kształtowania „nowego człowieka radzieckiego”. Będzie potrafił scharakteryzować politykę zagraniczną ZSRR w okresie międzywojennym oraz przyczyny i najważniejsze wydarzenia w czasie ”Wielkiej Wojny Ojczyźnianej”. Zapozna się z uwarunkowaniami polityki zagranicznej ZSRR w okresie powojennym, a także pieriestrojki i rozpadu ZSRR.

Po ukończeniu kursu student zdobędzie podstawową i usystematyzowaną wiedzę z zakresu historii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zapozna się z sytuacją społeczno-polityczną w Rosji na początku XX wieku oraz uwarunkowaniami rewolucji lutowej i październikowej. Będzie potrafił wskazać nurty marksizmu rosyjskiego i rolę inteligencji w ruchu rewolucyjnym. Zapozna się z przebiegiem wojny domowej w radzieckiej Rosji i jej następstwami.

Zapozna się z ideologią państwową ZSRR i jej przemianami. Będzie w stanie wyjaśnić, czym był stalinizm i zbudowane na jego podstawie państwo totalitarne oraz jak funkcjonował aparat bezpieczeństwa. Pozna strukturę władzy radzieckiej, w tym rolę KPZR i instytucje polityczne ZSRR.

Będzie w stanie zrozumieć istotę polityki narodowościowej, zapoznając się z ujęciem etniczności i narodu w ideologii i nauce radzieckiej oraz rolą czynnika etnicznego w powstaniu ZSRR. Będzie potrafił scharakteryzować rolę republik związkowych w konsolidacji narodów tytularnych, w tym znaczenie korenizacji oraz wyjaśnić czy procesy narodotwórcze w ZSRR były rusyfikacją, „rusyfikacją” czy sowietyzacją, tj. jakim cechami charakteryzował się naród radziecki jako nowa wspólnota historyczna. Przyswoi cel i założenia polityki językowej. Zapozna się z przyczynami i przebiegiem deportacji narodów w okresie II wojny światowej oraz tzw. drugą korenizacją. Będzie potrafił wskazać i odróżnić mity i realia polityki narodowościowej ZSRR.

Student zapozna się z konsekwencjami dechrystianizacji Rosji przez władzę bolszewicką oraz stosunkiem Cerkwi prawosławnej do nowej władzy i państwa radzieckiego. Będzie potrafił wskazać przejawy ateizacji

Przestrzeni publicznej w ZSRR. Zapozna się z rolą islamu oraz znaczeniem obchodów 1000-lecia Chrztu Rusi dla procesów społeczno-politycznych w okresie pieriestrojki.

Będzie potrafił wskazać najważniejsze przemiany gospodarcze, dokonane w okresie istnienia ZSRR, takie jak NEP, industrializacja, kolektywizacja oraz określić ideologiczne podstawy ustroju społeczno-gospodarczego tego państwa. Przyswoi wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki radzieckiej po II wojnie światowej, w tym kampanii zagospodarowania ugorów oraz breżniewowskiego zastoju.

W ramach wykładu student przyswoi wiedzę na temat kształtowania „nowego człowieka radzieckiego”. Zapozna się z radzieckim modelem polityki społecznej, przebiegiem urbanizacji oraz polityką urawniłowki. Będzie potrafił zidentyfikować istotę rewolucji kulturalnej oraz homo sovieticus.

Student będzie potrafił scharakteryzować politykę zagraniczną ZSRR w okresie międzywojennym, w tym stosunki Rosji radzieckiej ze światem, geopolitykę stalinizmu oraz stosunki radziecko-niemieckie w przeddzień wybuchu II wojny światowej oraz przyczyny i najważniejsze wydarzenia w czasie ”Wielkiej Wojny Ojczyźnianej”, w tym z ewakuacją przemysłu, przełomowe wydarzenie na froncie, ruch partyzancki, stosunki ZSRR z zachodnimi sojusznikami oraz następstwa konfliktu wojennego.

Zapozna się z uwarunkowaniami polityki zagranicznej ZSRR w okresie powojennym, w tym istotą zimnej wojny, polityką ZSRR wobec Niemiec i Europy Wschodniej, wydarzeń 1956 roku i kryzysu kubańskiego. Przyswoi wiedzę na temat wyścigu zbrojeń.

Student będzie potrafił także wskazać uwarunkowania dojścia do władzy M. Gorbaczowa, kierunki jego polityki wewnętrznej i zagranicznej, reformy polityczne i gospodarcze, przyczyny mobilizacji etnopolitycznej narodów ZSRR oraz rozwiązania ZSRR.

1. A. Walicki, Zarys myśli rosyjskiej. Od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, r. XXI, Kraków 2005.

2. David. R. Marples, Historia ZSRR, Wrocław-Warszawa-Kraków 2006.

3. L. Bazylow, P. Wieczorkiewicz, Historia Rosji, r. XXIII-XXXII, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005.

4. A. Andrusiewicz, Cywilizacja rosyjska. Tom trzeci, Warszawa 2009.

5. R. Pipes, Rosja bolszewików, Warszawa 2013.

6. J. Smaga, Rosja w 20 stuleciu. Kraków 2001.

7. E. Zieliński, Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Warszawa 1987.

8. T. Szymczak, Ustrój polityczny Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (1936-1976), Wrocław 1978.

9. Sh. Fitzpatrick, Życie codzienne pod rządami Stalina. Rosja radziecka w latach trzydziestych XX wieku, Kraków 2012.

10. H. Carrere D’Encause, Bolszewicy i narody, Warszawa 1992.

11. A. Wierzbicki, "Rosja dla Rosjan". Nacjonalizm rosyjski i etnopolityka, Warszawa 2018, cz. II (r. III i IV).

K_W02

Ma pogłębioną wiedzę na temat historycznych i społeczno-politycznych uwarunkowań subcywilizacji radzieckiej

K_W03

Ma pogłębioną wiedzę na temat charakteru, istoty i form organizacji życia społecznego w ZSRR

K_W04.

Ma wiedzę na temat historiograficznej interpretacji dziejów ZSRR.

K_U01.

Ma umiejętność krytycznej obserwacji i interpretacji zjawisk społeczno-kulturowych i politycznych oraz dostrzegania ich wzajemnych relacji i zależności

K_U02

Ma umiejętność rozumienia przyczyn i przebiegu oraz samodzielnego prognozowania zjawisk dotyczących sfery polityki; potrafi samodzielnie badać i wyjaśnić rolę struktur społecznych, ekonomicznych i kulturowych we współczesnym państwie i świecie.

K_U09.

Potrafi samodzielnie i krytycznie analizować i oceniać treści przekazu medialnego.

K_K07.

Potrafi samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę oraz doskonalić wiedzę i umiejętności poszerzone o wymiar interdyscyplinarny

Systematyczne korzystanie z poleconej literatury. Egzamin

Nie wymagane