Basics of Knowledge of Law

Przedmiot ma za zadanie zapoznać studenta z podstawowymi pojęciami z zakresu nauk prawnych. Zdobyta wiedza powinna umożliwić aktywne uczestnictwo w zajęciach o tematyce prawnej oraz posługiwanie się słownictwem prawnym, a także samodzielną analizę aktów normatywnych.

Przedmiot ma charakter propedeutyczny i przygotowuje do aktywnego uczestnictwa w takich przedmiotach z lat wyższych studiów jak Instytucje Unii Europejskiej czy Prawo europejskie.

Zajęcia będą poświęcone następującym zagadnieniom:

I. Istota i pojęcie prawa, związki prawa z państwem, prawo a inne zespoły norm społecznych (np. moralność), specyfika nauk prawnych; język prawny i język prawniczy;

II. Pojęcie systemu prawnego. Pojęcie praworządności (w ujęciu formalnym i materialnym), pojęcie sprawiedliwości;

III. Akt prawny, akty normatywne, akty indywidualne. Przepis prawny, rodzaje przepisów prawnych. Norma prawna i jej struktura: hipoteza, dyspozycja, sankcja. Stosunki prawne, elementy stosunku prawnego (strony, przedmiot, treść stosunku prawnego). Zdarzenia prawne.

IV. Źródła prawa, formy tworzenia prawa, system źródeł prawa w RP (konstytucyjna klasyfikacja źródeł prawa: źródła powszechnie obowiązującego prawa i źródła prawa o charakterze wewnętrznym), publikacja i ogłaszanie aktu normatywnego.

V. Obowiązywanie prawa: w przestrzeni, w czasie (vacatio legis, lex retro non agit), osobowe obowiązywanie prawa.

VI. Przestrzeganie prawa, naruszanie prawa, obchodzenie prawa, „nieposłuszeństwo obywatelskie”.

VII. Stosowanie prawa, domniemania faktyczne, domniemania prawne, instytucja nullum crimen sine lege.

VIII. Wykładnia prawa (pojęcie, rodzaje), moc wiążąca wykładni prawa, wykładnia dokonywana przez Sąd Najwyższy. System prawa, prawo publiczne a prawo prywatne, prawo materialne a prawo publiczne, prawo wewnętrzne państwa a prawo międzynarodowe publiczne, gałęzie prawa RP.

IX Podstawy prawa konstytucyjnego. Pojęcie konstytucji i prawa konstytucyjnego, struktura podstawowe zasady ustroju RP, zasada trójpodziału władzy, podstawowe wolności, prawa, obowiązki człowieka i obywatela.

X. Podstawy prawa administracyjnego. Pojęcie i istota prawa administracyjnego, podział prawa administracyjnego: ustrojowe, materialne, formalne. Stosunek administracyjno-prawny, prawne formy działania administracji publicznej.

XI. Podstawy prawa cywilnego. Pojęcie i istota prawa cywilnego, źródła prawa cywilnego, systematyka prawa cywilnego. Stosunek cywilno-prawny. Podmioty prawa cywilnego: osoby fizyczne, osoby prawne, zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych. Podstawy prawa spadkowego.

XII. Podstawy prawa karnego. Pojęcie i istota prawa karnego. Prawo karne materialne. Zakres obowiązywania prawa karnego. Pojęcie przestępstwa, winy. Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną. Rodzaje przestępstw. Kary i środki karne.

XIII. Podstawy prawa UE. Pojęcie i istota prawa UE, źródła prawa UE, instytucje UE, prawo UE a prawo państw członkowskich.

XIV. Problemy i dylematy dotyczące stanowienia, stosowania, przestrzegania prawa w Polsce.

1. S. Korycki, J. Kuciński (red.), Z. Trzciński, J, Zaborowski, Zarys prawa, Warszawa 2010.

2. J. Kuciński (red.), Jan Barcz, Andrzej Bierć, Jolanta Jakubowska-Hara, Stefan Korycki, Jerzy Kuciński, Walerian Sanetra. Zarys prawa, Warszawa 2016.

3. W. Siuda, Elementy prawa dla ekonomistów, Warszawa 2013.

4. Z. Muras, Podstawy prawa, Warszawa 2017.

5. J.Jerzewska, Elementy prawa : podręcznik z ćwiczeniami, Warszawa 2017.

6. T. Chauvin, T.Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2021 i starsze wydania.

Dla zainteresowanych: J. Jabłońska-Bonca, Wprowadzenie do prawa. Introduction to law, Warszawa 2004, 2008.

WIEDZA

Student rozumie znaczenie nauk prawnych dla studiów europejskich. Student ma wiedzę zarówno w zakresie istoty teorii prawa, jak i dogmatyk prawa, ponadto rozumie znaczenie regulacji prawnej dla funkcjonowania sfery publicznej, jak i sfery przedsiębiorczości prywatnej w perspektywie aktywności państwa i obywatela na szczeblu krajowym, jak i ponadnarodowym (europejskim, międzynarodowym). (K_W01)

Studenta zna i rozumie znaczenie prawa jako jednego z narzędzi regulowania stosunków wewnętrznych i zewnętrznych państwa, zna i rozumie ewolucje systemów prawnych od państwa policyjnego, poprzez państwo prawa do demokratycznego państwa prawnego. Rozpoznaje zakres regulacji prawa krajowego, prawa międzynarodowego oraz istotę, zakres regulacji i odrębność prawa wspólnotowego/europejskiego (K_W02)

UMIEJĘTNOŚCI

Student potrafi obserwować, interpretować, analizować oraz opisać procesy: stanowienia, wykładni (interpretacji), stosowania prawa oraz przestrzegania, obchodzenia, naruszania prawa. Potrafi interpretować poszczególne procesy jako obszar działania organów państwa, organów UE i/lub obywatela (K_U01)

Student potrafi posługiwać się (wyszukiwać i interpretować) normami prawa powszechnego (publicznego i prywatnego) regulujących funkcjonowanie podmiotów sfery publicznej, jak i sfery prywatnej (K_U05)

Ocena bieżąca, ocena punktowa z pracy pisemnej, dodatkowe punkty za aktywność merytoryczną na zajęciach i za prace domowe.