Psychopedagogika rozwoju dziecka

obowiązkowe

Studenci podejmujący ten kurs muszą mieć zaliczoną psychologię rozwoju człowieka, podstawy socjologii, teorie wychowania

Dziecko, dzieciństwo, edukacja i instytucja edukacyjna jako konstrukty społeczne. Dzieciństwo jako wartość. Uwarunkowania teoretyczne, historyczne, społeczne i polityczne edukacji przedszkolnej w Polsce i na świecie. Edukacyjne implikacje wybranych teorii rozwoju. Zróżnicowanie koncepcji organizacyjnych i programowych. Wybrane zagadnienia relacji instytucja edukacyjna-państwo, społeczeństwo i rodzina. Jakość edukacji przedszkolnej-podstawowe komponenty i podejścia. Wybrane zagadnienia dotyczące relacji nauczyciel-dziecko, np. dyscyplinowanie dzieci, umiejętności skutecznego nauczania, rozwijanie kompetencji poznawczych (myślenie wyobrażeniowe) i społeczno-emocjonalnych (odporność psychiczna, przystosowanie dziecka do przedszkola), zabawa. Planowanie pracy w przedszkolu. Gotowość szkolna.

" Umiejętności skutecznego nauczania (przekonania, oczekiwania, organizacja mentalna i przestrzenna, komunikowanie nauczyciel-uczeń, monitorowanie rozwoju, zadawanie pytań, itd.

" Rozwój społeczno-emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym; integracja procesu rozwoju, przejawy zachowań emocjonalnych, rozumienie siebie a poczucie wartości, rozwijanie poczucia własnej wartości, definicja emocji, przebieg rozwoju emocjonalnego, radzenie sobie z emocjami-identyfikacja, nazywanie, akceptacja i ekspresja emocji, radzenie sobie z emocjami innych, radzenie sobie ze stresem, zmianą, rola nauczyciela i organizacja środowiska jako czynniki radzenia sobie z emocjami. Ochrona i wspieranie własnego ja, pomoc dorosłych w przezwyciężaniu przez dziecko kryzysów, radzenie sobie w sytuacjach trudnych.

" Pojęcie przystosowania w naukach społecznych, rodzina jako pierwsze środowisko wychowawcze, rola rodziny w przystosowaniu dziecka do przedszkola, zadania przedszkola i dziecka w procesie adaptacji, czynniki determinujące przystosowanie do przedszkola.

" Dyscyplinowanie - kierowanie dzieci czy karanie; próba definicji, przyczyny "złego" zachowania dzieci, cele "złego" zachowania dzieci (klasyfikacja potrzeb R. Dreikursa), język dyscypliny, środowisko uczenia się dziecka a "złe" zachowania dzieci (organizacja przestrzeni, czasu, kwalifikacje personelu), ustalanie granic, stres nauczyciela, rola nauczyciela (nastawienia), różne strategie dyscyplinowania dzieci (koncepcja T. Gordona, dyscyplina prewencyjna, logiczne konsekwencje, time-out, zmiana aktywności, rozwiązywanie problemów. Itd.

" Aktywność badawcza dziecka i jej stymulowanie, kształtowanie pojęć, rozwiązywanie problemów, od myślenia w działaniu do myślenia konkretno-obrazowego. Współzależność między sferą rozwoju poznawczego i społecznego w rozwoju dziecka.

" Obserwacja zabaw dzieci w wieku przedszkolnym na podstawie filmu "Zabawa w życiu dziecka" - dyskusja ,istota zabawy jako rodzaju działania i jej funkcje w rozwoju, definicje zabawy, teorie, cechy, klasyfikacje zabaw, rola dorosłego w zabawie.

" Analiza podstawy programowej dla edukacji przedszkolnej, przegląd i analiza wybranych programów edukacji przedszkolnej. Gotowość dziecka, czy gotowość szkoły-różne spojrzenie na dojrzałość szkolną, nauka czytania w przedszkolu

9. Literatura do przedmiotu w języku polskim.

Brzezińska A., Lutomski G. i inni dziecko wśród rówieśników i dorosłych (wybrane rozdziały), 1995,

Brzezińska A. Czuba T i inni, Dziecko w zabawie i świecie języka (wybrane rozdziały), 1995

M.Karwowska-Struczyk O programie i planowaniu pracy pedagogicznej w: Edukacja przedszkolna Wyd. Raabe 2002 luty, wybrane programy zatwierdzone przez MENiS,

Brzezińska, A. (2000) Społeczna psychologia rozwoju, PWN (wybrane rozdziały),

Perry, R. Proces stawania się nauczycielem, WSiP, Warszawa

Brzezińska A. Dzieciństwo z perspektywy cyklu życia człowieka w: D.Kornas-Biela (red),Oblicza dzieciństwa, s.255, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2001

Smykowski B. Wiek przedszkolny.Jak poznać potencjał dziecka w:Psychologiczne portrety człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s.165, Gdańsk 2005

Brzezińska A. Aktywność zabawowa i jej znaczenie dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym w:A.Brzezińska, M.Burtowy Psychopedagogiczne problemy edukacji przedszkolnej. Poznań 1985, s.59-73

Waloszek D.Zabawa jako problem pedagogiczny w:Pedagogika przedszkolna s.251, Wyd.Naukowe Akademii Pedagpgicznej, Kraków 2006,

Kielar-Turska M. Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata Warszawa 1992 rozdz. I-III,

Kielar-Turska M. Poznawcze,językowe i komunikacyjne kompetencje dziecka W:Dziecko-nauczyciel, rodzice.red.R.Piwowarski, Warszawa 2003, s.277,

J.Sajdera Dziecięce wyobrażenia w kontekście rówieśniczych relacji Kraków 2003,cz.I

Lubowiecka J. Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola Warszawa 2000 cz.I ,z cz.II rozdz 7 oraz aneks

Brzezińska A. Współczesne ujęcie gotowości szkolnej w: Biuletyn PTD Oddział Warszawski 2002, tamże artykuły B.Wilgockiej-Okoń, E.Gruszczyk-Kolczyńskiej, G.Krasowicz-Kupis, M.Bogdanowicz.

Wilgocka-Okoń B. Gotowość szkolna dzieci sześcoletnich Warszawa 2003, Wyd. Żak,

Kaniak-Urban CH. Każde dziecko ma swoje mocne strony. Kielce 2002,

Grotberg E. Zwiększanie odporności psychicznej dzieci. Warszawa 2000

W miare mozliwości posługiwania sie językiem angielskim przez studnetów będzie wykorzystywana literatura w tym języku.

Student będzie umiał:

1. Omówić socjologiczne i psychologiczne teorie socjalizacji, wskazać główne założenia i różnice miedzy nimi, ich zastosowanie empiryczne i praktyczne;

2. Wymienić umiejętności społeczne dzieci w wieku przedszkolnym i wskazać na ich źródła i mechanizmy rozwoju;

3. Zidentyfikować sytuacje dyscyplinowania i karania dzieci na przykładach z obserwacji sytuacji w przedszkolu i szkole; stworzyć własne procedury (filozofie) dyscyplinowania; omówić przyczyny niewłaściwych zachowań dzieci; przykładowe strategie dyscyplinowania dzieci;

4. Podać przykłady konfliktów między dziećmi, wskazać ich naturę i pochodzenie; wymienić konsekwencje rozwojowe; Omówić wybrane strategie rozwiązywania konfliktów;

5. Opisać główne etapy rozwoju przyjaźni dziecięcych, wskazać na różnice indywidualne w zależności od określonych uwarunkowań; np. kultury, poziomu rozwoju, płci, rodziny pochodzenia, historii życia, temperamentu itd. Omówić warunki i cechy przyjaźni, jej rolę w procesie rozwoju (intersubiektywności, empatii emocjonalnej i poznawczej; wzmacnianiu odporności psychicznej dzieci; zabawy w "udawanie");

Aktywność na zajęciach punktowana będzie 1 punktem za każde merytorycznie prawidłowe zabrania głosu, 1 pkt otrzymuje student za obecność na zajęciach niezależnie od aktywności.

Ponadto za pomocą punktów oceniana będzie praca własna studenta lub grupy podejmującej określone zadanie badawcze (action research) tematycznie powiązane z wybranym zagadnieniem z zajęć.

Ocena końcowa to suma uzyskanych punktow w ciągu semestru.