Personality psychology

Wykład 1 Wprowadzenie do psychologii osobowości

 Podstawowe pytania, jakie stawia sobie psychologia osobowości.

 Główne orientacje teoretyczne w psychologii osobowości.

 Osobowość jako układ dyspozycji i jako system mechanizmów psychologicznych.

Wykład 2 Sytuacjonizm a dyspozycjonizm: Osobowość

 Sytuacjonizm i personalizm. Stabilność i spójność międzysytuacyjna.

 Pojęcie cechy osobowości. Teoria cech G. Allporta. Podejście R. Cattela oraz teoria wielkiej 5-tki czynników osobowości.

 Znaczenie teorii cech dla rozwoju psychologii osobowości. Ograniczenia teorii cech.

Wykład 3 Osobowość z perspektywy teorii uczenia się

Wykład 4 Psychodynamiczne podejścia do osobowości

 Psychoanaliza klasyczna: geneza, założenia, podstawowe pojęcia i twierdzenia.

 Rozwój i zaburzenia osobowości w ujęciu psychoanalitycznym.

 Ewolucja psychoanalizy: psychologia ego, psychologia analityczna, psychologia indywidualna. neopsychoanaliza, teorie relacji z obiektem, psychologia self.

 Krytyka podejścia psychoanalitycznego.

Wykład 5 Humanistyczno-egzystencjalne podejście do osobowości

 Samoaktualizacja, fenomenologia i poszukiwanie sensu życia w ujęciu Maslowa i Rogersa

Wykład 6, 7, 8 Osobowość z perspektywy społeczno-poznawczej

 Osobowość jako źródło znaczeń (konstruowanie poznawcze) i jako mechanizm samoregulacji.

 Wiedza osobista i sposób jej użycia w konstruowaniu zdarzeń.

 Konstruowanie własnej przyszłości i rekonstruowanie własnej przeszłości a adaptacja psychologiczna.

Wykład 9 i 10 Psychologia Ja część I (H. Suszek)

 Podstawowe teorie: Ja podmiotowe vs Ja przedmiotowe, autoschematy, autonarracje.

 Rozwój Ja, źródła Ja.

 Jedność vs wielość Ja: totalitarne ego, uniwersalne części Ja, struktura Ja, relacje między Ja, problem integracji, Ja a kultura.

 Samoocena i motywy Ja.

 Ja w świecie społecznym: Ja prywatne vs publiczne, autoprezentacja, tożsamość indywidualna vs społeczna.

Wykład 11 i 12 Osobowość a procesy samoregulacji i samokontroli

Wykład 13 Psychologia pozytywna, rozwój osobowości w wybranych podejściach teoretycznych

Wykład 14 Samoregulacja świadoma a automatyczna (D. Kobylińska)

 Charakterystyka samoregulacji świadomej i jej ograniczenia.

 Koncepcja automatycznej aktywizacji celów.

 Automatyczna samoregulacja procesów poznawczych, emocji i zachowania – badania.

literatura obowiązkowa:

Klasyczne orientacje w psychologii osobowości:

Podejście teorii cech:

Hall, C. C. & Lindzey, G. (1990 lub 1994).Teorie osobowości (R. 12: Allportowska psychologia jednostki, 404-436). W-wa: PWN.

Podejścia psychodymaniczne:

Hall, C. C. & Lindzey, G. (1990 lub 1994).Teorie osobowości (R. 2: Klasyczna teoria psychoanalityczna Freuda, s. 38-73; R. 3: Psychospołeczna teoria rozwoju E. Eriksona, s. 91-100). W-wa: PWN.

Drat-Ruszczak, K. (2000). Teorie osobowości - podejście psychodynamiczne i humanistyczne (s. 624-651: psychologia ego, teoria relacji z obiektem, psychologia self). W: J. Strelau (red.), Psychologia - podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Podejście teorii uczenia się:

Hall, C. C. & Lindzey, G. (1990 lub 1994).Teorie osobowości (R. 15: Teoria bodźca-reakcji, s. 517-574). W-wa: PWN.

Podejście psychologii humanistycznej:

Bugental, F. F. (1979). W poszukiwaniu autentyczności. W: K. Jankowski (red.), Przełom w psychologii (s. 325-340). W-wa, Czytelnik 1979

Drat-Ruszczak, K. (2000). Teorie osobowości - podejście psychodynamiczne i humanistyczne (s. 640-651: nurt humanistyczny:). W: J. Strelau (red.), Psychologia - podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Podejście poznawcze, psychologia Ja, kontrola i samoregulacja, rozwój osobowości:

Doliński, D. (1993). Orientacja defensywna (ss. 75-110). W-wa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN.

Greenwald, A. G. & Pratkanis, A. R. (1988). Ja jako centralny schemat postaw. Nowiny Psychologiczne, Nr. 2, s. 20-70.

Kofta, M., & Doliński, D. (2000). Poznawcze podejście do osobowości. W: J. Strelau (red.), Psychologia: podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kolańczyk, A. (1998). Czuję, myślę, jestem. Świadomość i procesy psychiczne w ujęciu poznawczym (teoria S. Epsteina: s. 14-24). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kwiatkowska, A. (1999). Tożsamość a społeczne kategoryzacje (teorie tożsamości społecznej: s. 80-112). Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN.

Oleś P. (2003). Rozwój osobowości, W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.) Psychologia rozwoju człowieka, tom 3 (s. 131-177). Warszawa: PWN.

Pervin, L. A. (2002). Psychologia osobowości (rozdział 3, poznawcze składniki osobowości, s. 79-108). Gdańsk: GWP.

Sędek, G. (1991). Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady? W: M. Kofta & T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć: Szkice z psychologii społecznej (ss.289-317). W-wa: PWN

Stemplewska- Żakowicz K. (1997). Poznanie utajone w narracjach projekcyjnych. Poznawcze podejście do interpretacji TAT i technik pochodnych. Studia Psychologiczne, t. 35, zeszyt 1, 57-79.

Wojciszke, B. (1991). Procesy oceniania ludzi (rozdział V, s. 225-237). Poznań: Wyd. NAKOM.

Wojciszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi, zarys psychologii społecznej (rozdział IV: Ja i wizerunek własnej osoby, s. 136-177). Warszawa: Wydawnictwo naukowe Scholar.

Po wykładzie student powinien:

- definiować osobowość, rozróżniać podejście dyspozycjonizmu i sytuacjonizmu

- umieć wymienić i opisać podstawowe podejścia w psychologii osobowości: podejscie teorii cech, psychodynamiczne, teorii uczenia się, humianistyczne, poznawcze

- znać i definiować podstawowe pojęcia psychologii Ja

- wiedzieć czym są mechanizmy samokontroli i samoregulacji w psychologii osobowości, identyfikować teorie i wyniki bdań

- opisać rozwój osobowości z perspektywy wybranych podejść (psychodynamicznego, humanistycznego, poznawczego)

Ocena na podstawie egzaminu (test jednokrotnego wyboru) z kryterium 60% poprawności