Introduction to conservation for archaeologists

Zajęcia zapewniają studentowi archeologii podstawową wiedzę na temat procesów niszczących różnego rodzaju zabytki archeologiczne w czasie ich depozycji pod ziemią, w momencie ich wydobycia oraz w wyniku złych warunków przechowywania. Omówione są sposoby właściwego postępowania z różnego rodzaju zabytkami archeologicznymi, zabiegi prewencyjne oraz czynności i materiały, których należy unikać.

Nierzadko zabytki archeologiczne ulegają zniszczeniom nie w wyniku ich wieku czy długotrwałej depozycji pod ziemią, lecz z powodu zaniedbań w momencie i zaraz po odkryciu, nieprawidłowych zabiegów konserwatorskich oraz z powodu złych warunków przechowywania.

Celem zajęć jest zapewnić studentowi archeologii podstawową wiedzę na temat procesów niszczących zabytki archeologiczne (w czasie ich depozycji pod ziemią, w momencie i w następstwie ich wydobycia) oraz w zakresie podstawowych metod ich zabezpieczania.

Zajęcia rozpoczną się od wprowadzenia wyjaśniającego podstawowe pojęcia stosowane w ochronie zabytków (konserwacja, restauracja, rekonstrukcja, anastyloza itp.). Przedstawiony zostanie krótki zarys kształtowania się konserwacji jako dziedziny zarówno praktycznej jak i naukowej oraz omówione zostaną pryncypia etyczne i metodologiczne jakimi kieruje się współczesna konserwacja zabytków.

Następnie przedstawione zostaną czynniki niszczące różne rodzaje materiałów odkrywanych w toku wykopalisk archeologicznych (m.in. przedmioty z gliny, szkła, metalu, przedmioty wykonane z materiałów organicznych, obiekty kamienne i pozostałości architektury, malowidła ścienne, mozaiki itp.). W szczególności omówione będą procesy niszczące natury fizycznej, chemicznej, biologicznej i korelacje pomiędzy nimi oraz potencjalny wpływ techniki i technologii wykonania danego typu obiektu na jego stan zachowania i szanse przetrwania. Dla każdego rodzaju materiału omówione zostaną podstawowe sposoby zabezpieczeń oraz zabiegi i materiały, których należy unikać.

Zależnie od dostępnego czasu, poruszona zostanie również problematyka zadaszeń i zabezpieczeń stanowisk archeologicznych oraz losu stanowisk pozostawionych pod „otwartym niebem” a także zagrożenia dziedzictwa archeologicznego w obliczu konfliktów zbrojnych, w szczególności w krajach MENA (Middle East and North Africa).

N. Stanley-Prince (ed.), Conservation on archaeological excavations: with particular

reference to the Mediterranean area. ICCROM, 1984 (online)

C. Sease, A Conservation Manual for the Field Archaeologist. Los Angeles: University of

Caliornia, 1995 (online)

J. M. Teutonico & G. Palumbo (eds), Management Planning for Archaeological Sites. Los

Angeles: The Getty Conservation Institute, 2002 (online)

S. Sullivan & R. Mackay, Archaeological Sites: Conservation and Management. Los Angeles:

The Getty Conservation Institute, 2013

C. Pedelì & S. Pulga, Conservation Practices on Archaeological Excavations: Principles and

Methods. Los Angeles: The Getty Conservation Institute, 2014

Conservation and Management of Archaeological Sites (czasopismo naukowe,

Taylor&Francis, od 1995)

Student/ka zna i potrafi rozpoznać różne rodzaje zagrożeń dla poszczególnych typów materiałów znajdowanych na wykopaliskach archeologicznych oraz rozumie mechanizm działania poszczególnych procesów niszczących.

Student/ka potrafi zapewnić pierwszą pomoc znaleziskom oraz wie jakich materiałów czy zabiegów unikać by uchronić je przed dalszymi zniszczeniami.

Zaliczenie na podstawie obecności i oceny ze sprawdzianu pisemnego (w przypadku możliwości prowadzenia zajęć stacjonarnie) lub egzaminu ustnego (w przypadku zajęć odbywających się online).