Ancient Syria

Wykład poświęcony jest Syrii antycznej, od Aleksandra Wielkiego, aż po czasy późnego antyku.

Zajęcia typu fakultatywnego będą opierały się na pracy zespołowej ze studentami. Po wstępie

omawiającym geografię fizyczną i historyczną, oraz dzieje prowincji Syria na przestrzeni wieków,

przejdziemy do omówienia kolonizacji macedońsko-greckiej regionu. Studenci będą stopniowo, w

trakcie poszczególnych zajęć, udoskonalając ich prezentacje, przedstawiać różne aspekty miast

starożytnych na podstawie prac wykopaliskowych, uzupełnionych pełnym repertuarem źródeł

pisanych, epigraficznych i archeologicznych. Omówione zostaną takie miasta/stanowiska

archeologiczne jak: Antiochia, Apamea, Cyrrhus, Zeugma, Laodycea ad Marum, Seleucja Pieria,

Palmyra, Europos Dura oraz kilka innych. Omówione zostaną również charakterystyczne aspekty

wspólne dla miast hellenistycznych i rzymskich regionu. Studenci będą omawiać np. główne i

monumentalne arterie miejskie z kolumnami (np. Antiochia, Apamea, etc.), miejsca kultu

pogańskiego, chrześcijańskiego i żydowskiego (np. Apamea, Palmyra, Europos Dura), budynki

termalne (Antiochia, Apamea), architekturę prywatną (Antiochia, Apamea) grobowce (Palmyra)

rzeźbę, mozaikę (Antiochia, Apamea, Palmyra), numizmatykę, ale również koła wodne na Eufracie i

Orontesie. Będziemy również analizować Mowę XI Libaniosa, na temat Antiochii.

Bowersock , G.W., Mosaics as History: The Near East from Late Antiquity to Islam, Harvard

2006.

Burns, R., The Monuments of Syria: A Guide, Bloomsbury Publishing 2009.

Burns, R. “The Colonnaded Axes of the Cities of the Decapolis and Southern Syria in the

Roman Imperial Period – Romanization or Colonization?”, ARAM 23, 2011, 429-447.

Burns, R., Origins of the Colonnaded Streets in the Cities of the Roman East. Oxford, New

York: Oxford University Press, 2017.

Butcher, K., Roman Syria and the Near East, Los Angeles 2003.

Cohen G.M., The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa,

Berkeley, London, Los Angeles 2006, 1-27; 71-140; 223-304; 399-443; (zob. bibliografia

461-472).

Ceran, W., Rzemieślnicy i kupcy w Antiochii i ich ranga społeczna (II połowa IV w.), trad. E.

Kolańska; P. Filipczak (ed.), Łódź 2013.

de Jong, L., The archaeology of death in roman Syria. Burial, commemoration, and empire.

Cambridge: CUP, 2017.

Gawlikowski, M.,  Tadmor – Palmyra. A Caravan City between East and West (=Bibliotheca

Artibus et Historae), Kraków: IRSA, 2021

Kaizer, T. (ed.), A Companion to the Hellenistic and Roman Near East, Chicester 2022.

Filipczak, P.,”Antiochia nad Orontesem. Funkcjonowanie miasta i życie jego mieszkańców w

IV wieku, in: Świat rzymski w IV wieku, red. R. Kosiński, P. Filipczak, Kraków 2015,

253–306.

Koçak, M., Kreikenbom, D. (eds.), Sculptures from Roman Syria II: The Greek, Roman and

Byzantine Marble Statuary, Berlin, Boston: De Gruyter, 2023.

Libanios, Mowa XI: Mowa na cześć Antiochii, in: Libanios, Wybór mów, tłum.

Małonuwiczówna, Wrocław 1953.

Millar, F., The Roman Near East, 31 B.C.-A.D. 337, Harvard, Cambridge, London 1993.

Saliou, C., “Les lieux du polythéisme dans l’espace urbain et le paysage mémoriel

d’Antioche-sur-l’Oronte, de Libanios à Malalas (IVe-VIe s.)”, in: A. Busine (ed.), Religious

Practices and Christianization of the Late Antique City (4th–7th cent.), Leiden, Boston 2015,

38-70.

Sartre, M., Wschód rzymski. Prowincje i społeczeństwa prowincjonalne we wschodniej części

basenu Morza Śródziemnego w okresie od Augusta do Sewerów (31 p.n.e. – 235 n.e.), tłum. S.

Rościcki, red. K. Nawotka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991.

The Princeton encyclopedia of classical sites, R. Stillwell, W.L. MacDonald, L. McAlister,

M. Holland (eds.), Princeton, N.J. Princeton University Press1976.

Na zajęciach student zdobywa wiedzę na temat Syrii antycznej w świetle badań plurydyscyplinarnych

(archeologicznych, historycznych, źródeł literackich, epigraficznych, numizmatycznych i

ikonograficznych). Zapoznaje się z geografią fizyczną i historyczną prowincji Syria. Uczy się jak

wyglądały miasta hellenistyczne i rzymskie, ich struktura, ich funkcjonowanie, analizując pozostałości

archeologiczne na podstawie badań uczonych. Zapoznaje się z historią badań archeologicznych

poszczególnych stanowisk. Uczy się na czym polegał synkretyzm religijny i kult bogów. Poznaje

funkcjonowanie poszczególnych budowli publicznych w kontekście urbanistycznym na Bliskim

Wschodzie. Poznaje liczne artefakty (monety, płaskorzeźba, rzeźba, mozaiki) charakterystyczne dla

Wschodu rzymskiego. Uczy się jak rzetelnie opisać stanowisko archeologiczne, opierając się na pełni

źródeł dostępnych uczonemu (badania plurydyscypline). Ten proces zakłada progresywność w

przyjmowaniu wiedzy podczas zajęć, kiedy student uzupełnia swoje prezentacje stopniowo, w miarę

wykorzystywania nowej literatury podawanej przez wykładowcę.

K_W01: ma pogłębioną wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii w systemie nauk oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej

K_W02: zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii i bioarcheologii

K_W03: ma rozszerzoną wiedzę w zakresie opisu, analizy i interpretacji źródeł archeologicznych, zwłaszcza o charakterze biologicznym

K_W04: ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia archeologii i bioarcheologii, obejmującą terminologię, teorię i metodologię

K_W08: ma uporządkowaną wiedzę o ewolucji i rozwoju gatunku człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych

K_W09: ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę z zakresu metod oraz technik dokumentacji źródeł archeologicznych i bioarcheologicznych

K_W10: rozumie złożone zależności między osiągnięciami nauk humanistycznych, społecznych, o życiu i ścisłych a możliwościami ich wykorzystania w archeologii

K_W11: ma szczegółową wiedzę o najważniejszych osiągnięciach i głównych kierunkach rozwoju archeologii, zwłaszcza śródziemnomorskiej

K_W12: zna i rozumie zaawansowane metody analizy oraz interpretacji problemów badawczych z zakresu archeologii i bioarcheologii, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych

K_W13: zna i rozumie zaawansowane metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych

K_W14: zna i rozumie zaawansowane metody analizy rozmaitych wytworów dawnych społeczności z wykorzystaniem metod stosowanych w naukach ścisłych i naukach o życiu

K_W16: zna i rozumie ekonomiczne, prawne i etyczne uwarunkowania działalności naukowej i badań archeologicznych

K_U01: potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji w języku angielskim

K_U02: potrafi samodzielnie rozpoznawać, analizować, wykorzystywać, klasyfikować i interpretować źródła archeologiczne, zwłaszcza o charakterze biologicznym, dobierając właściwe metody analityczne, dokonując krytycznej analizy i twórczej interpretacji w języku angielskim

K_U03: potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień

K_U06: potrafi samodzielnie analizować i interpretować różne rodzaje artefaktów i ekofaktów, łącznie z uwzględnieniem ich kontekstu, z zastosowaniem najnowszych osiągnięć badawczych w celu określenia ich znaczenia i oddziaływania w procesie społeczno-kulturowym

K_U07: potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi

K_U09: potrafi dokonać doboru metody prezentacji wyników swoich badań w języku angielskim, wykorzystując także zaawansowane metody informacyjno-komunikacyjne

K_U11: potrafi prezentować wyniki badań w formie pisemnej w języku angielskim, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią, również z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych

K_U12: potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych w języku angielskim, posługując się specjalistycznym językiem naukowym i właściwą dla archeologii terminologią, również z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych

K_U14: potrafi kierować pracami zespołu, samodzielnie podejmując i inicjując zadania badawcze

K_U15: potrafi współdziałać z innymi osobami w ramach zespołów interdyscyplinarnych

K_U16: potrafi zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy w działalności archeologicznej i dbać o ich przestrzeganie w pracach zespołowych

K_U18: potrafi zaplanować i organizować pracę w zakresie badań naukowych

K_U19: potrafi prawidłowo określać priorytety służące realizacji własnego lub zleconego zadania badawczego

K_K01: jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz potrafi konfrontować je z opiniami ekspertów, zwłaszcza z obszaru nauk ścisłych i nauk o życiu

K_K02: jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkości

K_K03: jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych, w tym materiału osteologicznego, i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka

K_K04: jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych z wykorzystaniem wieloaspektowej interpretacji

K_K05: jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i potrafi analizować rozmaite kategorie źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka

Obecność studenta obowiązkowa. Nieobecność usprawiedliwiona, nie więcej niż na 3

zajęciach. Zaliczenie zajęć polega na czynnym uczestnictwie studentów w pracy na zajęciach,

przygotowywaniu regularnym referatów na ocenę, przygotowaniu pracy pisemnej z

wyznaczonego tematu, gdzie student wykaże się pełną znajomością geografii, historii, historii

badań, języka technicznego dotyczącego, założeń urbanistycznych, architektury, typów

budynków monumentalnych, planu domu rzymskiego, rzeźby, malarstwa, mozaiki, monet,

etc. Dobrze widziane będą, cytaty autorów greckich i łacińskich, z ich przekładami na polski,

jeśli to będzie potrzebne.