(in Polish) Archeobotanika jako narzędzie archeologii środowiskowej

Podczas zajęć poruszona jest tematyka badań przyrodniczych w archeologii, z naciskiem na metody analizy szczątków roślinnych.

Celem prowadzonych zajęć jest zaznajomienie studenta/studentki z możliwościami jakie daje analiza szczątków roślinnych w zależności od typu stanowiska, sposobu fosylizacji, możliwości logistycznych i pytań badawczych. Poruszone zostaną zagadnienia związane z analizami: palinologiczną (pyłek i niepyłkowe palinomorfy - NPP), karpologiczną (owoce i nasiona), antrakologiczną (węgiel drzewny), ksylologiczną (drewno) oraz analizą fitolitów roślinnych i ziaren skrobi. Istotne będzie ukazanie przydatności wybranej metody analitycznej w zależności od typu sedymentu, typu stanowiska archeologicznego itp.

Podczas zajęć będzie możliwość praktycznego zapoznania się z podstawami analizy owoców i nasion.

Badura M., Lityńska-Zając M., Makohonienko M., 2022, Archaeobotanical Studies in Poland – Historical Overview, Achievements, and Future Perspectives, „Acta Societatis Botanicorum Poloniae” 91, nr 0, https://pbsociety.org.pl/journals/index.php/asbp/article/view/asbp.916

Historic England, 2011, Environmental Archaeology: A Guide to the Theory and Practice of Methods, from Sampling and Recovery to Post-excavation, https://historicengland.org.uk/images-books/publications/environmental-archaeology-2nd/

Lityńska-Zając M., 2005, Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu, Kraków.

Lityńska-Zając M., Wasylikowa K., 2005, Przewodnik do badań archeobotanicznych, Poznań.

Mueller-Bieniek A., 2021, Owoce i nasiona ze stanowisk archeologicznych jako źródło wiedzy o paleośrodowisku, w: J. Gancarski (red.), Zmiany środowiska i warunków klimatycznych w okresie od schyłkowego paleolitu do końca średniowiecza i ich wpływ na warunki życia człowieka w północnej części Europy Środkowej, Krosno: 87-120.

Literatura dotycząca poszczególnych wykładów i zagadnień będzie podawana na bieżąco

Wiedza: absolwent zna i rozumie

K_W02; K_W06; K_W08; K_W11

- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeobotanice i paleobotanice

- ma szczegółową, specjalistyczną wiedzę o wybranych mikroszczątkach i makroszczątkach roślinnych, obejmującą terminologię, metodologię i teorie interpretacyjne z zakresu archeobotaniki

- ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju interakcji człowieka z otaczającym go środowiskiem

- ma szczegółową wiedzę o najważniejszych osiągnięciach i głównych kierunkach rozwoju archeobotaniki

Umiejętności: absolwent potrafi

K_U01; K_U02; K_U03; K_U05; K_U07; K_U13

- potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje ze źródeł o tematyce archeobotanicznej z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji

- potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie archeobotaniki

- potrafi kreatywnie wykorzystywać istniejące metody i techniki, przystosowując je do potrzeb wynikających ze specyfiki badanych zagadnień

- potrafi wykrywać proste zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowymi

Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do

K_K01; K_K02; K_K03; K_K04; K_K05; K_K06; K_K07; K_K08; K_K11; K_K12; K_K13; K_K14; K_K16

- jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów

- jest gotów do uznania istotnego znaczenia artefaktów, ekofaktów i źródeł pisanych jako elementów dziedzictwa kulturowego ludzkości

- jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i paleośrodowiskowych oraz ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka

- jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych z wykorzystaniem wieloaspektowej interpretacji

- jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i potrafi analizować rozmaite kategorie źródeł dla odtwarzania przeszłości człowieka

- jest gotów do upowszechniania wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, podkreślając jego znaczenie dla zrozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności

- jest gotów do krzewienia wiedzy na temat odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego

- jest gotów do inicjowania i rozwijania współpracy ze społeczeństwem w zakresie prowadzonych prac archeologicznych

- jest gotów do propagowania problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz przyjmowania odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych

- jest gotów do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych różnym podłożem kulturowym

- jest gotów do uznania konieczności uczenia się przez całe życie oraz doskonalenia swoich umiejętności merytorycznych i praktycznych w zakresie archeologii

- jest gotów do stosowania i rozwijania zasad etycznych związanych z badaniami nad źródłami archeologicznymi oraz działań na rzecz przestrzegania tych zasad

- jest gotów do rozwijania dorobku archeologii i podtrzymywania etosu zawodu archeologa

Aktywny udział w zajęciach. Zdobyta wiedza będzie weryfikowana za pomocą krótkich testów obejmujących tematykę z ostatnich zajęć. Kurs kończy się egzaminem pisemnym. Studentka/student będzie mógł wybrać ocenę wynikającą z testów cząstkowych lub z egzaminu. Pozytywną ocenę daje 51% zdobytych punktów.