History of Polish Culture in the 19th Century

Zajęcia korespondują z wykładem pod tym samym tytułem, który ma charakter syntetyczny i w ogólnym zarysie stabilizuje obraz kultury poszczególnych epok dawnych. Ćwiczenia prezentują różnorodne aspekty kultury polskiej w XIX wieku. Student wybiera jedną z oferowanych grup.

Ćwiczenia odbywają się w jednostkach 30-godzinnych. Student w ciągu roku akademickiego obowiązany jest zaliczyć 2 takie jednostki.

Zajęcia mają charakter sproblematyzowany i monograficzny. Poświęcone są bądź wybranym procesom, bądź wybranym tekstom kultury, jednak na tyle nośnym i charakterystycznym dla XIX wieku, że umożliwiają prześledzenie zaplecza mentalnego, komunikacyjnego i estetycznego epoki.

Prócz lektur wskazanych jako obowiązkowe w sylabusie (czytanych na zajęcia), na egzaminie obowiązuje 10 wybranych pozycji z poniższej listy:

Zalecane podręczniki:

1. Chwalba Andrzej, Historia Polski 1795-1918, Kraków 2000

lub: Kieniewicz Stanisław, Historia Polski 1795-1918, Warszawa 1975.

2. Historia ciała, tom 2, Od Rewolucji do I wojny światowej, red. A. Corbin, Gdańsk 2013.

3. Historia inteligencji polskiej do 1918, red. Jerzy Jedlicki, t. I-III, Warszawa 2008.

Opracowania do wyboru:

1. Bachórz Józef, Romantyzm a romanse. Studia i szkice o prozie polskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Gdańsk 2005.

2. Benjamin Walter, Paryż – stolica dziewiętnastego wieku, Paryż Baudelaire’a, przeł. H. Orłowski, w: tegoż, Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, wyb. i oprac. H. Orłowski, Poznań 1996.

3. Berman Marshall, „Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu”. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności, przeł. M. Szuster, Kraków 2006.

4. Bieńczyk Marek, Czarny człowiek. Krasiński wobec śmierci, Warszawa 1990.

5. Biskupski Łukasz, Miasto atrakcji. Narodziny kultury masowej na przełomie XIX i XX wieku. Kino w systemie rozrywkowym Łodzi, Warszawa 2013.

6. Borkowska Grażyna, Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1996.

7. Borkowska Grażyna, Pozytywiści i inni, Warszawa 1996

8. „Chcemy całego życia”. Antologia polskich tekstów feministycznych z lat 1870–1939, red. Aneta Górnicka-Boratyńska, Warszawa 2000.

9. Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin, red. M. Żmigrodzka, Warszawa 1973.

10. Cywiński Bohdan, Rodowody niepokornych, wyd. różne.

11. Dybizbański Marek, Romantyczna futurologia, Kraków 2005.

12. Głowiński Michał, Powieść młodopolska. Studium z poetyki historycznej, Kraków 1997.

13. Gutowski Wojciech, Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości, Kraków 1992.

14. Hendrykowska Małgorzata, Śladami tamtych cieni. Film w kulturze polskiej przełomu stuleci 1895–1914, Poznań 1993.

15. Hertz Aleksander, Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 2003.

16. Hutnikiewicz Artur, Żeromski, Warszawa 1987.

17. Ihnatowicz Ewa, Bohaterowie polskiej prozy współczesnej 1864-1914. Artyści, twórcy, Warszawa 1999.

18. Janion Maria (jedna pozycja do wyboru): Gorączka romantyczna, Warszawa 1975; Niesamowita słowiańszczyzna, Kraków 2007; Kobiety i duch inności, Warszawa 1996.

19. Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i historia, Warszawa 1978, Gdańsk 2004.

20. Jankowski Edmund, Eliza Orzeszkowa, Warszawa 1964.

21. Jarząbek-Wasyl Dorota, Za kulisami: narodziny przedstawienia w teatrze polskim w XIX wieku, Kraków 2016.

22. Jedlicki Jerzy, Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, Warszawa 1988.

23. Jedlicki Jerzy, Świat zwyrodniały. Lęki i wyroki krytyków nowoczesności, Warszawa 2000.

24. Kaczyńska Elżbieta, Pejzaż miejski z zaściankiem w tle, Warszawa 1999.Kolankiewicz Leszek, Dziady – teatr święta zmarłych, Gdańsk 1999.

25. Kamionkowa Janina, „Nasz naród jak lawa”. Studia z literatury i obyczaju doby romantyzmu, Warszawa 1974.

26. Kłosińska Krystyna, Powieści o „wieku nerwowym”, Katowice 1998.

27. Komza Małgorzata, Żywe obrazy: między sceną, obrazem i książką, Wrocław 1995.

28. Kowalczykowa Alina, Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977.

29. Kowalczykowa Alina, Słowacki, Warszawa 1994.Krawczyk Jarosław, Jan Matejko. Mistrz Legendy św. Stanisława, Warszawa 1998.

30. Koziołek Ryszard, Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Katowice 2009.

31. Kraszewski – pisarz współczesny, red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1996.

32. Krzyżanowski Julian, Neoromantyzm polski 1890-1918, Wrocław 1980.

33. Kulczycka-Saloni Janina, Knysz-Rudzka Danuta, Paczoska Ewa, Naturalizm i naturaliści w Polsce, Warszawa 1992.

34. Leśnicki Zbigniew, Panorama europejska jako fenomen kulturowy oraz historia ośmiu panoram polskich, Warszawa 1999.

35. Łapiński Zdzisław, Norwid, Kraków 1971.

36. Majchrowski Zbigniew, Cela Konrada: powracając do Mickiewicza, Gdańsk 1998.

37. Makowiecki Andrzej Z., Młodopolski portret artysty, Warszawa 1971.

38. Makowiecki Tadeusz, Poeta – malarz. Studium o Stanisławie Wyspiańskim, Warszawa 1969.

39. Markiewicz Henryk, „Lalka” Bolesława Prusa, Warszawa 1967.

40. Martuszewska Anna, Poetyka polskiej powieści dojrzałego realizmu, Wrocław 1977.

41. Masłowski Maciej, Maksymilian Gierymski i jego czasy, Warszawa 1976.

42. Masłowski Michał, Gest, symbol i rytuały polskiego teatru romantycznego, Warszawa 1998.

43. Masłowski Michał, Zwierciadła Kordiana. Rola i maska bohatera w dramatach Słowackiego, Izabelin 2001.

44. Mencwel Andrzej, Stanisław Brzozowski. Postawa krytyczna. Wiek XX, Warszawa 2015.

45. Młodopolski świat wyobraźni, pod red. M. Podrazy-Kwiatkowskiej, Kraków 1977.

46. Myśl teatralna Młodej Polski, Warszawa 1966.

47. Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie, Wrocław 1997.

48. Paczoska Ewa, „Lalka” czyli rozpad świata, Białystok 1995.

49. Partyga Ewa, Wiek XIX. Przedstawienia, Warszawa 2016.

50. Pieróg Stanisław, Maurycy Mochnacki. Studium romantycznej świadomości, Warszawa 1982.

51. Piwińska Marta, Juliusz Słowacki od duchów, Warszawa 1992.

52. Piwińska Marta, Legenda romantyczna i szydercy, Warszawa 1973.

53. Piwińska Marta, Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981.

54. Płachecki Marian, Wojny domowe. Szkice z antropologii słowa publicznego w dobie zaborów (1800–1880), Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2009.

55. Przybylski Ryszard, Klasycyzm, czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983.

56. Przybylski Ryszard, Słowo i milczenie Bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa 1993.

57. Raszewski Zbigniew, Staroświecczyzna i postęp czasu: o teatrze polskim 1765-1865, Warszawa 1963.

58. Ratajczakowa Dobrochna, Obrazy narodowe w dramacie i teatrze, Wrocław 1994.

59. Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy wieku XVIII i wieku XIX. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa 1967.

60. Rosiek Stanisław, Zwłoki Mickiewicza: próba nekrografii poety, Gdańsk 1997.

61. Rymkiewicz Jarosław M., Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa 1977.

62. Rymkiewicz Jarosław M., Juliusz Słowacki pyta o godzinę, Warszawa 1982.

63. Rymkiewicz Jarosław M., Siwicka Dorota, Witkowska Alina, Zielińska Marta, Mickiewicz. Encyklopedia, Warszawa 2001.

64. Sienkiewicz i epoki. Powinowactwa, red. E. Ihnatowicz, Warszawa 1999.

65. Sikora Adam, Towiański i rozterki romantyzmu, Warszawa 1969.

66. Siwicka Dorota, Romantyzm, Warszawa 1996.

67. Stala Marian, Pejzaż człowieka. Młodopolskie myśli i wyobrażenia o duszy, duchu i ciele, Kraków 1994.

68. Stefanowska Zofia, Strona romantyków. Studia o Norwidzie, Lublin 1993.

69. Style zachowań romantycznych, red. Maria Janion, Marta Zielińska, Warszawa 1986.

70. Szczublewski Józef, Wielki i smutny teatr warszawski 1865–1880, Warszawa 2015.

71. Szweykowski Zygmunt, Twórczość Bolesława Prusa, Warszawa 1972.

72. Tematy, tradycje i teorie w sztuce doby romantyzmu, red. J. Białostocki, Warszawa 1981.

73. Teksty o malarzach: antologia polskiej krytyki artystycznej, 1890-1918, red. W. Juszczak, Wrocław 1976.

74. Trznadel Jacek, Czytanie Norwida, Warszawa 1978.

75. Walicki Andrzej, Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego, Warszawa 1970.

76. Warzenica-Zalewska Ewa, Józef Ignacy Kraszewski, Warszawa 1963.

77. Weiss Tomasz, Cyganeria Młodej Polski, Kraków 1970.

78. Weiss Tomasz, Romantyczna genealogia polskiego modernizmu, Warszawa 1974.

79. Węgrzyniak Rafał, Wokół „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, Wrocław 1991.

80. Wierzbicki Andrzej, Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999.

81. Witkowska Alina, Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk 1997.

82. Witkowska Alina, Mickiewicz. Słowo i czyn, Warszawa 1975.

83. Witkowska Alina, Rówieśnicy Mickiewicza. Życiorys jednego pokolenia, Warszawa 1962.

84. Witkowska Alina, Towiańczycy, Warszawa 1989.

85. Witkowska Alina, Wielcy romantycy polscy. Sylwetki, Warszawa 1980.

86. Woźniakiewicz-Dziadosz Maria, Między buntem a rezygnacją. O powieściach Narcyzy Żmichowskiej, Warszawa 1978.

87. Wśród mitów teatralnych Młodej Polski, red. Irena Sławińska i Maria Barbara Stykowa, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1983.

88. Wyka Marta, Brzozowski i jego powieści, Kraków 1981.

89. Zimand Roman, „Dekadentyzm” warszawski, Warszawa 1964.

90. Żmigrodzka Maria, Orzeszkowa. Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965.

Absolwent/absolwentka zna i rozumie:

- w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty historii kultury polskiej i ościennych kultur obcych w odniesieniu do XIX wieku;

- rolę dziedzictwa antycznego i biblijnego w historii kultur w reinterpretacjach obecnych w nowoczesności;

- wybrane metodologie nauk o kulturze, strategie poznawcze i stosowane metody badawcze i ich stosowalność w badaniach nad historią kultury;

- podstawową terminologię nauk o kulturze ;

- metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury.

Absolwent/absolwentka potrafi:

- wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych - ze szczególnym uwzględnieniem źródeł dotyczących wieku XIX (również ich dostępności cyfrowej/online);

- interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny ziem polskich w XIX wieku, a także historii europejskiej i zjawisk globalnych;

- wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami dane;

- pisać rozprawy, samodzielnie dobierając literaturę oraz zaprezentować ustnie wyniki swych dociekań badawczych, a także wygłosić referat będący rezultatem samodzielnej analizy literatury przedmiotu; w swych wypowiedziach pisemnych i ustnych stosuje w sposób poprawny terminologię z zakresu nauk o kulturze

- zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne

- posługiwać się językiem obcym w mowie i piśmie na poziomie B2 Europejskiego Opisu Językowego; korzystać z wybranej literatury przedmiotu w języku obcym

- samodzielnie prowadzić pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego

- inicjować i prowadzić badawcze prace zespołowe; współdziałać w zespole z innymi osobami; organizować pracę indywidualną i zespołową

- stale dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo.

Absolwent/absolwentka są gotowi do:

- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści

- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów

- wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego.

W semestrze zimowym ocena na podstawie obecności i pracy semestralnej. W semestrze letnim na podstawie obecności i egzaminu. Podczas egzaminu ustnego – opanowanie materiału (z zajęć z obu semestrów oraz dodatkowo 10 lektur z listy egzaminacyjnej), znajomość podstaw historycznych epoki, umiejętność samodzielnej refleksji.

Nie dotyczy.