Ideas of social engagement

Podczas zajęć studenci zapoznają się z najważniejszymi koncepcjami zaangażowania społecznego – w ujęciu historycznym i w kulturze współczesnej. Dzięki krytycznej refleksji wokół wybranych tekstów i dokumentacji działań, studenci zdobędą wiedzę i umiejętności pozwalające samodzielnie analizować współczesne zjawiska i praktyki społeczne wpisujące się w nurt społecznego aktywizmu i zaangażowania oraz trafnie osadzać je w kontekście

historycznym.

Tematem zajęć jest historia idei zaangażowania społecznego w

nowoczesnej kulturze polskiej. Będzie nas interesować, skąd wywodzili się społecznicy

reprezentujący różne środowiska, czym różniło się zaangażowanie społeczne w

miastach i na wsiach i jak zmieniały się jego wizje na przestrzeni kolejnych dekad.

Przyjrzymy się konfliktom i napięciom, które ujawniały się pomiędzy różnymi grupami

działaczy, pomiędzy tym co instytucjonalne, państwowe i odgórne, a tym co oddolne, a

często też wywrotowe wobec porządku państwowego. Tym aktywnościom i instytucjom

przyjrzymy się przez pryzmat wybranych obszarów, stanowiących dla nas swoiste

laboratoria kształtowania postaw odpowiedzialności i zaangażowania w kształtowanie

otoczenia społecznego. Będziemy też spotykać się z aktywistami i aktywistkami, którzy

przybliżą nam współczesne praktyki i strategie zaangażowania społecznego oraz

odwiedzimy miejsca i instytucje ważne dla historii i współczesności tych ruchów.

Wybrane zagadnienia:

1) „Rodowody zaangażowanych”: „inteligencja”, „społecznicy”, „działaczki”, „aktywiści”,

„animatorki”, „wolontariusze”, „społeczeństwo obywatelskie”,

2) Oświata: szkoły eksperymentalne - samorządność dzieci - postępowa pedagogika -

uniwersytety ludowe

3) Popularyzacja wiedzy: czytelnie ludowe – kółka samokształceniowe – biblioteki

objazdowe

4) Samoorganizacja: stowarzyszenia – spółdzielnie – kooperatywy. – NGO’sy –

kolektywy

5) Mieszkanie: osiedla społeczne – squaty

6) Zaangażowanie na wsi: teatry gromadzkie – ochotnicza straż pożarna - koła

gospodyń wiejskich – spółdzielnie rolne – koła młodzieży wiejskiej

7) Organizacja w miejscu pracy: związki zawodowe

8) Zaangażowanie jako sprzeciw: strajki – ruchy protestu – nieposłuszeństwo

obywatelskie – okupacje

9) Środowisko naturalne: ochrona przyrody – krajoznawstwo - ruchy ekologiczne

-. Mencwel Andrzej, Etos lewicy, wyd. dowolne.

- Cywiński Bohdan, Rodowody niepokornych, wyd. dowolne.

- Kiepurska Halina, Inteligencja zawodowa Warszawy 1905-1907, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.

- . Żurawicka Janina, Inteligencja warszawska w końcu XIX wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978.

- Radlińska Helena, Istota i zakres służby społecznej, Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej, Warszawa 1928.

- Abramowski Edward, Zmowa powszechna przeciw rządowi, Ludowe Koło Oświaty, Warszawa 1905.

- Abramowski Edward, Społeczne idee kooperatyzmu, wyd. dowolne.

- Orsetti Maria, Kooperatyzm w dobie wojennej i widoki na przyszłość [pierwodruk w "Ku Przyszłości. Rocznik Spółdzielczy" 1917]

- Dąbrowska Maria, Ręce w uścisku. Rzecz o spółdzielczości, Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, Kraków, Warszawa 1938.

-"Ku nowym formom życia społecznego". Tradycje polskiego kooperatyzmu mieszkaniowego. Wybór tekstów, wybór i oprac. Arkadiusz Peisert, Warszawa 2019

- Próchnik Adam, Zadania kulturalno-oświatowe spółdzielczości mieszkaniowej, „Biuletynie Związku Spółdzielni i Zrzeszeń Pracowniczych RP” 1936, nr 14.

- Tołwiński Stanisław, Bogactwo form spółdzielczego ruchu mieszkaniowego, „Spólnota Pracy” 1936, nr 12.

-. „Życie W.S.M. Biuletyn informacyjny Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej”, wybrane numery.

- Matysek-Imielińska Magdalena, Miasto w działaniu : Warszawska Spółdzielnia Mieszkaniowa - dobro wspólne w epoce nowoczesnej, Bęc Zmiana, Warszawa 2018.

- Krzysztof Czyżewski, Cóż po inteligencji w czasie marnym?, „Krasnogruda” 1995, nr 4.

-Uniwersytet zaangażowany. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.

-Zofia Łapniewska, "Etyka troski a gospodarka przyszłości", Praktyka teoretyczna 2017, nr 2

- Karol Modzelewski, Zajeździmy kobyłę historii. Wyznania poobijanego jeźdźca [Warszawa 2013]

- Jan Gwalbert Pawlikowski, "Kultura a natura" w: tegoż, "Kultura a natura i inne manifesty ekologiczne", Łódź 2010 (pierwodruk: 1913)

- "O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i nieposłuszeństwo ekologiczne w Polsce" (red. Przemysław Czapliński, Joanna B. Bednarek, Dawid Gostyński, Warszawa 2019)

Po zajęciach student/ka:

- zna i rozumie swoistość nauk o kulturze, subdyscypliny tych nauk i ich związki z

praktykami artystycznymi i naukami społecznymi

- zna i rozumie w stopniu ogólnym współczesne trendy rozwojowe w dziedzinie polityki,

społeczeństwa i kultury; w stopniu pogłębionym wpływ mediów i środków transmisji

kultury na kształt procesu kulturowego w kontekście kultury współczesnej;

- zna i rozumie różnorodne praktyki partycypacyjne, zróżnicowane pod względem

miejsca i czasu realizacji, uczestników oraz metod;

- zna i rozumie najważniejsze problemy współczesnej humanistyki i kultury najnowszej;

- zna i rozumie zasady zarządzania własnością intelektualną

- zna i rozumie konieczność dbałości o więzi społeczne i społeczności lokalne

- potrafi interpretować współczesne i nowe zjawiska życia społecznego za pomocą

narzędzi antropologicznych;

- potrafi stosować narzędzia popularyzacji zdobytej wiedzy;

- potrafi wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk

humanistycznych i praktyk kulturowych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi

metodami dane; dostosować istniejące lub stworzyć nowe narzędzia badawcze i

metody działania dla własnych celów;

- potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę by formułować i testować hipotezy z zakresu

działania w kulturze

- potrafi zabierać głos w dyskusji wobec różnorodnych odbiorców, mówiąc zrozumiale i

poprawnie; samodzielnie poprowadzić dyskusję publiczną,

- potrafi ciągle dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo; ukierunkowywać

innych w tym zakresie.

- jest gotów/gotowa do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i umiejętności;

- jest gotów/gotowa do przyjęcia postawy szacunku i ciekawości wobec różnorodnych

zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy i umiejętności do rozwiązywania

zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów;

- jest gotów/gotowa do dostrzegania wagi działania w kulturze dla życia społecznego i

dostrzegania konieczność jej rozwoju;

- jest gotów/gotowa do zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze

zrozumieniem i empatią; upowszechniania postawy tolerancji wobec kulturowej

odmienności;

- jest gotów/gotowa do uczestnictwa w debacie publicznej; dążenia do upowszechniania

i otwartości zasobów wiedzy i umiejętności;

- jest gotów/gotowa do wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego

znaczenia dla życia społecznego; aktywnego działania na rzecz jego zachowania.

Podstawą zaliczenia jest aktywna obecność na zajęciach i praca semestralna poświęcona wybranemu zagadnieniu z obszaru zaangażowania społecznego.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Osoby mające od trzech do pięciu nieobecności powinny je zaliczyć na dyżurze (rozmowa o lekturach z zajęć). Osoby mające więcej niż pięć nieobecności w semestrze nie będą dopuszczane do zaliczenia zajęć (wyjątkiem są osoby posiadające zwiększony limit nieobecności potwierdzony decyzją KJD).