Opera and queer

Tytułowy bohater sztuki Paula Rudnicka „Jeffrey”, który twierdzi, że spał z pięcioma tysiącami mężczyzn, w pewnym momencie zwraca się wprost do publiczności: „Wiem, że to źle twierdzić, że wszyscy geje mają obsesję seksu. Bo to nieprawda. Wszyscy ludzie mają obsesję na punkcie seksu. Wszyscy geje mają obsesję na punkcie opery”. Celem zajęć będzie analiza relacji łączącej operę ze zjawiskami niemieszczącymi się w obrębie heteronormatywności.

Na konwersatorium będziemy starali się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób opera jako forma artystyczna oraz praktyka społeczna może brać udział w kształtowaniu tożsamości oraz zastanowić się czy sama w sobie posiada krytyczny potencjał, czy jest to może stereotyp, z którym należy się zmierzyć, by uczynić z niej sztukę queerową.

Tytułowy bohater sztuki Paula Rudnicka „Jeffrey”, który twierdzi, że spał z pięcioma tysiącami mężczyzn, w pewnym momencie zwraca się wprost do publiczności: „Wiem, że to źle twierdzić, że wszyscy geje mają obsesję seksu. Bo to nieprawda. Wszyscy ludzie mają obsesję na punkcie seksu. Wszyscy geje mają obsesję na punkcie opery”. Celem zajęć będzie analiza relacji łączącej operę ze zjawiskami niemieszczącymi się w obrębie heteronormatywności.

Na konwersatorium będziemy starali się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób opera jako forma artystyczna oraz praktyka społeczna może brać udział w kształtowaniu tożsamości oraz zastanowić się czy sama w sobie posiada krytyczny potencjał, czy jest to może stereotyp, z którym należy się zmierzyć, by uczynić z niej sztukę queerową.

Stan badań

Queer w operze:

Fenomen opera queen

Kult diwy:

- męska adoracja – Maria Callas

- kobiece uwielbienie – Brigitte Fassbaender

- polska perspektywa: Ewa Podleś, Violetta Villas, Aldona Orłowska

Wątki: Hrabianka Geschwitz („Lulu” Albana Berga)

Kompozytorzy_rki: Karol Szymanowski, Ethel Smyth

Queerowanie opery:

Doświadczenie – „Dydona i Eneasz” Purcella

Śpiewacy_czki:

- fenomen kastrata i kontratenor we współczesnej kulturze

- transśpiewaczki_cy

Dzieła: Thomas Adès „Powder Her Face”

Inscenizacje: „Pierrot lunaire”, reż. Bruce LaBruce

Wybrana literatura:

1. Casta Diva. Der schwule Opernführer, hrsg. von Rainer Falk, Sven Limbeck, Berlin 2019.

2. Terry Castle, In Praise of Brigitte Fassbaender: Reflection on Diva-Worship, w: En travesti: Women, Gender Subversion, Opera, ed. by Corinne E. Blackmer, Patricia Juliana Smith, New York 1995, s. 20-58.

3. Anke Charton, Voicing Challenge: Trans* Singers and the Performance of Vocal Gender, w: Under Construction: Performing Critical Identity, ed. by Marie-Anne Kohl, Basel 2021, s. 107-126.

4. Bogusław Deptuła, Queer as opera, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/692-queer-opera-queer-as-opera.html.

5. Witold Filler, Violetta Villas. Tygrysica z Magdalenki, Warszawa 1993.

6. Roger Freitas, The Eroticism of Emasculation: Confronting the Baroque Body of the Castrato, „Journal of Musicolgy” Spring 2003, vol. 20, no. 2, s. 196-249.

7. Wayne Koestenbaum, The Queenʼs Throat: Opera, Homosexuality and the Mystery of Desire, New York 1993.

8. Joanna Mizielińska, Idee pogubione w czasie – polityka LGBT vs teoria queer w Polsce i na Zachodzie, „Przegląd Kulturoznawczy” 2012, nr 3.

9. Judith A. Peraino, I Am An Opera: Identifying with Henry Purcellʼs „Dido and Aeneas”, w: En travesti: Women, Gender Subversion, Opera, ed. by Corinne E. Blackmer, Patricia Juliana Smith, New York 1995, s. 99-131.

10. Ewa Podleś, O kontralcie, w: Brigitte Cormier, Ewa Podleś. Contralto assoluto, przeł. Ewa Adamusińska-Vouland, Kraków 2013, s. 286-287.

11. The Queer Encyclopedia of Music, Dance and Musical Theater, ed. by Claude J. Summers, Berkley 2004.

12. Queering the Pitch: The New Gay and Lesbian Musicology, ed. by Philip Brett, Elizabeth Wood, Gary C. Thomas, 2nd Edition, New York 2006.

13. Paul Robinson, The Opera Queen: A Voice from the Closet, „Cambridge Opera Journal” November 1994, vol. 6, no. 3, s. 283-291.

14. Silvio J. dos Santos, Masculine, Feminine, and “In-between”: Geschwitz as neue Frau, w: tegoż, Narratives of Identity in Alban Berg’s Lulu, Rochester 2014, s. 150-182.

15. Anna Taszycka, Queer potrzebny od zaraz, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/711-queer-operaqueer-potrzebny-od-zaraz.html.

16. Błażej Warkocki, Queerowanie kanonu, „Dwutygodnik. Strona Kultury” 2009, nr 19, http://www.dwutygodnik.com/artykul/694-queer-opera-queerowanie-kanonu.html.

Osoba po ukończeniu kursu zna i rozumie:

- w zaawansowanym stopniu wybrane metodologie nauk o kulturze, strategie poznawcze i stosowane metody badawcze

- metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury

Potrafi:

- interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny

- zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i

operacje logiczne

Jest gotów_owa do:

krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści

Obecność i aktywność na zajęciach, praca zaliczeniowa.

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze. Nieobecności przekraczające 1/3 liczby zajęć są podstawą niezaliczenia.