Weak and strong theories of theatre

Celem zajęć jest rozpoznanie w jaki sposób nowe języki artystyczne wpływały i wpływają na powstające teorie teatru i – szerzej – na refleksję humanistyczną. Będzie to próba opowiedzenia metahistorii polskiego teatru XX i XXI wieku, w której działania artystyczne pozostają w silnym i nierozerwalnym splocie z dyskursem krytycznym i akademickim. Chcemy zastanowić się, w jaki sposób ustanawiane były – w perspektywie artystycznej i badawczej – kluczowe dla polskiego teatru XX i XXI wieku zjawiska, takie jak np. awangarda czy polityczność oraz jak kształtował się język opisu nowych zjawisk w teatrze. Przedmiotem zainteresowania będzie również dyskurs kształtujący myślenie o teatrze jako sztuce (m.in. dotyczący aktorstwa) i jako medium społecznym.

I. Wprowadzenie: słabe i mocne

II. Obecność awangardy

Blok zajęć poświęcony sposobom istnienia awangardy w polskim teatrze. Jego celem jest przyjrzenie się temu, w jaki sposób awangarda była i jest ustanawiana na polskiej scenie w perspektywie „słabej” i „mocnej” teorii. Śledząc wcześniejsze realizacje tekstów Witkacego (Lupa, Kantor), będziemy zastanawiać się nad obecnością awangardowych tropów w teatrze, jak i nad funkcją awangardy i kontekstami, w jakich się pojawia. Przedmiotem zainteresowania będzie też ufundowanie dyskursu krytycznego (Puzyna) oraz naukowego (Degler, Sokół) wokół Witkacego jako wpisanie go w „mocną teorię” oraz próby mniej kanonicznych i konwencjonalnych interpretacji (Iwanczewska, Witkacy Transhumancja).

III. Rewolucje

Blok zajęć poświęcony rewolucjom w polskim teatrze – od politycznych po społeczne i artystyczne. Będziemy wspólnie zastanawiać się nad znaczeniem motywu rewolucji w polskim teatrze i nad strategiami tworzenia rewolucyjnej podmiotowości w rozmaitych kontekstach historycznych przez wydarzenia artystyczne i krytykę teatralną.

IV. Polityczności

Blok zajęć poświęcony różnym rodzajom i różnym rozumieniom polityczności w teatrze – od spektakli interwencyjnych i komentujących wydarzenia polityczne, po takie, w których ujawniane są podmioty politycznego działania. Zajmiemy się sposobami wytwarzania przez teatr dyskursu politycznego, zastanowimy się nad politykami cielesności i widzialności wpisanymi w różne modele teatru. Interesować nas będą bardzo różne praktyki artystyczne – od współczesnej choreografii po Zeittheater – oraz towarzyszący im dyskurs krytyczny.

V. Kondycja aktora-aktorki

Blok zajęć poświęcony „sztuce aktorskiej”. To jedna z najbardziej ugruntowanych kategorii teatrologicznych. Wśród omawianych zagadnień znajdzie się zarówno sama praktyka aktorska, jak i język jej opisu, który – podobnie jak dydaktyka w szkołach artystycznych – kształtuje normatywność. Będzie tu też miejsce na dyskusje na temat instytucjonalnych ram funkcjonowania aktorek i aktorów.

• Białoszewski Miron, O tym Mickiewiczu jak go mówię, „Odra” 1967, nr 6.


• Choreografia: polityczność, red. Marta Keil, Warszawa-Poznań-Lublin, 2018.


• Gruszczyński Piotr, Ojcobójcy. Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim, Warszawa 2003.


• Jawłowska Aldona, Więcej niż teatr, Warszawa 1988.


• Kantor Tadeusz, Pisma. Metamorfozy, Kraków 2005.


• Krakowska Joanna, PRL. Przedstawienia, Warszawa 2016.


• Kułakowska Katarzyna, Błaźnice. Kobiety kontrkultury teatralnej w Polsce, Warszawa 2017.


• Niziołek Grzegorz, Publiczność zgnieciona, [w:] tegoż, Polski teatr Zagłady, Warszawa 2013.


• Niziołek Grzegorz, Sobowtór i utopia. Teatr Krystiana Lupy, Kraków 1997.


• O dekonstrukcji paradygmatu romantycznego, o okupacji teatru przez media, o nowym gatunku – performansie teatralnym, o sensie performowania idei – teraz i tutaj. Rozmawiają Paweł Goźliński, Zbigniew Majchrowski, Leszek Kolankiewicz, http://re-sources.uw.edu.pl/reader/wp-content/uploads/seminarium-klub-polski-red.pdf.


• Piknik Golgota Polska. Sztuka – religia – demokracja, red. Agata Adamiecka-Sitek, Iwona Kurz, Warszawa 2015.


• Robotnik. Performanse pamięci, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dorota Sajewska, Dorota Sosnowska, Warszawa 2017.


• Rodzaju żeńskiego, red. Agata Chałupnik, Agata Łuksza, Warszawa 2018.


• Sajewska Dorota, „Chore sztuki”. Choroba, tożsamość, dramat: przemiany podmiotowości oraz formy dramatycznej w utworach scenicznych przełomu XIX i XX wieku, Kraków 2005.


• Wyspiański Stanisław, Hamlet, oprac. Maria Prussak, Warszawa 2007.

Umiejętości

Student:

- w sposób pogłębiony interpretuje zjawiska kultury uwzględniając ich kontekst społeczny

- potrafi zaprezentować ustnie wyniki swoich badań, wygłosić referat, zabrać głos w dyskusji.

- potrafi skonstruować rozbudowaną wypowiedź pisemną spełniającą standardy pracy naukowej

- potrafi biegle korzystać z literatury przedmiotu

Kompetencje społeczne

Student

- samodzielnie i twórczo działa w kulturze, potrafi wykazać celowość tych działań i opracować ich strategie

- kierując się stworzoną na podstawie swej wiedzy wizją świata społecznego potrafi planować i uzasadniać swe działania badawcze i społeczne

- prezentuje postawę szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury

- wykazuje i stara się upowszechnić postawę tolerancji wobec kulturowej odmienności

- potrafi ze zrozumieniem i empatią angażować się w dialog społeczny i międzykulturowy

Ocena ciągła (obecność i aktywny udział w zajęciach; nieobecność na więcej niż 1/3 zajęć uniemożliwia otrzymanie zaliczenia)

– krótka praca pisemna /prezentacja ustna (do uzgodnienia)