From photography to Facebook

Celem zajęć jest zbadanie przekształceń kultury nowoczesnej i ponowoczesnej przez pryzmat przemian sceny widzenia (patrzenia i bycia oglądanym), z uwzględnieniem zarówno „społecznej konstrukcji pola wizualnego”, jak i „wizualnej konstrukcji pola społecznego” (W.J.T. Mitchell). Program opiera się na analizie dzieł sztuk wizualnych / wypowiedzi medialnych wpisanych w porządek chronologiczny, ale z wyraźną perspektywą współczesną. Badanie wybranych – symptomatycznych i emblematycznych – obrazów malarskich, fotografii, filmów, materiałów telewizyjnych, praktyk medialnych (w tym mediów społecznościowych, jak FB czy Insta) – pozwoli na dostrzeżenie przemian pola wizualnego: przesunięć w relacjach rzeczywistość – artysta – dzieło – odbiorca jako objawów przekształceń wymiarów nowoczesnej tożsamości: płci, rasy, pamięci, ciała w kontekście przemian historyczno-społeczno-kulturowych, estetycznych, medialnych, a także politycznych i ideologicznych.

Forma zajęć będzie zależna od decyzji Rektora UW – wstępnie zajęcia planowane są jako stacjonarne, z wykorzystaniem narzędzia Google Classroom jako archiwum zajęć.

Program zajęć obejmuje wybrane "wydarzenia wizualne":

2004: Facebook – 2006: człowiek roku „Time” – YOU(Tube)

1840: Hyppolyte Bayard, Autoportret topielca – 1865: Alexander Gardner, Portret Lewisa Payne’a (a.k.a. Lewis Powell) – 1990: Photoshop 1.0

1863: Edouard Manet, Olimpia – 1995: Katarzyna Kozyra, Olimpia

1895: Wilhelm Röntgen publikuje artykuł na temat promieni X / pierwszy publiczny pokaz kinematograficzny– 1900: Zygmunt Freud, Objaśnianie marzeń sennych

1917: The Immigrant, reż. Charles Chaplin

1914–1918: Grób Nieznanego Żołnierza (pierwsza wojna światowa i awangarda)

1929: Pies andaluzyjski, reż. Luis Buñuel, Salvador Dali

1932: Tryumf woli, reż. Leni Riefenstahl – 1942: [Getto], mat. dokumentalny

1942: Casablanca, reż. Michael Curtiz

1948–1949: Andrzej Wróblewski Rozstrzelania – 1949: Francis Bacon Trzy studia postaci na podstawie tematu Ukrzyżowania

1955: Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie / Festiwal Młodzieży

1955: Edward Steichen, Family of Man, Museum of Modern Art, New York City

1960: Przygoda, reż. Michelangelo Antonioni

1962: Andy Warhol, Marylin Monroe

1965: Lennart Nillson A Child is Born

1968: rewolucje – retoryka oporu – 1972: terror na olimpiadzie w Monachium

1972: Głębokie gardło – 1976:VHS – 1990: Twin Peaks (TV), reż. David Lynch

1991: Pieta w kampanii reklamowej Benettona

1995: „Like the Differance Between Autumn/Winter '94/'95 and Spring/Summer '95"

1997: śmierć księżnej Diany

2001: Big Brother – 2004: You.Tube

2001: 9/11 WTC live

Wybrana literatura:

Walter Benjamin, Anioł historii, wyb. i oprac. H. Orłowski, Wyd. Poznańskie, Poznań 1996.

John Berger, Sposoby widzenia, przeł. Mariusz Bryl, Poznań 1997

Lisa Cartwright, Screening the Body. Tracing Medicine’s Visual Culture, University of Minnesota Press, Minneapolis–London 1995

Jonathan Crary, Techniques of Observer. On Vision and Modernity in the Nineteeth Century, MIT Press 1992

Urszula Czartoryska, Od pop artu do sztuki konceptualnej, Warszawa 1973

Guy Debord, Społeczeństwo spektaklu. Rozważania o społeczeństwie spektaklu, przeł. Mateusz Kwaterko, Warszawa 2004

Gilles Deleuze, Kino 1. Obraz-ruch, 2. Obraz-czas, przeł. Janusz Margański, Gdańsk 2009

Modris Eksteins, Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku, przeł. K. Rabińska, Warszawa 1996

Andreas Huyssen, Present Pasts. Urban Palimpsets and the Politics of Memory, Stanford 2003

Martin Jay, Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona [fragm. Downcast Eyes. The Denigration of Vision in Twentienth-Century French Thought, rozdz. III], przeł. Jarosław Przeźmiński [w:] Odkrywanie modernizmu, pod red. Ryszarda Nycza, Kraków 1998

Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90., Warszawa 2002

Miasto w sztuce – sztuka miasta, red. Ewa Rewers, Universitas, Kraków 2010

Nicholas Mirzoeff, An Introduction to Visual Culture, Routledge 1999

Lynda Nead, Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, przeł. Ewa Franus, Poznań 1998

Mieczysław Porębski, Granica współczesności 1909–1925, Warszawa 1989

Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz, Kraków 1997

Jacques Rancière, Estetyka jako polityka, przeł. Julian Kutyła i Paweł Mościcki, Warszawa 2007

Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. Tomasz Majewski, Warszawa 2010

Rewolucje 1968, red. Hanna Wróblewska, Maria Brewińska, Zofia Machnicka, Joanna Sokołowska, Warszawa 2008

Rytuał, dramat, święto, spektakl. Wstęp do teorii widowiska kulturowego, red. John J. MacAloon, przeł. Katarzyna Przyłuska-Urbanowicz, Warszawa 2009

Susan Sontag, Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, przeł. Jarosław Anders, Warszawa 1999

Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia, red. Adam Ważyk, Warszawa 1976

Viewing Positions. Ways of Seeing Film, red. Linda Williams, Rutgers University Press 1995

The Visual Culture Reader, red. Nicholas Mirzoeff, Routledge 1998

Samuel Weber, Teatralność jako medium, przeł. Jan Burzyński, Kraków 2009

K_W01, K_W02, K_W05, K_W06, K_U01, K_U02, K_U03, K_U04, K_U05, K_U06, K_U07, K_K01, K_K02, K_K03

Student/ka:

- w stopniu pogłębionym zna teorie i narzędzia kultury wizualnej, mediów wizualnych i związanych z nimi praktyk kulturowych,

- zna fundamentalne dylematy cywilizacji współczesnej: społeczne funkcjonowanie mediów,

- zna metody badawcze kultury wizualnej oraz główne tendencje tych badań w Polsce i na świecie,

- zna najważniejsze wydarzenia przemian sztuk wizualnych / mediów wizualnych w XIX i XX wieku,

- rozumie relację między techniką – człowiekiem – światem w kontekście przemian mediów wizualnych,

- umie wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych oraz właściwie i twórczo prezentować ich wyniki

- interpretować zgromadzony materiał - oraz dzieła sztuki wizualnej i wydarzenia medialne – uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny oraz środowisko medialne,

- określa znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji,

- wykorzystuje metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych oraz prezenuje i syntetyzuje uzyskane tymi metodami dane,

- wykorzystuje posiadaną wiedzę, by formułować i testować hipotezy z zakresu nauk o kulturze,

- umie napisać rozprawę naukową, samodzielnie formułując problem badawczy, dobierając źródła i literaturę naukową oraz odpowiednią metodologię,

- potrafi poprawnie w mowie i na piśmie formułować wypowiedzi i sądy oraz zabierać głos w dyskusji wobec różnorodnych odbiorców, mówiąc zrozumiale i poprawnie,

- jest gotów/gotowa do zaangażowania w dialog społeczny i międzykulturowy ze zrozumieniem i empatią oraz do uczestnictwa w debacie publicznej

- jest w stanie dokonać krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści,

- a także potrafi przyjąć postawę szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów,

- dostrzega wagę refleksji kulturoznawczej dla życia społecznego.

Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie:

- kontroli obecności i aktywności na zajęciach (dopuszczalne są cztery nieobecności w roku; nadmiarowe nieobecności wymagają zaliczenia pisemnego; opuszczenie ponad 1/3 liczby zajęć oznacza niezaliczenie przedmiotu);

- pracy rocznej, będącej analizą wybranego wydarzenia medialnego lub przedstawienia wizualnego istotnego społecznie;

- egzaminu ustnego obejmującego całość programu zajęć oraz dyskusję o pracy rocznej.