Lexicography

obligatory courses

n/a

It is assumed that students have a general idea of what the dictionary is, they had a glance at the most important types of Polish language dictionaries and used them temporarily.

Classroom

The lecture deals with the social determinants of lexicography: about its sources and purposes, types of dictionaries, their structure and social functions as well as about preparing, publishing, reviewing and making use of dictionaries.

The aim of the course is to acquaint students with lexicography as a field situated on the borderline of linguistics, cultural studies and editorial studies. Among others, we will focus on: typology of dictionaries, structure of dictionaries, structure of Polish lexicography, cultural and political influence on the content of dictionaries, social status of dictionaries, research on the use of dictionaries, commercial aspects of lexicography. Students learn to assess dictionaries based on various criteria and to choose dictionaries according to their needs.

The list of topics – see Part B.

The lecture will be based i.a. on the following works. Students are not required to read them.

Bańko M., Jedność w wielości. Cechy konstytutywne i typologiczne słowników. „Poradnik Językowy” 2010 2010, z. 4, s. 5-25.

Bańko M., O normie i błędzie. „Poradnik Językowy” 2008, z. 5, s. 3–17.

Bańko M., Popularne słowniki w popularnej prasie. Przyczynek do społecznego obrazu słownika. „Prace Filologiczne” XLIX, 2004, s. 7–21.

Bańko M., Poznaj słownik po okładce. Teksty informacyjno-reklamowe wydawców na okładkach słowników. „Poradnik Językowy”, 2003, z. 8, s. 3–21.

Bańko M., Słownik jako książka popularnonaukowa (w:) O trudnym łatwo, red. J. Miodek, M. Zaśko-Zielińska. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002, s. 13–23.

Bańko M., Słowniki jako przedmiot żartów i parodii (w:) Polszczyzno moja... Księga jubileuszowa z okazji 40-lecia pracy naukowej i dydaktycznej Profesora Jerzego Bralczyka, red. G. Dąbkowski, D. Lewandowska-Jaros. Warszawa: ASPRA-JR, 2009, s. 35–47.

Bańko M., Słowniki ortograficzne w Polsce – fenomen socjologiczny. „Prace Filologiczne” XLVIII, 2003, s. 7–32.

Bańko M., Stan i perspektywy współczesnej polskiej leksykografii jednojęzycznej (w:) Językoznawstwo w Polsce. Stan i perspektywy, red. S. Gajda. Opole: PAN, Uniwersytet Opolski, 2003, s. 127–141.

Bańko M., Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Warszawa: Wydział Polonistyki UW, 2001, s. 10–49.

Bejoint H., Tradition and Innovation in Modern English Dictionaries. Oxford: Clarendon Press, 1994, s. 6–41, 107–168.

Gruszczyński W., Słowniki w warsztacie pracy dziennikarza (w:) Polszczyzna w komunikowaniu publicznym, red. W. Gruszczyński, J. Bralczyk. Warszawa: ASPRA, 1999, s. 115–151.

Herbst T., Klotz M., Lexikografie. Paderborn: Ferdinand Schöningh, 2003, s. 158–199.

Kurkowska H., Polityka językowa a zróżnicowanie społeczne współczesnej polszczyzny. „Socjolingwistyka” 1, 1977, s. 17-25.

Lipczuk R., Puryzm językowy w Niemczech — historia i teraźniejszość. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LIX, 2003, s. 139–149.

Markowski A., Postawy wobec języka (w:) Mowa rozświetlona myślą, red. J. Miodek. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1999, s. 15–32; także (w:) Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, 1999, s. 1722–1728.

Markowski A., Puzynina J. (red.), Normalizacja języka w krajach Zachodu. Warszawa: Semper, 1994.

Pawelec R., Perswazja w słownikach (w:) Język perswazji publicznej, red. K. Mosiołek-Kłosińska, T, Zgółka. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2003, s. 171–181.

Pelc J., Dwa pojęcia normy a poprawność (w:) Język narzędziem myślenia i działania, red. W. Gruszczyński. Warszawa: Elipsa, 2002, s. 96–102.

Piotrowski T., Z zagadnień leksykografii. Warszawa: PWN, 1994, s. 30–81.

Piper D., Współczesna polska ortografia w szkole na przykładzie gimnazjum. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2003.

Puzynina J., Problem kodyfikacji normy języka polskiego. „Poradnik Językowy” 1977, z. 6, s. 1–8.

Szkiłądź H., Redakcja Słowników Języka Polskiego (w:) Alfabet PWN. Warszawa: PWN, 1997, 326–336.

Wierzbicka A., Dictionaries and Ideologies: Three Examples from Eastern Europe (w:) Cultures, Ideologies, and the Dictionary. Studies in Honor of Ladislav Zgusta, ed. Kachru B. B, Kahane H., 1995, Tübingen: Niemeyer [wybrane artykuły].

Żmigrodzki P., O polskich słownikach ortograficznych z punktu widzenia metaleksykografii. „Poradnik Językowy” 2004, z. 5, s. 15–30.

Żmigrodzki P., Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 2003, s. 23–27, 45–157, 244–245.

Żmigrodzki P., Ulitzka E., Nowak P., O świadomości leksykograficznej kandydatów na polonistów (na podstawie badań ankietowych). „Poradnik Językowy”, 2005, z. 5, s. 3-21.

Additionally:

– printed and electronic dictionaries

– National Corpus of Polish

– cuttings

– publications referring to the book market

– online bookstore websites

– opinion polls

– statistical yearbook

Having finished the course a student:

– knows available types of dictionaries and selects dictionaries appropriate to their needs,

– uses dictionaries, interpreting the information therein,

– analyzes the contents of the dictionary, including various factors: historical, political, cultural, moral ones,

– evaluates the usefulness of the dictionary based on various criteria,

– identifies problems related to working on the dictionary and their dependence on the dictionary destination,

– characterizes key Polish dictionaries.

Final written (multiple-choice) test