Semantic inquiries

Założenia i cele:

Na zajęciach tych są referowane i dyskutowane tematy z zakresu szeroko rozumianej semantyki.

Zamierzamy omawiać wybrane zagadnienia z obszernych tematów badawczych, zwłaszcza rozwijanych w ramach językoznawstwa kognitywnego i funkcjonalnego.

Poruszana problematyka wiąże się z badaniami autorskimi referentów, wykorzystujących dorobek lingwistyki polskiej i światowej.

W zależności od tematu badania te - podstawowo językoznawcze - nawiązują do wybranych nurtów filozoficznych, a także wskazują na związki z wybranymi obszarami kultury.

Tytuły poszczególnych wystąpień wraz ze streszczeniem i literaturą do danego tematu będą zamieszczane na stronie Zakładu Gramatyki, Semantyki i Pragmatyki Współczesnego Języka Polskiego (w zakładce „Konwersatoria").

Omawiane zagadnienia zwykle są związane z badaniami własnymi uczestników konwersatorium. Dotyczą one m.in.

- metonimii i metafory w interpretacji kognitywnej (jako narzędzi konceptualizacji) i mechanizmów w działaniach komunikatywnych;

- różnorodnych sposobów nazywania elementów rzeczywistości społecznej w dyskursie publicznym (w zdarzeniach mownych) oraz multimodalności w sposobie ich ujmowania w konkretnych użyciach;

- semantyki empatii, śmiechu (a także uśmiechu i humoru) w polszczyźnie ogólnej;

- kwestii teoretycznych, m.in. porządkowania terminologii z zakresu językoznawstwa kognitywnego, w tym interpretacji mechanizmów związanych z procesami konceptualizacji, statusu pojęcia w semantyce R. Langackera;

- wybranych problemów dyskursu i multimodalności.

Zakres literatury przedmiotu dotyczącej danego zagadnienia będzie podawany przez referentów i zamieszczany na stronie Zakładu Gramatyki, Semantyki i Pragmatyki Współczesnego Języka Polskiego.

Polecamy samodzielną lekturę następujących podręczników akademickich:

Evans V., Green M., 2006, Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburgh University Press.

Geeraerts D., 2010, Theories of Lexical Semantics, Oxford. University Press; (r. 5: Cognitive Semantics, s. 182-287).

Gibbs R. W. (red.), 2008, The Cambridge handbook of metaphor and thought. Cambridge.

Grzegorczykowa R., 2010 i n., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa.

Kövecses Z., 2011, Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie. Kraków.

Kubriakowa E.S. i in., 1996, Kratkij slowar’ kognitiwnych terminow. Red. Je. Kubriakowa, Moskwa.

Langacker, R.,1995, Wykłady z gramatyki kognitywnej, pod red. H. Kardeli, Lublin.

Langacker R., 2005, Wykłady z gramatyki kognitywnej, pod red. H. Kardeli i P. Łozowskiego, Lublin (wybór).

Langacker, R., 2009, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, Kraków.

Niebrzegowska-Bartmińska,2020, Definiowanie w i profilowanie pojęć w (etno)lingwistyce, Lublin 2020, Wydawnictwo UMCS

Tabakowska E., red., 2001, Kognitwne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków, Universitas.

Taylor J.R., 2007, Gramatyka kognitywna. Red. nauk. E. Tabakowska, Kraków.

Tokarski R., 2013, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin.

Ungerer F., Schmid H-J., 1996, An Introduction to Cognitive Linguistics, Longman.

Wierzbicka A., 1999, Język – umysł – kultura. Wybór prac pod red.J. Bartmińskiego, Warszawa.

Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury. Warszawa.

Zainteresowanym zagadnieniami komunikacji (dyskursu) poleca się następujące lektury:

- Duszak A., 1998, Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa.

- Wojtak M., 2019, Wprowadzenie do genologii, Lublin.

- Czachur W., 2020, Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław.

- Witosz B., Sujkowska-Sobisz K., Ficek I. (red.), Dyskurs i jego odmiany,

Katowice 2016.

Większość prac jest dostępna w wersji on line w BUWie; wszystkie są w zbiorach Biblioteki Jana Baudouina de Courtenay.

Po ukończeniu przedmiotu student:

– powinien mieć większą świadomość złożoności opisu semantycznego zjawisk językowych,

– powinien znać wybrane problemy z bogatej literatury przedmiotu,

– powinien umieć wykorzystać do własnych badań wybrane narzędzia i metody opisu semantyki,

- powinien lepiej orientować się w literaturze przedmiotu.

Student oceniany jest:

a) na podstawie obecności na zajęciach (w sali lub zdalnych, zależnie od decyzji dziekana ); dopuszczalne są dwie nieobecności.

b) końcowego zaliczenia, którego przedmiot stanowią wybrane fragmenty (lub jeden fragment) podręcznika akademickiego (jednego lub dwóch), umieszczonego na liście podanej w niniejszym sylabusie. Zaproponowaną przez Osoby chcące zaliczać obecny przedmiot lekturę powinna zaakceptować prowadząca, przed umówieniem się na termin zaliczenia ustnego, które powinno odbyć się w sesji zimowej, tj. w czasie: od zakończenia konwersatorium do przerwy międzysemestralnej.