Historia Serbii

obowiązkowe

Przedmiot jest poświęcony prezentacji dziejów Serbii od początków serbskiej państwowości w średniowieczu po czasy współczesne. W trakcie zajęć omawiane są najważniejsze wydarzenia historyczne, postaci, a także główne procesy cywilizacyjne i ich społeczne uwarunkowania oraz nastepstwa. Zagadnieniem towarzyszącym rekonstrukcji dziejów Serbii jest problem formowania się lokalnych dyskursów historiograficznych i ich tekstowych reprezentacji. Zajęcia w dużej części oparte są na analizie tekstów źródłowych.

Przedmiot stanowi uzupełnienie wykładu "Dzieje regionu - Bałkany" dotyczy dziejów Serbii od początków państwowości w średniowieczu po wydarzenia współczesne. Celem ćwiczeń jest zapoznanie słuchaczy z konstytutywnymi dla serbskiego procesu historycznego wydarzeniami, ich aktorami oraz towarzyszącymi im przemianami cywilizacyjnymi i społecznymi. Przedmiotem rozważań w toku ćwiczeń są przede wszystkim te zjawiska, które odegrały zasadniczą rolę w formowaniu się kultury narodowej Serbów, a tym samym stanowią zasadniczy budulec głównych dyskursów historiograficznych i autorefleksji tożsamościowej. Podstawą pracy na zajęciach jest analiza tekstów źródłowych i ich interpretacja z wykorzystaniem opracowań. Ten tryb działania ma służyć zapoznaniu słuchaczy z elementarnymi zasadami warsztatu badań historycznych .

Tematy:

1. Dzieje państwa serbskiego w średniowieczu. W kręgu cywilizacji bizantyjskiej. Panowanie dynastii Nemanjiciów.

2. Bitwa na Kosowym Polu - jej przebieg faktyczny oraz polityczne konsekwencje. Formowanie się mitu kosowskiego i jego rola w serbskim dyskursie tożsamościowym.

3. Podbój turecki. Charakterystyka rządów osmańskich, organizacja państwa. Współczesna recepcja dziedzictwa osmańskiego we współczesnej Serbii.

4. Wielka wędrówka Serbów z Turcji na ziemie habsburskie. Serbowie węgierscy w kręgu oddziaływań kultury oświecenia. Panowanie Marii Teresy i Franciszka Józefa.

5. Powstania przeciw Turcji. Dzieje państwowości serbskiej. Rola Karađorđa i dynastii Obrenoviciów.

6. Dzieje państwa czarnogórskiego.

7. Powstanie Jugosławii. Konflikty narodowe i polityczne; centralizm belgradzki i opozycja chorwacka, irredenta macedońska. Dyktatura Aleksandra Karađorđevicia.

8. Losy Jugosławii w czasie II wojny światowej. Wojna domowa w Jugosławii: ustasze, czetnicy i partyzantka Tity.

9. Działalność partii komunistycznej w powojennej Jugosławii. Przemiany ustrojowe. Następstwa Rezolucji Kominformu w 1948 r. Proces destalinizacji. Rządy Josipa Broza Tity.

10. Konflikty narodowe i protesty studenckie w Jugosławii na przełomie lat 60. i 70. (chorwacka wiosna).

11. Wojna w l. 90. Rozpad Federacji. Eskalacja i przejawy nacjonalizmu.

12. Serbia wobec kwestii niepodległości Kosowa.

13. Zmiany polityczne i transformacje ustrojowe w Serbii po upadku reżimu Miloševicia.

D. Gil, Prawosławie, historia, naród: miejsce kultury duchowej w serbskiej tradycji i współczesności, Kraków 2005.

A. Naumow, Dar słowa: ze starej literatury serbskiej, Łódź 2004.

Historia Królestwa Słowian czyli Latopis popa Duklanina, oprac. J. Leśny, Warszawa 1988.

S. Novaković, Srbi i Turci, Beograd 2001.

J. Rapacka, Godzina Herdera. O Serbach, Chorwatach i idei jugosłowiańskiej, Warszawa 1995.

S. Pavlović, Srbija – istorija iza imena, Beograd 2004.

P. Eberhardt, Przemiany demograficzno-etniczne na obszarze Jugosławii w XX wieku, Lublin 2005.

W. Walkiewicz, Jugosławia, Warszawa 2000.

L. Benson, Jugosławia. Historia w zarysie, tłum. Barbara Gutowska-Nowak, Kraków 2011.

B. Jelavich, Historia Bałkanów, t. 1: Wiek XVIII i XIX, przeł. J. Polak, K. Salwa; t. 2: Wiek XX, M. Chojnacki, J. Hunia, Kraków 2005.

Student/ka posiada podstawową wiedzę o historii Serbii. Umie wskazać zdarzenia i postaci konstytutywne dla dziejów tego kraju oraz rozumie tak wewnętrzne, jak i zewnętrzne uwarunkowania procesów historycznych i cywilizacyjnych zachodzących na tym obszarze. Potrafi wskazać zjawiska historyczne kluczowe dla uformowania się narodu serbskiego oraz podstawowe elementy narracji tożsamościowej Serbów. Zna podstawowe źródła z zakresu historii Serbii, umie je analizować i interpretować. Sprawnie posługuje się mapą i zna geografię historyczną kraju.