Aphasia

Celem przedmiotu jest dostarczenie studentowi wiedzy na temat afatycznych zaburzeń mowy. Studenci zapoznają się z opisem i interpretacją zjawisk językowych w afazji, z zaburzeniami poznawczymi niejęzykowymi współwystępującymi w zespole afazji. Poznają również metody diagnozowania oraz metodykę postępowania terapeutycznego z chorymi z afazją.

Zajęcia są poświęcone następującym zagadnieniom: definicje i typologie afazji; nietypowe postaci afazji (afazja podkorowa, afazja skrzyżowana, afazja postępująca); afazja a zaburzenia mowy wynikające z demencji; językowe symptomy uszkodzeń mózgu; afatyczne zaburzenia realizacji podsystemów języka; zaburzenia czynności czytania i pisania w afazji; zaburzenia poznawcze nielingwistyczne współwystępujące z afazją; diagnozowanie zaburzeń afatycznych (analiza dokumentacji klinicznej, interpretacja wyników badań specjalistycznych, wybór narzędzi diagnostycznych); czynniki wpływające na proces usprawniania mowy u osób z afazją; etapy pracy w terapii chorych z afazją; postępowanie neurologopedyczne w poszczególnych typach afazji; terapia grupowa; zasady współpracy z rodziną i innymi specjalistami; tworzenie opinii logopedycznych o chorych z afazją.

A. Duranowska-Serocka, Zaburzenia czynności językowych i aktywności w kontaktach z otoczeniem po uszkodzeniach struktur podkorowych w wyniku udaru mózgu, „Logopedia” 27, 2000.

A. Herzyk, Afazja: mechanizmy mózgowe i symptomatologia, „Logopedia” 27, 2000.

A. Herzyk, Pierwotna afazja postępująca, „Audiofonologia” 9, 1996.

A. Herzyk, Taksonomia afazji: kryteria klasyfikacji i rodzaje zespołów zaburzeń, „Logopedia” 28, 2000.

R. Jakobson, M. Halle, Podstawy języka, Wrocław 1964.

J. Kania, Dezintegracja systemu fonologicznego w afazji, Wrocław 1976.

J. Kania, M. Klimkowski, Próba językoznawczego opisu afazji, „Logopedia” 7, 1967.

D. Kądzielawa, Afazja i agnozja [w:] I. Kurcz (red.), Psychologia a semiotyka. Pojęcia i zagadnienia, Warszawa 1993.

D. Kądzielawa, M. Sadowska, Agramatyzm w afazji: przegląd stanowisk badawczych, „Studia Psychologiczne” 12, 1991.

M. Klimkowski, Neuropsychologiczne podstawy czynności czytania i pisania w świetle doświadczeń klinicznych [w:] T. Świszczewska (red.), Podstawy pracyterapeutycznej w zespołach kompensacyjnych, Lublin 1990.

A. R. Łuria, Podstawy neuropsychologii, Warszawa 1976.

A. R. Łuria, Zaburzenia wyższych czynności korowych wskutek uszkodzeń mózgu, Warszawa 1967.

H. Marczewska, E. Osiejuk, Nie tylko afazja... O zaburzeniach językowych w demencji Alzheimera, demencji wielozawałowej i po uszkodzeniach prawej półkuli mózgu, Warszawa 1994.

M. Maruszewski, Afazja. Zagadnienia teorii i terapii, Warszawa 1966.

M. Maruszewski, Chory z afazją i jego usprawnianie, Warszawa 1974.

H. Mierzejewska (red.), Badania lingwistyczne nad afazją, Wrocław 1978.

H. Mierzejewska (red.), Badania porównawcze afazji, Wrocław 1982.

H. Mierzejewska, Afatyczna dezintegracja fonetycznej postaci wyrazu, Wrocław 1977.

H. Mierzejewska, J. Przesmycka-Kamińska, S. Grotecki, Metodologiczny pożytek z kompleksowego językoznawczo-psychologicznego opisu porozumiewania się osób z afazją, „Socjolingwistyka” 12/13, 1993.

H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa, S. Grotecki, Dezintegracja, kompensacja, stabilizowanie struktur językowych w afazji [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (oprac.), Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy – afazja, zaburzenia rozwoju mowy, Warszawa 2000.

H. Mierzejewska, S. Grotecki, O spójności polilogu w warunkach afazji, „Socjolingwistyka” 9, 1990.

H. Mierzejewska, Zaburzenia polskiego systemu fonetycznego w niektórych wypadkach afazji, Wrocław 1971.

M. T. Nowakowska, Rehabilitacja chorych z afazją, Wrocław 1978.

J. Panasiuk, Kompetencja językowa a kompetencja metajęzykowa w afazji, „Logopedia” 29, 2001.

J. Panasiuk, Komunikacja w afazji, „Logopedia” 27, 2000.

M. Pąchalska, Afazjologia, Warszawa 1999.

M. Pąchalska, Kompleksowy model rehabilitacji chorych z ogniskowym uszkodzeniem mózgu i afazją całkowitą, Kraków 1986,

M. Pąchalska, Terapia chorych z afazją: cele, realizacja i dylematy, „Postępy Rehabilitacji” 2, 1991.

M. Przybysz-Piwkowa, Na temat analizy lingwistycznej wypowiedzi osób z afazją [w:] J. Nowakowska-Kempna (red.), Effata – otwarcie. Logopedia jako nauka interdyscyplinarna – teoretyczna i stosowana, Katowice 1998.

M. Przybysz-Piwkowa, O dwóch mechanizmach kształtujących wypowiedzi osób z afazją [w:] J. Bałachowicz, S. Frycie (red.), Język – literatura – wychowanie: praca zbiorowa dedykowana profesor Annie Kowalskiej, Warszawa 2006.

M. Przybysz-Piwkowa, Realizacja struktur językowych a podsystemy języka u osób z afazją, „Logopedia” 27, 2002.

M. Sadowska, Zmiany zakłóceń głosek w procesie reedukacji osób z afazją, Kraków 1996.

B. Strachalska, Ćwiczenia usprawniające aktualizację wyrazów w mowie osób z afazją, Warszawa 2002.

B. Strachalska, Dobór materiału językowego do ćwiczeń usprawniających aktualizację wyrazów u osób z afazją [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (oprac.), Teoretyczne podstawy metod usprawniania mowy – afazja, zaburzenia rozwoju mowy, Warszawa 2000.

J. Szumska, Metody rehabilitacji afazji, Warszawa 1980.

H. Tomaszewska-Volovici, Agramatyzm w afazji, Wrocław 1976.

M. Zarębina, Rozbicie systemu językowego w afazji, Wrocław 1978.

Student, który zaliczył przedmiot:

WIEDZA

1. zna treść i zakres użycia terminu afazja,

2. zna różne klasyfikacje afazji,

3. zna przyczyny afazji,

4. zna objawy językowe i pozajęzykowe mózgowych zaburzeń mowy i języka,

UMIEJĘTNOŚCI

1. potrafi samodzielnie opisywać i analizować objawy językowe i pozajęzykowe zaburzeń mózgowych,

2. potrafi diagnozować zaburzenia mowy uwarunkowane mózgowo u dorosłych i u dzieci,

3. potrafi opracować plan terapii uwzględniający możliwości i potrzeby chorego,

4. potrafi prowadzić terapię z pacjentem i weryfikować skuteczność stosowanych metod w zależności od efektów,

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. posiada umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta i jego rodziny,

2. potrafi współpracować z innymi specjalistami w celu tworzenia skutecznego procesu reedukacji pacjentów z afazją.

kontrola obecności, aktywne uczestnictwo w zajęciach, przygotowanie referatów