Cultural, ethical and pragmatic aspects of interpersonal communication

Wykład poświęcony jest etycznym, kulturowym i pragmatycznym aspektom komunikacji interpersonalnej. Zajęcia zostały podzielone na 4 bloki: blok wprowadzający, poświęcony podstawom teorii komunikacji oraz 3 bloki tematyczne. W obrębie każdego bloku tematycznego najpierw poruszane są podstawowe zagadnienia związane z pragmatycznymi, etycznymi czy kulturowymi aspektami wypowiedzi, niezbędne do zrozumienia bardziej złożonych kwestii. Następnie omawiane będą w pogłębiony sposób wybrane, bardziej szczegółowe problemy komunikacji interpersonalnej.

Problematyka zajęć obejmuje następujące zagadnienia:

1. Wprowadzenie do nauki o komunikacji

A. czym jest komunikacja, modele komunikacji, kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna, typy kodów komunikacyjnych

B. słyszenie a słuchanie i rozumienie: model kompetentnego słuchania i reagowania, rodzaje słuchania: poznawcze, oceniające, empatyczne

2. Pragmatyczne aspekty komunikacji interpersonalnej

A. czym jest pragmatyka, akty i gatunki mowy, zasady konwersacyjne Grice’a; mówienie nie wprost: metafora i metonimia, problem implikatur i presupozycji; pragmatyka a socjo- i psycholingwistyka

B. Tekstologia jako dziedzina pragmatyki językowej; problematyka dyskursu i narracji, spójność i struktura tekstów pisanych i mówionych

3. Kulturowe aspekty komunikacji interpersonalnej

A. Komunikacja międzykulturowa. Skąd czerpać wiedzę o zwyczajach innych kultur, jak uniknąć nieporozumień związanych z odmiennym interpretowaniem przekazów werbalnych i niewerbalnych

B. Relatywizm językowy: hipoteza Sapira-Whorfa a przekładalność znaczeń między kulturami

4. Etyczne aspekty komunikacji interpersonalnej

A. Etyczne i nieetyczne zachowania komunikacyjne: problem granicy między perswazją a manipulacją,

B. Funkcja środków językowych w kształtowaniu postaw odbiorcy

Apresjan J.D., 2012, Z warsztatu leksykografa, Warszawa (zwłaszcza Konotacje jako składnik pragmatyki słowa i Performatywy w gramatyce i słowniku).

Bartmiński J, Bartmińska-Niebrzegowska S., Szadura J., 2004, Akty i gatunki mowy, Lublin.

de Beaugrande R.-A.,. Dressler W.U, 1990, Wstęp do lingwistyki tekstu, przeł. T. Szwedek, Warszawa (zwłaszcza rozdział Spójność: 72-119),

Grabias S., 2003, Język w zachowaniach społecznych, Lublin, zwłaszcza ss. 41-55, 258-313.

Kovecses Z., 2011, Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, przeł. A. Kowalcze-Pawlik, M. Buchta, Kraków (zwłaszcza ss. 17-66).

Levinson S.C., 2010, Pragmatyka, przeł. T. Ciecierski, K. Stachowicz, Warszawa.

Puzynina J., 2013, Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków.

Pszczołowski T., 1974, Umiejętność przekonywania i dyskusji, Warszawa.

Morreale S.P., Spitzberg B.H., Barge J.K., 2007, Komunikacja między ludźmi, Warszawa.

Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa, ss. 72-234.

Literatura będzie uzupełniana i modyfikowana podczas zajęć (z uwzględnieniem potrzeb studentów).

Wiedza

Student zna podstawową terminologię konieczną do zrozumienia treści przedstawionych podczas wykładów.

Wie, czym jest komunikacja oraz jakie aspekty wpływają na jej skuteczność.

Ma pogłębioną wiedzę na temat wybranych etycznych, pragmatycznych i kulturowych aspektów komunikacji interpersonalnej.

Umiejętności

Student sprawnie posługuje się terminologią związaną z treścią wykładu.

Rozumie i dostrzega różne aspekty komunikacji interpersonalnej, potrafi kształtować swoją wypowiedź, wykorzystując wiedzę wyniesioną z wykładu.

Kompetencje społeczne

Student ma świadomość swojej wiedzy i umiejętności w zakresie treści przedmiotowych, rozumie potrzebę ich uzupełniania i doskonalenia i potrafi to robić, dokonuje samooceny własnych umiejętności i kompetencji.

Obecność na zajęciach (dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności), aktywne uczestnictwo zajęciach, pisemna praca zaliczeniowa składająca się z różnych wariantów pytań zamkniętych oraz pytań otwartych, wymagających udzielenia krótkiej, syntetycznej odpowiedzi.