Methodology of Polish at the primary school (linguistic and literary education)

Podczas zajęć studenci zapoznają się z problemami kształcenia językowego i literacko-kulturowego w szkole podstawowej; rozwijają umiejętności praktycznego wykorzystania na lekcjach języka polskiego różnych dziedzin wiedzy polonistycznej oraz psychologicznej i pedagogicznej w planowaniu i organizacji pracy z uczniami klas IV-VI szkoły podstawowej.

I.Opis zakładanych kompetencji i umiejętności, jakie student nabywa w wyniku zaliczenia przedmiotu

Student powinien wiedzieć:

- podstawę programową i standardy wymagań egzaminacyjnych oraz minimum 2 programy i związane z nimi podręczniki do nauki języka polskiego w szkole podstawowej;

- zagadnienia dotyczące organizacji procesu dydaktycznego na II etapie nauczania języka polskiego;

- problemy z zakresu poszczególnych działów wiedzy o języku i literaturze, których elementy wprowadzane są na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej.

Student powinien umieć:

- zorganizować pracownię polonistyczną w szkole podstawowej i zaplanować pracę dydaktyczną służącą rozwijaniu kompetencji komunikacyjnej, w tym językowej, i literackiej uczniów szkoły podstawowej (m.in. wybrać podręczniki i pomoce dydaktyczne);

- dobrać odpowiednie metody i środki dydaktyczne w pracy na II etapie edukacji;

- sporządzić konspekt lekcji z zakresu kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej;

- zorganizować pracę domową ucznia oraz wspomagać samokształcenie;

- skontrolować i ocenić postępy uczniów w zakresie wypowiedzi ustnych i pisemnych na II etapie edukacji, sformułować recenzję krytyczno-oceniającą wypowiedzi uczniowskiej;

- integrować wiedzę i umiejętności z różnych działów nauki o języku i literaturze, dążąc do funkcjonalnego wprowadzania podstaw tej wiedzy na II etapie edukacji, rozwijania języka ucznia, przygotowania do odbioru tekstu literackiego i wspierania poznawczego (w tym: kulturowego), emocjonalnego i moralnego rozwoju dziecka.

II. Spis kolejnych tematów

1. Wprowadzenie: Organizacja procesu dydaktycznego w szkole podstawowej: uczeń - nauczyciel - cele i przedmiot nauczania języka polskiego w reformowanej szkole.

2. Kształcenie umiejętności językowych uczniów - ćwiczenia w mówieniu i pisaniu (cele, typy, zastosowanie).

3. Słownictwo, semantyka, elementy leksykografii w szkole podstawowej (wzbogacanie słownictwa w kręgach tematycznych, refleksja nad znaczeniem i kształtem słowa, praca ze słownikami).

4. Tekstologia w szkole: dłuższe formy wypowiedzi na lekcjach języka polskiego (jak uczyć pisania opowiadania, opisu, wybranych form użytkowych); podstawy kompozycji tekstu, funkcja i język wypowiedzi uczniowskich.

5. Nauczanie ortografii i interpunkcji w szkole podstawowej (cele i metody).

6. Podstawy składni na lekcjach języka polskiego w szkole podstawowej.

7. Podstawy morfologii w szkole podstawowej.

8. Kultura języka w szkole podstawowej (poprawność, sprawność, skuteczność wysławiania się; etyka mowy; estetyka wypowiedzi).

9. Sprawdzian i ocena polonistycznych osiągnięć uczniów szkoły podstawowej. Kryteria oceniania wypracowań szkolnych.?

10. Kształtowanie tożsamości ucznia w świecie wewnętrznym i zewnętrznym (człowiek wobec wartości, człowiek wobec drugiego człowieka, człowiek wobec tradycji, kultury własnej i kultur innych).

11. O sztuce czytania i interpretacji dzieł literackich. Podstawowe pojęcia z nauki o literaturze w szkole podstawowej. Motywowanie dzieci do lektury.

Hospitacje lekcji

Integralną część zajęć stanowią hospitacje lekcji w szkole podstawowej, podczas których studenci mają okazję zweryfikować swą wiedzę teoretyczną z praktyką pracy nauczycielskiej. Hospitacje lekcji podlegają omówieniu podczas zajęć audytoryjnych.

IV. Dokładny opis metod oceny pracy studenta w ramach danego przedmiotu

Przygotowanie do zajęć polega na zapoznawaniu się studenta z lekturami oraz powtórzeniu wiadomości z wybrnaych działów nauki o języku i literaturze. Do oceny ciągłej może wchodzić także wykonywanie prac cząstkowych (np. ocena wypracowania uczniowskiego, opracowanie konspektu lekcji) oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu.

1. Podstawy programowe, wybrane podręczniki i programy oraz informatory o sprawdzianie w w szkole podstawowym wraz ze standardami wymagań egzaminacyjnych.

2. E. Bańkowska, A. Mikołajczuk (red.), 2006, Kompetencje nauczyciela polonisty, Warszawa.

3. S. Bortnowski, 2005, Przewodnik po sztuce uczenia literatury, Warszawa.

4. B. Chrząstowska, 1987, Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształtowania pojęć literackich w szkole podstawowej, Warszawa (zwłaszcza O kształtowaniu pojęć; Metoda czy strategia?; W stronę praktyki - tu m.in. o kształtowaniu pojęcia `metafora' - s. 337-358).

5. S. Dubisz (red.), 1999, Nauka o języku dla polonistów, Warszawa.

6. A. Janus-Sitarz (red.), 2004, Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, Kraków.

7. A. Janus-Sitarz (red.), 2004, Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, Kraków.

8. A. Janus-Sitarz, 2005, Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, Kraków.

9. A. Mikołajczuk, J. Puzynina (red.), 2004, Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole. Szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, Warszawa.

10. Gatunki wypowiedzi w szkole [w:] E. Bańkowska, A. Mikołajczuk (red.), 2003, Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, Warszawa.

11. M. Nagajowa, 1985, Kształcenie języka ucznia w szkole podstawowej, Warszawa.

12. M. Nagajowa, ABC metodyki języka polskiego, Warszawa 1995.

13. J. Podracki, 1997, Składnia polska, Warszawa.

14. E. Polański, 1995, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa.

15. Wybrane słowniki.