(in Polish) Dysleksja i dysgrafia

Problematyka specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu; przyczyny i objawy dysleksji oraz metody diagnozy i formy terapii dysleksji.

Tematy zajęć:

1.Definicja czynności czytania; etapy nauki czytania

2.Model przyswajania czytania przez dzieci polskie

3.Typy zaburzeń czytania

4.Definicja czynności pisania; etapy rozwoju umiejętności pisania

5.Zaburzenia grafomotoryczne – dysgrafia; cechy pisma dysgraficznego

6.Terminologia i definicje podstawowych pojęć („ryzyko dysleksji”, dysleksja, dysortografia, dysgrafia).

7.Etiologia dysleksji – koncepcje: genetyczna, organiczna, opóźnionego dojrzewania CUN, hormonalna

8.Najważniejsze patomechanizmy dysleksji:

•deficyt fonologiczny

•deficyt tempa przetwarzania informacji

•teoria podwójnego deficytu

•deficyt przetwarzania czasowego

9.Zaburzenia funkcji percepcyjno-motorycznych (wzrokowych, słuchowo - językowych, kinestetyczno-ruchowych) oraz ich integracja

10.Symptomy dysleksji na różnych poziomach życia dziecka

11.Deficyty językowe w dysleksji

12.Typowe błędy popełniane w czytaniu przez uczniów z dysleksją

13.Błędy w pisaniu uwarunkowane zaburzeniem funkcji słuchowo – językowych

14.Błędy w pisaniu uwarunkowane deficytem funkcji wzrokowych

15.Trudności w uczeniu uwarunkowane zaburzeniami rozwoju ruchowego w zakresie sprawności manualnej

16.Diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu (badanie psychologiczne, pedagogiczne i logopedyczne - metody i narzędzia badawcze

17.Terapi dysleksji – zasady terapii pedagogicznej, etapy terapii

18.Rodzaje ćwiczeń w usprawnianiu czytania i pisania

19.Prezentacja i omówienie pomocy do poszczególnych etapów terapii

20.Omówienie wybranych metod stosowanych w terapii pedagogicznej

1.Bień B., Trzeciak G.: „Chcemy dobrze czytać i pisać. Ćwiczenia wspomagające naukę czytania i pisania w drugiej klasie”, Wydawnictwo Juka, Łódź 1994.

2.Bogdanowicz M.: „Leworęczność u dzieci”, WSiP, Warszawa 1989.

3.Bogdanowicz M.: „ O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli”, Wydawnictwo Linea, Lublin 1994.

4.Bogdanowicz M.: „Integracja percepcyjno – motoryczna”, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, Warszawa 1998.

5.Bogdanowicz M., Adryjanek A.: „Uczeń z dysleksją w szkole”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2004.

6.Borkowska A., Domańska Ł.: „Neuropsychologia kliniczna dziecka”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

7.Czajkowska I., Herda K.: „Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole”, WSiP, Warszawa 1996.

8.Cieszyńska J., Korendo M.: „Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2007.

9.Cieszyńska J.: „Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji”, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2001.

10.Goddard Blythe S.: „Jak osiągnąć sukcesy w nauce? Uwaga, równowaga

i koordynacja”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.

11.Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz K., Wojak M.: „Ćwiczenia w czytaniu

i pisaniu”, TNOiK Dom Organizatora, Toruń 1996.

12.Grabowska A., Rymarczyk K. (red.): „Dysleksja – od badań mózgu do praktyki”, Instytut Biologii Doświadczalnej PAN, Warszawa 2004.

13.Górecka Barbara: „Stymulacja rozwoju świadomości metalingwistycznej dzieci pięcioletnich w zabawach i ćwiczeniach językowych” w: „Scholasticus” nr 3/1995r.

14.Jastrząb J.: „Usprawnianie funkcji percepcyjno – motorycznych dzieci dyslektycznych”, COMPW-Z MEN, Warszawa 1990.

15.Jurek A.: „Kształcenie umiejętności ortograficznych uczniów z dysleksją”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.

16.Kaja B.: „Zarys terapii dziecka”, WSP, Bydgoszcz 1998.

17.Kaja B.(red.): „Diagnoza dysleksji”, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej

im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2003.

18.Krasowicz – Kupis G. (red.): „Dysleksja rozwojowa – perspektywa psychologiczna”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2006.

19.Krasowicz – Kupis G.: „Rozwój metajęzykowy a osiągnięcia w czytaniu u dzieci 6-9-letnich”, Wydawnictwo M. Curie – Skłodowskiej, Lublin 1999.

20.Krasowicz – Kupis G.: „Rozwój świadomości językowej dziecka, teoria i praktyka”, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004.

21.Krasowicz – Kupis G.: „Język, czytanie i dysleksja”, AWH Antoni Dudek, Lublin 2003.

22.Krasowicz – Kupis G., Pietras I. (red.): „Zrozumieć, żeby pomóc – dysleksja w ujęciu interdyscyplinarnym”, Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON, Gdynia 2008.

23.Krasowicz – Kupis G.: „Psychologia dysleksji”, Wydawnictwo Naukowe PAN, Warszawa 2008.

24.Krasowicz – Kupis G. (red.): „Diagnoza dysleksji, najważniejsze problemy”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2009.

25.Kujawa E., Kurzyna M.: „Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych”, WSiP, Warszawa 1994.

26.Lipowska M.: „Profil rozwoju kompetencji fonologicznej dzieci w wieku przedszkolnym”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2001.

27.Maas V.: „Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii Integracji Sensorycznej”, WSiP, Warszawa 1998.

28.Maurer A.: „Program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych”, Wydawnictwo „Impuls”, Kraków 1997r.

Zeszyt nr. 1 – „Zabawy z rymami”

Zeszyt nr. 2 – „Głoski rozpoczynające i kończące słowa”

Zeszyt nr. 3 – „Głoska a litera”.

29.Maurer Alicja: „Dysleksja a trudności w nauce czytania i pisania spowodowane różnymi przyczynami – implikacje dla organizacji procesu terapeutycznego”

w: „Biuletyn Informacyjny Oddziału Warszawskiego PTD” nr 2/1993r.

30.Maurer A. (red): „Dźwięki mowy”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2003.

31.Milewski Stanisław: „Postawa metafonologiczna dzieci w wieku przedszkolnym

a profilaktyka logopedyczna” w: „Scholasticus” nr 1/1993r.

32.Pietras I.: „Dysortografia – uwarunkowania psychologiczne”, Wydawnictwo Harmonia, Gdańsk 2008.

33.Saduś Z.: „Jak pomóc uczniowi w nauce ortografii”, Wydawnictwo Oświatowe „Promyk”, Opole 2003.

34.Sieńkowska Helena: „Problem słuchu fonematycznego w procesie kształtowania się mowy dziecka” w: „Biuletyn Informacyjny Oddziału Warszawskiego PTD” nr 3/1994.

35.Skibińska H.: „Praca korekcyjno – kompensacyjna z dziećmi z trudnościami w pisaniu i czytaniu”, WSP, Bydgoszcz 1996.

36.Słodownik – Rycaj Ewa: „Gry i zabawy językowe – jak pomagać dziecku

w przyswajaniu języka”, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001.

37.Spionek H.: „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne”, PWN, Warszawa 1976.

38.Spionek H.: „Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne”, PWN, Warszawa 1976.

39.Styczek I.: „Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego”, WSiP, Warszawa

1982.

40.Szeląg E., Szymaszek A.: „Test do badania słuchu fonematycznego u dzieci

i dorosłych”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne GWP, Gdańsk 2006.

41.Szurmiak M.: „Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu”, WSiP, Warszawa 1987.

42.Waszkiewicz E.: „Stymulacja psychoruchowa rozwoju dzieci 6-7 letnich”, WSiP, Warszawa 1991.

43.Waszkiewicz E.: „Pracuję z sześciolatkiem- poradnik dla nauczycieli i rodziców”, WSiP, Warszawa 1996.

44.Zakrzewska B.: „Koncepcja procesu reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu

i pisaniu”, Wydawnictwo WSRP, Siedlce 1994.

Student, który zaliczył przedmiot:

WIEDZA

- zna treść i zakres użycia terminów norma językowa, norma ortofoniczna, błąd językowy

- zna relacje pomiędzy tekstem mówionym a pisanym oraz różnice pomiędzy mową a pismem

- zna trudności w opanowywaniu czytania i pisania

- zna podstawowe teorie na temat przyczyn i patomechanizmów dysleksji

- zna klasyfikacje błędów – rozwojowych i dyslektycznych – w pisaniu i czytaniu

UMIEJĘTNOŚCI

- potrafi samodzielnie wskazać błędy językowe i je poprawić

- potrafi diagnozować, analizować i interpretować podstawowe objawy zaburzeń w czytaniu i pisaniu

- potrafi opracować plan terapii uwzględniający możliwości i potrzeby osób z dysleksją

- potrafi prowadzić terapię z pacjentem i weryfikować skuteczność stosowanych metod w zależności od efektów

KOMPETENCE SPOŁECZNE

- posiada umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta i jego rodziny

- potrafi współpracować z innymi specjalistami (nauczycielem, pedagogiem, psychologiem) w celu tworzenia skutecznego procesu usprawniania czytania i pisania

Obecność na wykładach oraz aktywny udział w ćwiczeniach