Literature of XX and XXI century and semiotics of cultural texts in school didactics

Zajęcia poświęcone są literaturze polskiej XX i XXI wieku oraz innym tekstom kultury ważnym z punktu widzenia dydaktyki szkolnej. Program porządkowany został perspektywie historycznoliterackiej oraz semiotycznej. Szczególna uwaga została położona na te zjawiska w literaturze i kulturze, które znalazły swój wyraz w podstawie programowej dla II, III i IV etapu edukacyjnego.

Na zajęciach omawiane są zjawiska uporządkowane w sposób historycznoliteracki, adekwatnie również wobec perspektywy obowiązującej w dydaktyce szkolnej. W sposób czytelny zatem pokazane są kolejne fazy rozwoju literatury i kultury w wieku XX i XXI: dwudziestolecie międzywojenne, okres wojny i okupacji, kultura i literatura polska w latach 1945 – 1989, kultura i literatura polska po 1989 roku. Szczególna uwaga została położona na te zjawiska w literaturze i kulturze, które znalazły swój wyraz w podstawie programowej dla II, III i IV etapu edukacyjnego. Szczegółowo omawia się zatem utwory literackie i inne teksty kultury, do których odsyła podstawa programowa. W ramach przedmiotu wskazuje się również na najbardziej efektywne, kreatywne i aktywizujące metody nauczania współczesnej literatury i kultury polskiej. W trakcie zajęć, z uwagi na potrzeby dydaktyki szkolnej, zwraca się także uwagę na klucze gatunkowe i rodzajowe literatury XX i XXI wieku, akcentując zwłaszcza najnowsze tendencje do wykorzystywania gatunków nieczystych, poetyki fragmentu i sylwy. Ćwiczenia będą także poświęcone przeglądowi najnowszego stanu badań nad literaturą polską XX wieku, który pozwoli poznać studentom niezbędne dla pracy nauczyciela podręczniki i syntezy historycznoliterackie. Temu przeglądowi towarzyszyć będzie refleksja metodologiczna, zwracająca uwagę na te najnowsze tendencje badawcze w nauce o literaturze poświęconej współczesności, które przydatne są w dydaktyce szkolnej. Zadaniem przedmiotu jest także szkicowe pokazanie zjawisk najnowszych, mieszczących się w ostatnim dziesięcioleciu XXI wieku.

. Kolejne zajęcia będą poświęcone:

1. pokoleniom poetyckim: od Skamandra po „brulion”;

2. prozie międzywojennej (Witold Gombrowicz, Michał Choromański, Maria Dąbrowska, Jarosław Iwaszkiewicz, Maria Kuncewiczowa, Zofia Nałkowska, Bruno Schulz, Stefan Żeromski);

3. dramatowi międzywojennemu: Jerzy Szaniawski, Stanisław Ignacy Witkiewicz,

4. wojennej sytuacji kultury i literatury polskiej;

5. prozie po 1945 roku (Jerzy Andrzejewski, Tadeusz Borowski, Stefan Chwin, Witold Gombrowicz, Gustaw Herling-Grudziński, Manuela Gretkowska, Hanna Krall, Tadeusz Konwicki, Czesław Miłosz, Wiesław Myśliwski, Andrzej Stasiuk, Olga Tokarczuk),

6. dramatowi po 1945 roku (Tadeusz Różewicz, Sławomir Mrożek),

7. eseistyce polskiej XX wieku (Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz),

8. literaturze emigracyjnej 1939-1989,

9. literaturze polskiej po 1989 roku,

10. literaturze nowych mediów (m.in. hiperteksty, blogi).

Literatura polska 1918 – 1975, red. Alina Brodzka i in., Warszawa 1975,

Edward Balcerzan, Poezja polska w latach 1939-1965, cz. 1 Strategie liryczne, cz. 2 Ideologie artystyczne, Warszawa 1984-1988,

Grzegorz Gazda, Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku, Warszawa 2000,

Jerzy Kwiatkowski, Literatura Dwudziestolecia, Warszawa 1990,

Jerzy Święch, Literatura polska w latach II wojny światowej, Warszawa 1997,

Tadeusz Drewnowski, Próba scalenia. Obiegi. Wzorce. Style. Warszawa 1997.

Przemysław Czapliński, Piotr Śliwiński, Literatura polska 1976-1998: przewodnik po prozie i poezji, Kraków 1999,

Mieczysław Dąbrowski, Literatura polska 1945-1995: główne zjawiska, Warszawa 1997.

W zakresie wiedzy student:

- zna podstawowe zjawiska literackie tworzące literaturę polską XX i XXI wieku,

- posiada wiedzę teoretyczną pozwalającą mu posługiwać się terminologią literaturoznawczą, niezbędną da analizy i interpretacji dzieł literackich,

- zna najbardziej efektywne metody analizowania i interpretowania dzieł literackich w szkole, na różnych etapach edukacyjnych.

W zakresie umiejętności student:

- potrafił samodzielnie oraz krytycznie analizować i interpretować dwudziestowieczne teksty literackie i inne teksty kultury,

- potrafi planować lekcje języka polskiego poświęcone kulturze i literaturze

W zakresie kompetencji społecznych student:

- rozpoznaje potrzeby estetyczne uczniów,

- potrafi prowadzić dyskusję.

Przygotowanie do zajęć polega na zapoznawaniu się studenta z lekturami dedykowanymi kolejnym zajęciom. Do oceny ciągłej zalicza się aktywność na zajęciach oraz przygotowanie i wygłoszenie referatu.

Oceniana będzie sprawność wykonywania konkretnych ćwiczeń warsztatowych: analitycznych i interpretacyjnych.

Zajęcia kończą się egzaminem ustnym.