Historia współczesnej literatury łotewskiej

obowiązkowe

Historia krajów bałtyckich 3020-BA1HKN
Praktyczna nauka języka łotewskiego A2 3020-1A3PLO
Wiedza o krajach nadbałtyckich 3020-BA1WKN
Wstęp do literaturoznawstwa 3020-BA1WLI

Przekład literacki 1 3020-1A2KBL1

Znajomość języka łotewskiego przynajmniej na poziomie A1, podstawowe informacje z zakresu historii oraz historii kultury Łotwy, wiedza teoretyczna dotycząca sposobów analizy dzieł literackich oraz teorii badań literackich.

w sali

Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z zakresu historii współczesnej literatury łotewskiej (najbardziej znaczący twórcy pisarze oraz ich dzieła).

Celem kursu jest zapoznanie studentów z historią współczesnej literatury łotewskiej. Jako zagadnienia wstępne omówiona zostanie historia kultury łotewskiej u jej zarania (kontekst historyczny i kulturowy). Kolejnym zagadnieniem będzie proces tworzenia początków literatury łotewskiej przez twórców o narodowości innej niż łotewska (Niemców bałtyckich, Polaków z Inflant). Następnie omówione zostaną procesy, których efektem było budzenie świadomości narodowej Łotyszy oraz początki literatury łotewskiej tworzonej przez Łotyszy. Szerzej omówiony zostanie ruchu Młodołotyszy- twórców pierwszego łotewskiego odrodzenia narodowego- oraz tworzonej przez nich literatury, stanowiącej fundament współczesnej kultury łotewskiej. Istotnym elementem będzie zwrócenie uwagi na wpływ dzieł wybitnego pisarza Janisa Rainisa i pozostałych członków powstałego pod koniec XIX w-. ruchu Jaunā Strāva na postawy społeczne i polityczne Łotyszy na przełomie wieków 19 oraz 20 oraz dążenia państwowotwórcze. Okres międzywojnia przedstawiony zostanie w kontekście uzyskanej pierwszy raz w historii narodowej Łotyszy niepodległości oraz jako okresu w literaturze łączącego wiele nurtów literackich i poglądowych- nowatorskich: modernizmu (symbolizm, futuryzm, ekspresjonizm, egzystencjalizm, surrealizm), z analizą twórczości pisarzy je reprezentujących oraz nurtów klasycystycznych.

Okres wojny zanalizowany zostanie pod kątem ograniczeń występujących w możliwościach tworzenia literatury i sztuki łotewskiej pod okupacja niemiecką i sowiecką. Przedstawiona zostanie twórczość łotewskich pisarzy emigracyjnych (również literatura łagrów).

Lata powojenne podzielone zostaną na dwa zasadnicze okresy: literatury socrealistycznej, w tym kontekście zniewolenia łotewskich pisarzy i twórców oraz okres odwilży po śmierci Stalina i ograniczonej swobody w wyrażaniu niezależnych postaw literackich i światopoglądowych.

Lata sześćdziesiąte oraz siedemdziesiąte ukazane zostaną poprzez pryzmat zaostrzenia cenzury po czasie względnej swobody lat pięćdziesiątych. Wyszczególnieni zostaną ci pisarze, którzy w swoich dziełach poprzez bogatą metaforykę oraz alegorię starali się komunikować społeczeństwo łotewskiemu istotne dla utrzymania świadomości narodowej treści.

Okres odzyskania niepodległości po roku dziewięćdziesiątym ukazany zostanie przez perspektywę odradzania się literatury łotewskiej, swobody twórczej wypowiedzi, nawiązywania przez twórców do współczesnych prądów literackich na świecie, jak również powrót do korzeni- literatury ludowej oraz łotewskiej mitologii.

Podkreślony zostanie także związki literatury polskiej z literaturą łotewską w różnych okresach literackich, zwłaszcza podczas obecności polskiej kultury na ziemiach łotewskich oraz we współczesności.

Ābele I.: Akas māja. Rīga,1999;

Ābelīte. Poļu tautasdziesmas; Rīga, 1984.

Aspazija. Kopoti raksti. Rīga, 1986; (wybór tekstów).

Auseklis. Izlase.Riga,1955;

Bear’s Ears: Am anthology of Latvian Literature. Rīga 2003.

Berelis G.: Latviešu literatūras vēsture. No pirmajiem rakstiem līdz 1999. gadam. Rīga;

Bičolis J.: Ievads latviešu literatūra. Rīga, 1991;

Birkerts A.: Rainis dzivē un darbā. Rīga, 1995;

Čaks A.: Kopoti raksti. (wybór tekstów);

Čaks A.: Padegs Rīga; 1985.

Cimdīņa Ausma: Dzivē teksta, Rīga 2006.

Hausmanis V.: Kas tie tādi … trimdas lugu rakstītāji? Rīga 1999.

Kikāns Valdis: Eiropas literārie virzieni Latvija, Rīga 2002;

Kudzītes Reinis un Matīss; Mērnieku laiki;

Kursīte Jānina: Dzejas Vārdnica: Rīga 2002;

Latvian literature. Essays by Jānis Andrups and Vitauts Kalve. Stockholm 1954,

Latviešu dzejas antoloģija; Rīga, 1973, t.1-7.

Latviešu dzejas portreti; Rīga, 2007

Latviešu literatūras vēsture; t.1,2,3. Rīga, 2001

Latviešu literatūras vēsture; t.1-4; Rīga, 1959-1962;

Latviešu rakstnieku portreti, Rīga, 2004.

Latviešu rakstniecība biogrāfijās. Rīga, 2003.

Latviešu rakstnieku portreti, 70-80 gadi. Rīga, 1994;

Latviešu rakstnieku portreti.Tradicionālisti un modernisti. Rīga, 1995;

Latviešu rakstnieku potreti. Trimdas rakstnieki. Rīga, 1995;°

Latvija literatūras procesi un un personības: Lettonikas otrais kongress.Rīga, 2009.

Materiāli 20.30. gadu latviešu literatūras vēsturei. Rīga, 1989;

Materiāli latviešu literatūras un mākslas vēsturei. Rīga, 1995;

Materiāli par latviešu literārajiem grupējumiem. Rīga,1993;

Materiāli par latviešu literatūru un mākslu emigrācijā. Rīga, 19691;

Materiāli par latviešu literatūru un pasaules kultūru. Rīga, 1994;

Mauriņa Z.: Udrikstēšanas; Rīga 1990.

Opowiadania Ļotewskie; Warszawa 1951.

Pumpurs A.: Lāčplēsis.Varšava, 2003;

Priede G.: Centrifūga un citas lugas,Riga 1997.

Rainis.: Kopoti raksti. Rīga, 1979; (wybór tekstów)

Sarma I. Latvijas Kultūras vēsture; Rīga 2003.

Skalbe K.: Mazās Piezīmes; Rīga 1990.

Skujins Z.: Novelu izlāse. Stāstītaja svētdiena. Rīga,1994;

Skujenieks K.: Innego mostu nie będzie,Warszawa 2009;

Smilktiņa B.: Ilūzijas un Spēles. Laika zīmes 50-70 gadu īsprozā; Rīga, 2005.

Viese S.: Aspazija. Rīga, 1975;

Virza E.: Strumienian; Rīga1990.

Ziedonis I.: Epifanie; Rīga, 1986.

Zielone żagle złudzeń. Opowiadania łotewskie. Warszawa, 1984.

(WIEDZA)

- wymienia i definiuje podstawowe zjawiska w historii współczesnej literatury łotewskiej;

- objaśnia procesy historycznoliterackie;

(UMIEJĘTNOŚCI)

- za pomocą metod nauki o literaturze samodzielnie analizuje i interpretuje dzieła współczesnej literatury łotewskiej, wskazując ich najważniejsze konteksty teoretycznoliterackie, literackie, kulturowe, etnograficzne i historyczne;

- dyskutuje na temat przeczytanych lektur, przedstawiając odpowiedni materiał ilustracyjny;

- tworzy prezentację dotyczącą twórcy, dzieła literackiego lub okresu historycznoliterackiego, posługując się elementami translatoryki oraz interpretacji fragmentu dzieła literackiego.

- rozpoznaje dzieła, w których widoczne są polskie wpływy literackie i kulturowe

(POSTAWY)

- integruje wiedzę o nowożytnej literaturze łotewskiej z wcześniejszą wiedzą z zakresu historii literatury i kultury europejskiej;

- dostrzega ścisły związek między sprawnym i elastycznym posługiwaniem się wiedzą z zakresu historii literatury i kultury a umiejętnościami komunikacyjnymi wymaganymi przez zróżnicowany kulturowo rynek pracy;

- rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w zdobywaniu wiedzy humanistycznej, w kształtowaniu własnej osobowości i formowaniu postaw inteligenckich.

Egzamin ustny, aktywność na zajęciach, przygotowanie referatu w formie ustnej do zaprezentowania na zajęciach. Obecność na zajęciach.

nie