Podstawy nauki o książce, bibliotece i informacji

obowiązkowe

w sali

WYKŁAD: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z genezą nauki o książce i jej miejscem wśród innych nauk, problematyką akademickiego kształcenia bibliotekarzy, podstawową terminologią z zakresu nauki o książce, najważniejszymi źródłami informacji niezbędnymi w studiowaniu bibliologii oraz podstawowymi problemami badawczymi w tej dziedzinie.

ĆWICZENIA: Celem ćwiczeń jest zaktywizowanie studentów i zachęcenie do dyskusji na tematy omawiane podczas wykładu. Dyskusje i wymiana informacji pomiędzy studentami są oparte na lekturze wybranych tekstów. Podczas ćwiczeń studenci mają bezpośredni kontakt z podstawowymi źródłami informacji w dziedzinie bibliologii. Poznają sposoby ich wykorzystania i dokonują ich analizy. Dokonywana jest wspólna analiza budowy i kompozycji wybranych książek i innych typów dokumentów. Podczas ćwiczeń odbywają się też dyskusje na tematy szczególnie nurtujące współczesnych bibliotekarzy, np. na temat dyskusyjnych zapisów prawa bibliotecznego.

WYKŁAD - tematy: 1) Systematyka nauki o książce. Subdyscypliny księgoznawcze. Bibliologia a nauki pomocnicze historii. 2) Podstawowe problemy badawcze. Miejsce nauki o książce wśród dyscyplin akademickich. 3) Od bibliografii do bibliologii - ewolucja dyscypliny. Pionierzy nauki o książce za granicą i w Polsce. Kształcenie bibliotekarzy na poziomie akademickim - model absolwenta. Placówki akademickiego kształcenia bibliotekarzy w Polsce. 4) Podstawowa terminologia dotycząca budowy i kompozycji książki z etymologicznego punktu widzenia. Leksykografia bibliologiczna. Polskie i obce słowniki, encyklopedie i leksykony z dziedziny bibliologii. 5) Czasopisma z zakresu nauki o książce, bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Podstawowe bibliografie i słowniki biograficzne. 6) Typologia bibliotek. Ogólnokrajowa sieć biblioteczna. Sieci biblioteczne w Polsce w statystyce. 7) Biblioteka Narodowa jako centralna biblioteka państwa - jej historia, działalność i najważniejsze publikacje. 9) Polskie prawo biblioteczne. Zapisy ustawy o bibliotekach. Prawo o egzemplarzu obowiązkowym. Przepisy dotyczące Narodowego Zasobu Bibliotecznego.

ĆWICZENIA - tematy: Bibliologia wobec innych nauk - dyskusja nt. umiejscowienia studiów bibliologicznych w strukturze wyższej uczelni – na wybranych przykładach. Kanoniczne teksty pionierów bibliologii – dyskusja po lekturze fragmentów „Bibliograficznych ksiąg dwoje” J. Lelewela. Hasło ”Library without walls” – chwyt marketingowy czy realna przyszłość bibliotek? Budowa i kompozycja typowej książki – wyjaśnienie etymologii terminów odnoszących się do elementów budowy i kompozycji książki. Próba odpowiedzi na pytanie, czy uniwersalna typologia dokumentów jest możliwa do sformułowania – dyskusja na temat różnych podziałów dokumentów i możliwych do zastosowania kryteriów podziału. Dyskusja po lekturze eseju U. Eco „O bibliotece” – propozycje rozwiązań dla modelu idealnej biblioteki. Dyskusja o zawodzie bibliotekarza na podstawie „Praw Ranganathana” i „Kodeksu etyki bibliotekarza i pracownika informacji”. Dyskusja o możliwości i celowości łączenia bibliotek publicznych ze szkolnymi. Dyskusja o możliwych i pożądanych zmianach w przepisach prawnych dotyczących bibliotek.

(teksty uzupełniające do wykładu)

Bieńkowska B.: Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa 2005.

Biliński L.: Prawo biblioteczne na co dzień. Warszawa 2006.

Fercz J., Niemczykowa A.: Podstawy nauki o książce, bibliotece i informacji naukowej. Warszawa 2001.

Ratajewski J.: Wprowadzenie do bibliotekoznawstwa, czyli wiedza o bibliotece w różnych dawkach. Warszawa 2002.

Sordylowa B.: Wzajemne relacje między dyscyplinami: informacja naukowa, bibliologia, bibliotekoznawstwo. "Przegląd Biblioteczny" 1989 z. 4 s. 309-315

WIEDZA: Student posiada wiedzę ogólną w zakresie bibliologii i informatologii. Ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie bibliologii i informatologii oraz dyscyplin właściwych dla bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. UMIEJĘTNOŚCI: Potrafi rozpoznać różne typy dokumentów, bibliotek i instytucji informacyjnych. Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie bibliologii i informatologii, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego. KOMPETENCJE SPOŁECZNE: Rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu bibliotekarza i pracownika informacji

Pisemne zaliczenie po I semestrze - rozwiązanie zestawu zadań (ok. 15, w większości testowych). Zalicza udzielenie powyżej 50% prawidłowych odpowiedzi.