Social history of photography in the 19th century on the Polish lands against the European background: collections, methods and state of research

Przedmiot wprowadza studentów w problematykę XIX-wiecznej fotografii jako źródła historycznego do badań nad społeczeństwem. Zapoznaje z możliwościami rejestracji rzeczywistości i ich technicznymi i kulturowymi uwarunkowaniami, z wielostronnym wykorzystywaniem techniki fotograficznej i jej funkcjami w życiu jednostki i w życiu publicznym, z problemami krytyki źródła.

Zajęcia dotyczą nowego w XIX wieku źródła ikonograficznego jakim była fotografia w okresie od ogłoszenia wynalazku do I wojny światowej. Wprowadzają studenta w problematykę używania fotografii w XIX wieku na ziemiach polskich z uwzględnieniem tła europejskiego. Elementy historii wynalazku oraz stosunku do niego w ciągu XIX wieku służą rozumieniu możliwościom i ograniczeniom rejestracji rzeczywistości przez kamerę fotograficzną. Zajęcia ukażą rosnącą rolę fotografii w komunikacji społecznej, począwszy od narodzin dokumentacyjno-propagandowej funkcji fotografii na początku lat 60. XIX wieku po kolejne etapy rozwoju fotografii prasowej. Studenci poznają też zbiory XIX wiecznej fotografii w zasobie narodowym archiwalnym, bibliotecznym i muzealnym.

J. Garztecki, Mistrz zapomniany: o Michale Greimie z Kamińca, Kraków 1972; I.Kurz, Pięciu poległych jako metaobraz kultury polskiej, „Widok” 2015, nr 10; D. Jackiewicz, Karol Beyer 1817-1877, Warszawa 2012; Maksymilian Fajans; Konrad Brandel 1838-1920, Warszawa 2015; L. Lechowicz, Historia fotografii, cz. 1 1839-1939, Łódź 2012; L. Lechowicz, Fotoeseje. Teksty o fotografii polskiej, Warszawa 2010; L. Machnik, Fotografie powstańców styczniowych w zbiorach Działu Grafiki Zakładu im. Ossolińskich, Warszawa 2005; Media audiowizualne w warsztacie historyka, red. D. Skotarczak, Poznań 2008; W. Mossakowska, Walery Rzewuski (1837-1888). Studium warsztatu i twórczości, Wrocław 1981; E. Nowak-Mitura, Początki fotografii w prasie polskiej: Tygodnik Ilustrowany 1859-1900, Warszawa 2015; Z. Tomaszczuk, Łowcy obrazów: szkice z historii fotografii, Warszawa 1998; K. Wolny-Zmorzyński, Na tropach reportażu i fotografii dziennikarskiej, Kraków 2018; I.Zając, Historia zabytkowych albumów do przechowywania fotografii, Warszawa 2017; Seria „Źródła do historii fotografii polskiej w XIX wieku (cz. 1-4).

Po zaliczeniu zajęć student: posiada wiedzę z zakresu następujących zagadnień historii fotografii polskiej XIX wieku i początku XX wieku na tle porównawczym: a/ rozwoju techniki fotograficznej (jako czynnika determinującego tematy fotografii), b/rozwoju fotografii reportażowej i wojennej, c/ funkcji fotografii w życiu społecznym w XIX w., zwłaszcza funkcji propagandowej, d/ metody manipulacji fotografią w XIX w.; posiada podstawową orientację w literaturze z historii fotografii polskiej i orientuje się w zmianach w podejściu do badania historii fotografii oraz wykorzystania fotografii jako źródła; poznaje dorobek Karola Beyera z okresu manifestacji patriotyczno-religijnych poprzedzających powstanie na tle całej działalności Beyera jako fotografa. Posiada umiejętności: rozpoznaje dagerotyp wśród innych technik fotograficznych w XIX wieku; rozpoznaje fotografię portretową doby powstania styczniowego; umie krytycznie spojrzeć na przekaz fotograficzny jako źródło informacji o epoce, z której pochodzi oraz w której funkcjonuje w przekazie publicznym; umie rozróżnić motywy kierujące fotografującymi, fotografowanymi i odbiorcami fotografii. Student nabywa kompetencje społeczne: może wykazywać zainteresowanie historią własnej rodziny (na tle historii społecznej ziem polskich) wykorzystując do tego ewentualne zbiory fotografii rodzinnej; docenia wartość fotografii w życiu jednostki i rozumie jej możliwe użycia/funkcje w życiu społecznym; docenia dorobek historii społecznej (w tym nurtu społecznego w historii fotografii) w poznawaniu wielorakich aspektów przeszłości; z rozwagą podchodzi do otaczającej go ikonosfery.

Ocena ciągła aktywności, prace zaliczeniowe