Histories of early modern collections: libraries – readers – catalogues

Zajęcia posłużą za wprowadzenie do analizy księgozbioru

–kolekcji książek – jako fenomenu z zakresu historii kultury.

Każda biblioteka była i jest osobnym projektem – do czego

pozwala dotrzeć, co chciano osiągnąć za jej pomocą?

Omówienie zachowanych lub zrekonstruowanych

księgozbiorów gromadzonych w okresie nowożytnym

(XVI–XVIII w.) oraz ich dalszych losów pozwoli przedstawić

wczesnonowożytne praktyki kolekcjonerskie i zrozumieć, jak

pojedyncze książki łączone były w zbiory, jakie funkcje im

przypisywano, kto, dlaczego i jak gromadził książki w epoce

nowożytnej oraz w jaki sposób dawne praktyki biblioteczne

doprowadziły do uformowania współczesnej instytucji

biblioteki. Zajęcia zapewnią wgląd w nowożytną kulturę

intelektualną, a także pozwolą dostrzec elementy ciągłości i

tradycji przechowane w praktykach współczesnych.

Zajęcia posłużą za wprowadzenie do analizy księgozbioru

–kolekcji książek – jako fenomenu z zakresu historii kultury.

Każda biblioteka była i jest osobnym projektem – do czego

pozwala dotrzeć, co chciano osiągnąć za jej pomocą?

Przedmiotem refleksji podczas zajęć będą księgozbiory

historyczne, które formowano w okresie wczesnonowożytnym

(XVI–XVIII w.), a za przykłady posłużą zarówno zachowane,

jak i rekonstruowane kolekcje. Podczas zajęć podjęte zostaną

następujące tematy:

– funkcje przypisywane księgozbiorowi jako całości i miejsce

poszczególnych obiektów w kolekcji;

– osoby i instytucje posiadające książki we wczesnej

nowożytności oraz poszukiwanie powodów gromadzenia przez

nich książek;

– miejsca przechowywania książek: praktyki, przestrzeń i

zarządzanie obiektami;

– sposoby oznaczania przynależności książek do kolekcji;

– refleksja nad obiegiem książki: pozyskiwanie i zbywanie

książek;

– śledzenie losów księgozbiorów historycznych i ich miejsce w

kolekcjach współczesnych;

– źródła wiedzy na temat dawnych kolekcji książek: katalogi,

znaki własnościowe, praktyki czytelnicze.

Przedstawiona literatura przedmiotu ma charakter orientacyjny.

Lektury na poszczególne spotkania zostaną dostosowane do

poszczególnych tematów zajęć i przedstawione na pierwszym

spotkaniu.

Literatura podstawowa:

Biblioteki kościelne i klasztorne w Polsce. Historia i

współczesność, red. H. Olszar, B. Warząchowska, Katowice

2009.

B. Bieńkowska, Książka na przestrzeni dziejów, Warszawa,

2005.

Catalogue of books from the library of Sigismund II Augustus,

King of Poland, in the collections of the National Library of

Russia in Saint Petersburg, ed. by Maria I. Tkachenko et al,

Warszawa, 2015.

Z. Gaca-Dąbrowska, Bibliotekarstwo II Rzeczypospolitej. Zarys

problemów organizacyjnych i badawczych, Wrocław 1983.

M. Jaglarz, Księgarstwo krakowskie XVI wieku, Kraków 2004.

How the Secularization of Religious Houses Transformed the

Libraries of Europe, 16th-19th Centuries, ed. by C. Dondi, D.

Raines, R. Sharpe, Turnhout 2022.

J. Kaliszuk, Skarbce pamięci - księgozbiory kościelne, [w:]

Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski. 1. s. 419-445.

A. Kawecka-Gryczowa, Biblioteka ostatniego Jagiellona:

pomnik kultury renesansowej, Wrocław, 1988.

W. Kowalski, Krakowski drukarz Stanisław Murmelius i jego

księgozbiór (1571) [w:] „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”

2018, t. 62.

D. Matelski, Grabież i restytucja polskich dóbr kultury od

czasów nowożytnych do współczesnych, t. I-II, Kraków 2006.

U. Paszkiewicz, Cathalogus cathalogorum. Inwentarze i

katalogi bibliotek z ziem wschodnich Rzeczypospolitej od XVI

wieku do 1939 roku - spis scalony, poprawiony i uzupełniony,

Warszawa 2015.

A. Pettegree, A. der Weduwen, The Library: A Fragile History,

London 2021.

J. Pirożyński, Z dziejów obiegu informacji w Europie XVI wieku.

Nowiny z Polski w kolekcji Jana Jakuba Wicka w Zurychu z lat

1560–1587, Kraków 1995.

J. Rudnicka, Bibliografia katalogów księgarskich wydanych w

Polsce do końca wieku XVIII, Warszawa 1975.

J. Tondel, Biblioteka zamkowa (1529-1568) księcia Albrechta

Pruskiego w Królewcu, Toruń 1992.

M.B. Topolska, Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie

Litewskim w dobie renesansu i baroku, Wrocław 1984.

E. Torój, Inwentarze księgozbiorów mieszczan lubelskich z lat

1591-1678, Lublin, 1997.

E. Torój, Książka w staropolskim Lublinie. Z badań nad

inwentarzami księgozbiorów mieszczańskich, „Annales

Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae”

2005, t. 23, s. 33-51.

J. Trypućko, ​​The Catalogue of the Book Collection of the Jesuit

College in Braniewo held in the University Library in Uppsala,

vol. I-III. Ed. by, M., S. Szyller, ​Warsaw - Uppsala 2007

W. Szelińska, BIblioteki profesorów Uniwersytetu Krakowskiego

w XV i początkach XVI w., Wrocław 1966.

R. Żurkowa, Księgarstwo krakowskie w pierwszej połowie XVII

wieku, Kraków 1992.

Student(ka):

– ma pogłębioną wiedzę o dziedzinach nauki i dyscyplinach

naukowych powiązanych z historią sztuki, pozwalającą na

integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin

naukowych (K2_W06);

– ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury i orientację we

współczesnym życiu kulturalnym (K2_W10);

– potrafi stosować umiejętność merytorycznego

argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz

poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania

wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia

syntetycznych podsumowań (K2_U05);

– potrafi stosować umiejętność formułowania opinii krytycznych

o wytworach kultury na podstawie wiedzy naukowej i

doświadczenia oraz umiejętność prezentacji opracowań

krytycznych w różnych formach i w różnych mediach (K2_U06)

Przygotowanie dwóch krótkich response paper (3-4 tys. znaków)

z wybranych tematów omawianych podczas zajęć.