Rosyjska myśl filozoficzna I

obowiązkowe

Tematyka zajęć obejmuje w pierwszym rzędzie myśl rosyjską od Czaadajewa do tzw. srebrnego wieku (początek wieku XX), z prezentacją – na ile to możliwe – całego bogactwa stanowisk, aczkolwiek również ze wstępnymi oraz podsumowującymi odwołaniami do myśli staroruskiej i XVIII-wiecznej.

I. Zagadnienia wstępne

- Filozofia – kilka spraw podstawowych

- Historyczna i kulturowa specyfika Rosji

II. Początki myśli rosyjskiej

- Myśl staroruska

- Filozofia XVIII wieku (Skoworoda, Radiszczew, Nowikow)

III. Filozofia XIX wieku

- Filozofia rosyjska a główne nurty filozofii europejskiej

- Czaadajew

- Słowianofile (I. Kiriejewski, A. Chomiakowa, K. Aksakow)

- Okcydentaliści (W. Bieliński, A. Hercen, M. Bakunin)

- Oświecicielstwo i nihilizm (N. Czernyszewski, D. Pisariew)

- Narodnictwo (M. Bakunin, P. Ławrow, P. Tkaczow)

- Filozofia idealistyczna (P. Jurkiewicz)

- Konserwatywna filozofia historii (N. Danilewski, K. Leontjew)

- Sołowjow (także Dostojewski, Tołstoj)

- Liberalizm i filozofia prawa (B. Cziczerin, P. Nowgorodcew, S. Hessen)

- Marksizm przedrewolucyjny (Plechanow, wczesny Lenin)

- Filozofia religijna („srebrny wiek”) (Bierdiajew, Bułgakow, Rozanow)

Ogólna:

1. Евлампиев И., История русской метафизики в XIX–XX веках, т. 1-2, С.-Петербург 2000.

2. Зеньковский В., История русской философии, т. 1-2, Paris 1948-1950, Ленинград 1991.

3. Хоружий С., После перерыва. Пути русской философии, С.-Петербург 1994.

4. Bierdiajew N., Rosyjska idea, Warszawa 1987.

5. Dobieszewski J., Absolut i historia. W kręgu myśli rosyjskiej, Kraków 2012.

6. Krzemień W., Filozofia w cieniu prawosławia, Warszawa 1979.

7. Mazurek S., Rosyjski renesans religijno-filozoficzny. Próba syntezy, Warszawa 2008.

8. Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej. Od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków 2005.

Szczegółowa

1. F. Stiepun, Niemiecki romantyzm i rosyjskie słowianofilstwo, w: F. Stiepun, Życie a twórczość, Warszawa 1999.

2. W. Sołowjow, Trzy siły, „Przegląd filozoficzno-literacki”, N. 2, 2002.

3. B. Jegorow, Słowianofilstwo – okcydentalizm – kulturologia, w: Semiotyka dziejów Rosji, Łódź 1993).

4. R. Pipes, Rosja carów, Warszawa 1990.

5. J. Nowosielski, Inność prawosławia, Warszawa 1991.

6. A. Chomiakow, List do redaktora „L’Union chretienne” o znaczeniu słów „katolicki” i „soborowy”, w: Wokół słowianofilstwa, Warszawa 1998.

7. J. Trubieckoj, Kolorowa kontemplacja, Białystok 1998.

8. C. Wodziński, Św. Idiota, Gdańsk 2000,

9. W. Sołowjow, Bizantynizm i Rosja, „Pismo literacko-artystyczne”, N. 11-12, 1988;

10. J Bardach, Trzeci Rzym w myśli rosyjskiej (schyłek XIX-XX wiek), w: Historia, idee, polityka, Warszawa 1995.

11. Rosyjska myśl filozoficzna i społeczna (1825-1861), red. A. Walicki, Warszawa 1961).

12. F. Dostojewski, Bracia Karamazow, rozdziały: Bunt, Wielki Inkwizytor).

13. M. Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970.

14. L. Tołstoj, Na czym polega moja wiara, w: Wokół Tołstoja i Dostojewskiego, Warszawa 2000.

15. I. Berlin, Jeż i lis, Warszawa 1993.

16. (N. Bierdiajew, Filozoficzna prawda i inteligencka racja, w: Drogowskazy. Zbiór rozpraw o inteligencji rosyjskiej, Warszawa 1986.

17. S. Mazurek, Odmienność idei nihilizmu w Rosji, "Res Publica nowa", N. 4, 1999.

18. P. Ławrow, Listy historyczne, w: Filozofia społeczna narodnictwa rosyjskiego, t. 1, Warszawa 1965, Listy 2, 3, 4.

Wiedza:

- Student ma rozszerzoną wiedzę dotyczącą miejsca i znaczenia myśli rosyjskiej na tle i dla filozofii powszechnej;

- Zna i rozumie wybrane kierunki i stanowiska filozofii rosyjskiej;

- Ma szeroką znajomość i rozumie zależności między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i społeczeństwie;

Umiejętności:

- Student wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje ze źródeł pisanych;

- Samodzielnie zdobywa wiedzę i poszerza umiejętności badawcze oraz planuje projekty badawcze;

- Precyzyjnie formułuje w mowie i na piśmie złożone problemy filozoficzne, stawia tezy i krytycznie je komentuje;

Kompetencje społeczne:

- Student ma pogłębioną świadomość znaczenia filozoficznej refleksji dla sfery moralnej i zagadnień społecznych.

- Samodzielnie podejmuje i inicjuje działania komunikacyjne, dotyczące wymiany myśli; planuje i organizuje ich przebieg.

Egzamin ustny, kontrola obecności, uczestnictwo w dyskusjach, przeczytana lektura, referat.

nie dotyczy