Historia kultury krajów regionu do 1918 r. (I) - Litwa

w sali

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z historią kultury Litwy na tle rozwoju politycznego i społecznego od średniowiecza do 1918 r.

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z głównymi problemami historii kultury Litwy na tle dziejów politycznych i społecznych od średniowiecza do 1918 r. Uwzględnione zostaną takie problemy jak tożsamość, wzajemne oddziaływanie kultur, aspekty religijne, zmiany w obyczajowości i umysłowości oraz refleksja nad sensem dziejów narodu. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego. Omówione zostaną następujące problemy:

Rodzaje plemion Bałtów i ich wzajemne oddziaływanie. Kultura plemienna i religia Bałtów.

Pierwsze wzmianki w źródłach o plemionach Żmudzinów i Litwinów.

Zjednoczenie ziem litewskich przez Mendoga. Znaczenie postaci Mendoga dla litewskiego dziedzictwa narodowego.

Dynastia Giedyminowiczów w XIV wieku: wielokulturowy aspekt WKL.

Chrzest Litwy i jego znaczenie dla przemian kulturowych w Wielkim Księstwie Litewskim.

Idea jagiellońska w okresie panowania Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka.

Wielkie Księstwo Litewskie w XVI wieku: między katolicyzmem, prawosławiem a protestantyzmem.

„Dla Litwinów po litewsku” – znaczenie Katechizmu Martynasa Mažvydasa.

Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVII i XVIII wieku. Przykłady wzajemnego odziaływania kultury polskiej i litewskiej.

Od Akademii Wileńskiej do Szkoły Głównej Litewskiej: wybitni przedstawiciele uczelni i ich wpływ na kształtowanie Wileńskiej Wszechnicy.

Ziemie litewskie w zaborze rosyjskim (od 1795 do 1861 roku). Świadomość niepodległościowa po klęsce Insurekcji Kościuszkowskiej po okres poprzedzający Powstanie Styczniowe (Filomaci, Filareci, Wielka Emigracja).

Początki litewskiego odrodzenia narodowego: wybory i spory o tożsamość.

Ideologia krajowców jako trzecia droga wobec dylematów polsko-litewskich.

Rewolucja 1905 roku a przemiany sytuacji narodowościowej na ziemiach litewskich.

Litewski ruch narodowy w okresie I wojny światowej.

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zaliczenia ustnego – 30 godzin (1 ECTS)

Grzegorz Błaszczyk, Litwa współczesna, Warszawa-Poznań 1992.

Katarzyna Błachowska, Wiele historii jednego państwa. Obraz dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego do 1569 roku w ujęciu historyków polskich, rosyjskich, ukraińskich, litewskich i białoruskich w XIX wieku, Warszawa 2009.

Urszula Borkowska, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2012.

Zigmantas Kiaupa, Jūrate Kiaupienė, Albinas Kuncevičius, Historia Litwy. Od czasów najdawniejszych do 1795 roku, Warszawa 2008.

Stanisław Koczwara, Z głębi dziejów polsko-litewskich, Wilno-Sandomierz 2012.

Piotr Łossowski, Po tej i tamtej stronie Niemna. Stosunki polsko-litewskie 1883-1939, Warszawa 1995.

Piotr Łossowski, Litwa, Warszawa 2001.

Jerzy Ochmański, Historia Litwy, Warszawa 1990.

Pozostawione historii. Litwini o Polsce i Polakach, pod red. Katarzyny Korzeniewskiej i Vladasa Sirutavičiusa, Kraków 1999.

Henryk Wisner, Litwa. Dzieje państwa i narodu, Warszawa 1999

oraz inne publikacje podane na zajęciach.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) zna i rozumie w podstawowym stopniu historię Litwy do 1918 r. oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne wiążące ją z Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K1_W04; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

2) zna i rozumie w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w Litwie do 1918 r. (K1_W06; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

[Umiejętności:]

3) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

4) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

5) potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii Litwy do 1918 r., a także ich specyfiki w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (K1_U06; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

6) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

7) jest gotów do uczestniczenia w życiu kulturalnym i korzystania z jego różnorodnych form (K1_K05; Odniesienie do P6S_KR)

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.).

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego. Ostateczny termin składania pracy pisemnej stanowi data wyznaczona przez prowadzącego na pierwszych lub drugich zajęciach. Osoby nieobecne na tych zajęciach zobowiązane są do zasięgnięcia informacji u prowadzącego zajęcia.

Zaliczenie ustne obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru i obejmie dwa losowo wybrane pytania z materiału omawianego na zajęciach. Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Zaliczenie ustne (60%).

(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+