Introduction to cultural history of region: ethnicity (nation, politics), state-building, religions, confessional situation

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów z kształtowaniem się świadomości narodowej, problemami etnicznymi, stosunkami wyznaniowymi i polityką państw w Europie Środkowo-Wschodniej od 1945 r. po czasy współczesne

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi problemami kulturowej historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej po II wojnie światowej po czasy współczesne, ze szczególnym uwzględnieniem problemów etnicznych, relacji państwo-kościół, . W trakcie zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia:

Proces sowietyzacji i jego specyfika w poszczególnych krajach Europy Środkowej po II wojnie światowej.

„Denazyfikacja” i jej cele w sowieckiej strefie okupacyjnej w Niemczech Wschodnich.

Represje polityczne i tworzenie organów bezpieczeństwa państwowego w krajach Europy Środkowej.

Mechanizmy ogólne i różnice w działaniu aparatu represji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie stalinizmu.

Kościoły i wyznania w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wobec komunizmu.

Sytuacja Kościoła Prawosławnego w ZSRR.

Zmiany zachodzące w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po śmierci Stalina.

Kraje „demokracji ludowej” wobec polityki Kremla.

Antykomunistyczne ruchy, protesty, powstania w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 50.-80. XX w.

Europa Środkowo-Wschodnia na historycznym zakręcie (lata 1989-1991).

Rozpad Jugosławii: przyczyny i konsekwencje.

Transformacja ustrojowa w państwach postkomunistycznych, specyfika poszczególnych krajów (wybrane zagadnienia).

Podręczniki ogólne:

Nikita Pietrow, Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945-1953, Warszawa 2015.

Historia Europy Środkowo-Wschodniej, t.1, Pod red. J. Kłoczowskiego, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2000.

Lektury:

Bunt pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi, red.: B. Berdychowska, O. Hnatiuk, Lublin 2000.

Buchta M., „Karczmy zajezdne mocarstw? Kraje bałtyckie a problem mniejszości rosyjskiej”. Kamil Janicki (red.) .„Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych”. Instytut Wydawniczy Erica. Histmag. org. Kraków – Warszawa 2009.

Courtois S., Werth N., Panne J.-L., Paczkowski A., Bartoszek K., Margolin J.-L., Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania., Warszawa 1999.

- Nowa Europa Wschodnia. Kryzys na Ukrainie, Praca zbiorowa 2014.

- Ukraina po Rewolucji Godności. Prawa człowieka – tożsamość narodowa, red. T. Lachowski, V. Mazurenko, Uniwersytet Łódzki, Bookmarked Publishing & Editing, Łódz-Olsztyn 2017.

- Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, red.: P. Chmielewski i S. L. Szczesio, Łódź 2013.

Europa Środkowa a Bałkany. Determinanty i ograniczenia przemian, red.: J. Wojnicki, Warszawa 2016.

Marcinkowska P., Kosowo jako suwerenne państwo. Teoria i praktyka, Warszawa 2016.

Drakulić S., Oni nie skrzywdziliby nawet muchy. Zbrodniarze wojenni przed Trybunałem w Hadze , Warszawa / rozdział 12. Metamorfoza Biljany Plavsic

Ugresic D., Kultura kłamstwa (eseje antypolityczne),

Colovic I., Balkany – terror kultury, Warszawa 2014.

Lovrenović D. Trzy religie, historie, narody – jedno państwo, Znak, 2012, nr 688 Broz S., Dobrzy ludzie w czasach zła , Wyd. Czarne, Wołowiec 2003

Piotr Kościński, "Russkij mir" - rosyjska polityka sąsiedztwa, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 1, s. 71-87.

Portnikow W., Prawosławny Papa, „Nowa Europa Wschodnia”, 2010 nr 5 s. 96-99.

Szeptycki A., O jedność słowiańskiego prawosławia, „Nowa Europa Wschodnia”, 2011 nr 1, s. 64-75

Efekty dla przedmiotu (S1_W01, S1_U01, S1_U02, S1_U03, S1_U06, S1_U08, S1_K04)

1) zna historię i współczesność regionu, ze szczególnym uwzględnieniem procesów kulturowych, historycznych, politycznych, społecznych itd. (S1_W01; w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03 K1_W04).

2) zna zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (S1_W09, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03, K1_W04).

3) Potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii i współczesności krajów regionu w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (S1_U02, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U04 K1_U06).

4) potrafi przygotować wypowiedź pisemną i ustną z zakresu problematyki krajów regionu (kultura, polityka, historia, gospodarka, stosunki społeczne i religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (S1_U06, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U01, K1_U08, K1_U09).

5) 5) S1_K04 ciągle dokształca się i uzupełnia zdobytą wiedzę K1_K01, K1_K02

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obowiązkowa obecność na zajęciach (dopuszczalna liczba najwyżej dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności).

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.

Przewidziana jest także prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.

Egzamin będzie miał charakter ustny. Obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru.

Egzamin obejmie dwa pytania z materiału omawianego na zajęciach.

Na końcową ocenę składają się:

Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).

Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).

Egzamin ustny składający się z trzech pytań (60%).

(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 20%, częściowa = 10%)

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+