Wstęp do badań nad kulturową historią regionu (II)

obowiązkowe

Wstęp do badań nad kulturową historią regionu (I) 3224-D1WBKH

Historia myśli kulturoznawczej 3224-D1HISMK
Wprowadzenie do badań nad kulturą 3224-D1WBK

w sali

Zajęcia stanowią kontynuację kursu z pierwszego semestru. Zajęcia otwierają blok przedmiotów poświęconych historii i współczesności kultur krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz specyfice kulturowej regionu.

Zajęcia stanowią kontynuację kursu z pierwszego semestru. Zajęcia otwierające blok przedmiotów poświęconych historii i współczesności kultur krajów Europy Środkowo-Wschodniej oraz specyfice kulturowej regionu.

Celem zajęć jest prezentacja najważniejszych kategorii teoretycznych i ujęć metodologicznych z zakresu historii idei i historii kultury, stanowiących podstawową kompetencję znawcy problematyki kulturowej kraju i regionu. Ich program obejmuje więc dzieje refleksji nad Europą Środkowo-Wschodnią jako regionem i nad kryteriami jego wyodrębniania, przedstawienie naukowych koncepcji etnosu, narodu i nacjonalizmu, a także form i aspektów życia społecznego takich jak państwo, społeczeństwo obywatelskie, religia i relacje wyznaniowe, inteligencja na tle innych formacji społecznych, kultura narodowa i kultura lokalna, tożsamość i wielokulturowość, opór w kulturze, kontrkultura i kontestacja oraz instytucjonalizacja kultury. Student rozwija swoje umiejętności badawcze, uczy się samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego. Na zajęciach omawiane będą następujące tematy:

01. Barbarzyńska Europa słowiańska

02. Chrystianizacja i jej konsekwencje (kultura łacińska i bizantyjska)

03. Państwowotwórczość średniowieczna w Europie środkowo-wschodniej

04. Determinanty rozwoju Europy środkowo-wschodniej w epoce nowożytnej

05. Sytuacja etniczna i wyznaniowa Europy środkowo-wschodniej od XVI do XVIII w.

06. Absolutyzm oświecony

07. Fazy procesu narodotwórczego w Europie środkowo-wschodniej w XVIII-XIX w., podstawowe pojęcia

08. Procesy modernizacyjne XIX w.

09. Imperia i narodowości w Europie środkowo-wschodniej w II poł. XIX w. i na początku XX w.

10. Państwa narodowe czy państwa narodowościowe 1918-1939?

11. Nazizm w Niemczech

12. Totalitaryzm sowiecki

13. II wojna światowa w Europie środkowo-wschodniej – starcie dwóch totalitaryzmów

14. Komunizm jako wspólnota doświadczenia

15. Współczesność regionu

Nakład pracy studenta:

Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do zajęć w sali – 30 godzin (1 ECTS)

Przygotowanie do egzaminu – 30 godzin (1 ECTS)

01. Kłoczowski J., Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. II., Warszawa 2003, s. 23-57.

02. Braudel F., Gramatyka cywilizacji, przeł. Igalson-Tygielska H., Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 359-394.

03. Kłoczowski J., Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Państwowy Instytut Wydawniczy, wyd. II., Warszawa 2003, s. 58-85.

04. Braudel F., Gramatyka cywilizacji, przeł. Igalson-Tygielska H., Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 335-358.

05.1. Kłoczowski J., Europa Środkowo-Wschodnia w XIV-XVII wieku [w:] tegoż (red.), Historia Europy Środkowo-Wschodniej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000, t. 1, s. 207-242.

05.2. Beauvois D., Rzeczpospolita polsko-litewska w XVIII wieku i pięć narodów na jej obszarach w wieku XIX [w:] Kłoczowski J. (red.), Historia Europy Środkowo-Wschodniej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000, s. 267-278.

06. Chlebowczyk J., Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początku XX w.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1975, s. 77-102.

07. Chlebowczyk J., Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początku XX w.), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa – Kraków 1975, s. 5-40.

08. Braudel F., Gramatyka cywilizacji, przeł. Igalson-Tygielska H., Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 395-418.

09. Wandycz P., Odrodzenie narodowe i nacjonalizm (XIX i XX wiek), [w:] Kłoczowski J., Historia Europy Środkowo-Wschodniej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000, t. 2, s. 139-170.

10. Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej: Dzieje konfliktów i idei, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, s. 356-388.

11. Peukert D.J.K., Codzienność i barbarzyństwo. O normalności w Trzeciej Rzeszy, [w:] Orłowski H. (oprac.), Nazizm, Trzecia Rzesza a procesy modernizacji, tłum. Tomczak M., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, s. 150-166.

12. Bryk A., Budowa ustroju totalitarnego w Związku Sowieckim, [w:] Grodziski S., Dziadzio A. (red.), Regnare, gubernare, administrare. Prawo i władza na przestrzeni wieków. Prace dedykowane profesorowi Jerzemu Malcowi z okazji 40-lecia pracy naukowej, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2012, s. 197-232.

13. Wandycz P., Wojna i pokój, [w:] Kłoczowski J., Historia Europy Środkowo-Wschodniej, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin 2000, t. 2, s. 219-236.

14. Brix E., Z powrotem w Europie Środkowej. Eseje i szkice, przeł. Śliwa A., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2012, s. 109-122.

15. Brix E., Busek E., Nowe spojrzenie na Europę Środkową. Czy od niej zależy przyszłość Europy?, przeł. Śliwa A., Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 2019, s. 163-201.

Student po ukończeniu zajęć:

[Wiedza:]

1) w stopniu podstawowym specyfikę różnych modeli kultury w ujęciu antropologicznym (tradycyjna, szlachecka, mieszczańska, masowa), procesy ich transformacji i wzajemne powiązania oraz emanacje w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury oraz historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W03; odniesnie do P6S_WG Zakres i głębia)

2) w podstawowym stopniu historię i współczesność regionu oraz zagadnienia, pojęcia i koncepcje historyczne związane z wyodrębnianiem Europy Środkowo-Wschodniej jako regionu, ze szczególnym uwzględnieniem procesów i zjawisk kulturowych w kontekście przemian społecznych i politycznych (K1_W04; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

3) w podstawowym stopniu kontekst europejski i globalny procesów kulturowych –potrafi zastosować tę wiedzę w odniesieniu do kultury, sztuki, literatury, zjawisk lingwistycznych, a także politycznych, społecznych i gospodarczych krajów regionu na każdym etapie ich rozwoju (K1_W05; odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

4) w podstawowym stopniu zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (K1_W06; Odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia, P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

5) w podstawowym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy; ma wiedzę o człowieku jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości, grup ideologicznych i wyznaniowych oraz różnie rozumianych mniejszości (K1_W07; odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki)

6) w podstawowym stopniu zasady działalności instytucji kultury i dziedzictwa narodowego oraz orientuje się we współczesnym życiu kulturalnym i jego uwikłaniach w dyskursy polityczne i społeczne przynajmniej dwóch wybranych krajów Europy Środkowo-Wschodniej(K1_W010; odniesienie do P6S_WG Zakres i głębia P6S_WK Kontekst/uwarunkowania, skutki/ podstawowe zasady tworzenia różnych form przedsiębiorczości)

[Umiejętności:]

7) potrafi wyszukać, selekcjonować, analizować i wykorzystywać potrzebne mu informacje z różnych źródeł (K1_U01; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

8) potrafi formułować i analizować problemy badawcze, dobierać metody i narzędzia badawcze, oraz prowadzić pod kierunkiem opiekuna naukowego proste badania z zakresu nauk o kulturze i religiii dyscyplin pokrewnych, dotyczących regionu Europy Środkowo-Wschodniej (K1_U02; odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

9) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (różnego typu) (K1_U03; Odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

10) potrafi posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla nauk o kulturze i religiiw typowych sytuacjach profesjonalnych (K1_U04; odniesienie do P6S_UW Wykorzystywaniewiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

11) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę wytworów kultury właściwych dla danej epoki w rozwoju dwóch wybranych krajów Europy Środkowo-Wschodniej; rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury krajów Europy Środkowo-Wschodniej, przeprowadzić ich analizę, odróżniać różne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (K1_U05; odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

12) potrafi samodzielnie przygotować wypowiedź pisemną i ustną, w języku polskim i obcym, na wybrane tematy z zakresu teoriikultury oraz problematyki krajów regionu (kultura, polityczne, społeczne i gospodarcze źródła, konsekwencje i konteksty zjawisk kulturowych, literatura i język jako media i świadectwa kultury, media audiowizualne i elektroniczne, relacje i więzi społecznei religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (K1_U08; odniesienie do P6S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania)

[Kompetencje społeczne:]

13) jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, ciągłego dokształcania się i uzupełniania zdobytej wiedzy (K1_K01; Odniesienie do P6S_KK)

14) jest gotów do efektywnego komunikowania się i życia w społeczeństwie, w tym również w społeczeństwie odmiennym kulturowo od własnego, podejmowania pracy w grupie, radzenia sobie w typowych sytuacjach zawodowych, do weryfikacji swoich poglądów na drodze rzeczowej dyskusji oraz oceny posiadanej wiedzy (K1_K02; odniesienie do P6S_KK)

Zaliczenie w semestrze zimowym i letnim:

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność na zajęciach zgodnie ze Szczegółowymi zasadami studiowania na Wydziale Lingwistyki Stosowanej (uchwała nr 114 Rady Wydziału LS z dnia 19.12.2017 r.).

Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji.

Egzamin będzie miał charakter ustny. Obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru. Na końcową ocenę składają się:

Aktywność na zajęciach (10%)

Egzamin ustny składający się z trzech pytań (90%).

(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 30%, częściowa = 15%)

Skala ocen:

0%-49% - 2

50%-60% - 3

61%-70% - 3+

71%-80% - 4

81%-90% - 4+

91%-100% - 5

Dodatkowa wiedza - 5+